ტყვია და სმენის დაქვეითება: როგორ მოქმედებს ნეიროტოქსიკური მეტალი თქვენს ჯანმრთელობაზე?
ტყვია – ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული ნეიროტოქსიკური ელემენტია გარემოში, რომელსაც განსაკუთრებით დამანგრეველი ეფექტი აქვს ადამიანის ნერვულ სისტემაზე. მიუხედავად იმისა, რომ მისი გამოყენება მრავალი ქვეყნის რეგულაციების საფუძველზე იკრძალება, ტყვიის ზემოქმედების რისკი დღემდე აქტუალურია როგორც განვითარებულ, ისე განვითარებად ქვეყნებში – მათ შორის საქართველოშიც.
🧠 როგორ აზიანებს ტყვია ნერვულ სისტემას?
ტყვიის მოლეკულები ადვილად აღწევენ ცენტრალურ ნერვულ სისტემაში და განსაკუთრებით მგრძნობიარეა ბავშვთა ორგანიზმი. ტვინის უჯრედებზე ზემოქმედებით, ტყვია იწვევს ნეიროლოგიურ დარღვევებს, რომლებიც ხშირად ვლინდება სმენის დაქვეითებით ან მეტყველების შეფერხებით.
🔊 ნეიროსენსორული სმენის დაქვეითება – მთავარი შედეგი
ტყვია აზიანებს შიგნითა ყურში მდებარე კოხლეარული უჯრედებს – რომლებიც პასუხისმგებელნი არიან სმენის იმპულსების ტვინში გადაცემაზე. ამ უჯრედების დაზიანება იწვევს ნეიროსენსორულ სმენის დაქვეითებას, რაც ხშირ შემთხვევაში შეუქცევად პროცესად ითვლება.
განსაკუთრებით საფრთხის ქვეშ იმყოფებიან:
-
დაბადებამდე ნაყოფი, რადგან ტყვია დედის სისხლის მეშვეობით გადადის პლაცენტაში;
-
ბავშვები და მოზარდები, რომელთა ნერვული სისტემა აქტიურად ვითარდება;
-
ორსულები, რადგან ტოქსიკური ზემოქმედება ნაყოფის განვითარებაზე ზეგავლენას ახდენს.
🌍 ტყვიის გავრცელებული წყაროები
ტყვია სხვადასხვა გზით ხვდება ჩვენს ორგანიზმში:
-
🏠 ტყვიის შემცველი საღებავები, რომლებიც წარსულში ფართოდ გამოიყენებოდა შენობების მოსაპირკეთებლად.
-
🌫️ დაბინძურებული ჰაერი, განსაკუთრებით ინდუსტრიული ზონებისა და საგზაო მაგისტრალების სიახლოვეს.
-
🥬 საკვები პროდუქტები, რომლებიც მოწეულია ტყვიით დაბინძურებულ ნიადაგში.
-
🧸 საბავშვო სათამაშოები, რომლებიც შესაძლოა შეიცავდეს ტყვიას უსაფრთხოების სტანდარტების არქონის გამო.
📉 რატომ არის ეს პრობლემა გლობალური?
ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია (WHO) და გაეროს გარემოს დაცვის პროგრამა (UNEP) აქტიურად მუშაობენ ტყვიის შემცველი მასალების, განსაკუთრებით საღებავების, ბაზრიდან ამოღებაზე. 2019 წლიდან ეს ინიციატივა გლობალური პრიორიტეტი გახდა. საქართველოში მსგავსი ზომების გატარება სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია, რათა თავიდან ავიცილოთ მოსახლეობის, განსაკუთრებით ბავშვებისა და ორსულების, მასშტაბური დაზიანება.
✅ რა შეგვიძლია გავაკეთოთ?
-
აირჩიეთ ტყვიისგან თავისუფალი პროდუქცია (საღებავი, სათამაშოები, ჭურჭელი და ა.შ.).
-
დააკვირდით საკვების წარმომავლობას – განსაკუთრებით ბოსტნეულისა და ხილის შემთხვევაში.
-
გამოიყენეთ ჰაერის ფილტრები და მოერიდეთ დაბინძურებულ ტერიტორიებზე გრძელვადიან ყოფნას.
-
რეგულარულად ჩაიტარეთ სმენითი სკრინინგი ბავშვებში, განსაკუთრებით დაბადების შემდეგ პირველი 2 წლის განმავლობაში.
