რატომ არ იზრდება კუნთები – კვლევა

რატომ არ იზრდება კუნთები: რას ამბობენ 2025 წლის თანამედროვე კვლევები

2025 წლის ბოლო კვლევებმა გადააბრუნა ბევრი დამკვიდრებული წარმოდგენა იმის შესახებ, თუ როგორ იზრდება კუნთები რეალურად.

აღმოჩნდა, რომ ბოდიბილდინგის ბევრი “წესი”, რომელიც აქსიომად ითვლებოდა, არ პოულობს დადასტურებას თანამედროვე მეცნიერებაში.

 ძირითადი აღმოჩენა: კუნთის უარამდე ვარჯიში გადაფასებულია

ბოლო წლების კვლევებმა აჩვენა, რომ არ გვჭირდება კუნთების სრული უარამდე ვარჯიში მათი ზრდის სტიმულაციისთვის – ფაქტობრივად, უარამდე 2-3 გამეორებით ადრე შეჩერება საკმარისია ზრდის სტიმულაციისთვის.

კვლევამ შეადარა 11 კვირიანი ძალის ვარჯიშები კუნთის უარამდე ვარჯიშების წინააღმდეგ , 42 მოვარჯიშე მამაკაცში და აღმოაჩინა, რომ ორივე ჯგუფმა აჩვენა მსგავსი შედეგები ძალისა და კუნთების მასის ზრდაში.

შედეგები იდენტური იყო:

• წოლ-ჭიმი 1RM: +23% ორივე ჯგუფში
• ჩაჯდომა 1RM: +22-23% ორივე ჯგუფში

კუნთის უარამდე მუშაობის მინუსები:

ჯგუფს, რომელიც კ.უარამდე ვარჯიშობდა, ჰქონდა კორტიზოლის უფრო მაღალი დონე სისხლში – ჰორმონი, რომელიც გამოიყოფა სტრესის საპასუხოდ, და კვლევები აჩვენებენ, რომ ის  მაღალი კონცენტრაციის შემთხვევაში აფერხებს კუნთების ზრდა.

1. არ რეკრუტირებს მეტ კუნთურ ბოჭკოს
   • კვლევები აჩვენებენ, რომ კ.უარამდე ვარჯიში არ ააქტიურებს მეტ კუნთურ ბოჭკოს,როგორც თვლიდნენ ადრე
2. ზრდის კორტიზოლს
   • სტრეს-ჰორმონი შეაფერხებს კუნთების ზრდას
   • ზრდის მადას
   • აინჰიბირებს გლუკოზის გამოყენებას სხეულის უჯრედების მიერ
3. ქმნის ჭარბ დაღლილობას
   • შეიძლება იმოქმედოს ვარჯიშების საერთო მოცულობაზე

ოპტიმალური დატვირთვა,მიახლოვებული კ.უართან

თუ გსურთ იყოთ დარწმუნებული კუნთების ზრდის მიღწევაში, “ოპტიმალური წერტილი” გარანტირებული ზრდისთვის მდებარეობს კ.უარამდე-5 გამეორების დიაპაზონში.

 გამეორებების კონტინუუმი: ახალი პარადიგმა

ძველი თეორია

ტრადიციული თეორია პოსტულირებს, რომ მძიმე დატვირთვები ოპტიმიზებს მაქსიმალურ ძალას, საშუალო დატვირთვები ოპტიმიზებს კუნთების ჰიპერტროფიას, ხოლო მსუბუქი დატვირთვები ოპტიმიზებს ლოკალურ კუნთურ გამძლეობას.

რა აჩვენეს თანამედროვე კვლევებმა

მიმდინარე კვლევები არ უჭერს მხარს ამ თეორიის ზოგიერთ საფუძვლიან დაშვებას. მტკიცებულებების დამაჯერებელი რაოდენობა მიუთითებს, რომ  კუნთის  ზრდა შეიძლება მიღწეულ იქნას დატვირთვის დიაპაზონების ფართო სპექტრში ≥ ~30% 1RM.მდე

კუნთებს შეუძლიათ გაზრდა დატვირთვის ფართო სპექტრის გამოყენებისას!

ნიუანსი მსუბუქ წონებთან

კვლევამ აჩვენა მნიშვნელოვნად უფრო დიდი კუნთების განივი კვეთის არეალის ზრდა ვარჯიშებისას 70%-ით 15%-ის წინააღმდეგ 1RM-დან.

ზრდის სამი ძირითადი სტიმული

მიმდინარე მონაცემები აჩვენებენ, რომ, წინა დაშვებების საწინააღმდეგოდ, მაღალი მექანიკური დაძაბულობა სავალდებულო არ არის კუნთების ზრდის სტიმულაციისთვის. მეტაბოლური სტრესი არის ასევე ეფექტური ანაბოლური სიგნალი.

  სამი ძირითადი მექანიზმი:

1. მექანიკური დაძაბულობა
   • არ არის ერთადერთი გზა ზრდისკენ
   • შეიძლება მიღწეულ იქნას სხვადასხვა გზით
2. მეტაბოლური სტრესი
   • თანაბრად ეფექტურია ზრდისთვის
   • აფართოებს სავარჯიშო სტიმულების დიაპაზონს
3. კუნთების დაზიანება
   • ააქტიურებს სატელიტურ უჯრედებს
   • მაგრამ არ არის ზრდის მთავარი ფაქტორი

მოლეკულური მედიატორები

ძირითადი გზები:

• mTOR სიგნალი
• სატელიტური უჯრედების აქტივაცია
• ჰორმონული პასუხები დატვირთვაზე

10 მთავარი მიზეზი, რატომ არ იზრდება კუნთები

1. ხარისხიანი ძილის ნაკლებობა

თუ არ გაქვთ ხარისხიანი ძილი ყოველ ღამე, კუნთები არ გაიზრდება. ძილის ნაკლებობა ზრდის კორტიზოლის დონეს, ამცირებს ორგანიზმში ზრდის ჰორმონს და უშლის ხელს გლიკოგენის დეპონირებას.

2. სტრესის მაღალი დონე

სტრესი ზრდის კორტიზოლის დონეს, სტრესის ჰორმონს, რომელიც ზრდის მადას და ცხიმის დაგროვებას. ის ასევე აინჰიბირებს გლუკოზის გამოყენებას სხეულის უჯრედების მიერ, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს კუნთების ცილების დაშლა.

3. ნახშირწყლების დეფიციტი

როდესაც დაბალნახშირწყლიან დიეტაზე ხართ, არ აძლევთ კუნთებს გლიკოგენს, რომელიც საჭიროა ინტენსიური ვარჯიშებისთვის. ამან შეიძლება გავლენა მოახდინოს კუნთების ზრდაზე და საერთო ძალისმიერ მაჩვენებელზე.

4. დეჰიდრატაცია

როდესაც მიზანია კუნთების მასის ზრდა, ადამიანები ფოკუსირდებიან ნახშირწყლებისა და ცილების მიღებაზე, მაგრამ როდესაც საქმე ეხება წყალს და ადეკვატურ ჰიდრატაციას, ბევრი ტოვებს თავის კუნთებს “წყლის გარეშე”.

წყლის მნიშვნელობა:

• აუცილებელია ცილების სინთეზისთვის
• მნიშვნელოვანია ყველა მეტაბოლური პროცესისთვის

5. ვარჯიშების არასაკმარისი მოცულობა

თუ აკეთებთ ერთსა და იმავე ვარჯიშებს ერთნაირი წონით თვეების განმავლობაში, კუნთები ადაპტირდებიან და წყვეტენ ზრდას.

• პროგრესული დატვირთვა
• წონის, გამეორებების ან მიდგომების ცვლილება
• ვარჯიშების შეცვლა ყოველ 6-8 კვირაში

6. მხოლოდ პატარა კუნთებზე აქცენტის გაკეთება

თუ ვარჯიშობთ მხოლოდ იმისთვის, რომ მოკლე მაისურში გამოაჩინოთ (ბიცეპსი და მხარი), ეს არ დაგეხმარებათ მთლიანი მასის გაზრდაში. ძირითადი აქცენტი უნდა გაკეთდეს დიდი ჯგუფის კუნთებზე,რადგან მატ ყველაზე მეტი პოტენციალი აქვთ ორგანიზმში ადაპტაციური გარემოს შექმნისათვის.პატარა კუნთები ძალიან უმნიშვნელო ძვრებს იწვევენ ადაპტაციის კუთხით ორგანიზმში

7. ცილის ნაკლებობა

მინიმალური მოთხოვნები: 2019 წლის მიმოხილვა ამტკიცებს, რომ ცილის მინიმალური ყოველდღიური მოთხოვნაა 0.8 გრამი სხეულის წონის კილოგრამზე, მაგრამ კუნთების ზრდისთვის შეიძლება სასარგებლო იყოს 1.6 გ/კგ.

ცილის განაწილება:

• მიირთვით 20-40გ ცილა ყოველ 3-4 საათში
• ცილა ვარჯიშის შემდეგ 2 საათის განმავლობაში
• კაზეინი ძილის წინ ღამის სინთეზისთვის

8. ჭარბი კარდიო–ვარჯიშები

კარდიოს და ძალის ინტერფერენცია:

• ძალიან ბევრმა კარდიომ შეიძლება შეაფერხოს კუნთების ზრდა
• შეაპერხებს ენრგეტიკული რესურსების აღდგენას
• ქმნის კატაბოლურ გარემოს კუნთებისათვის

9. ძალიან ხშირი ერთი ჯგუფის ვარჯიში

გადაწვრთნა:

• კუნთები იზრდება დასვენების დროს, და არა ვარჯიშის დროს
• აღდგენის ნაკლებობა უდრის ზრდის შეფერხებას. დატვირთვა უნდა იყოს ოპტიმალური,დასვენების შესაბამისად

10. გენეტიკური ფაქტორები

ფაქტორები, რომლებიც გავლენას ახდენენ ზრდაზე:

• კუნთური ბოჭკოების ტიპი
• ჰორმონული პროფილი
• სატელიტური უჯრედების რაოდენობა
• ნეირომუსკულური ეფექტურობა

კუნთების ზრდის ჰორმონული ფაქტორები

ძირითადი ჰორმონები

გარკვეული ჰორმონები, მათ შორის ტესტოსტერონი, ადამიანის ზრდის ჰორმონი და ინსულინის მსგავსი ზრდის ფაქტორი, ასევე თამაშობენ როლს კუნთების ჰიპერტროფიაში. მათი დონე იზრდება ძალის ვარჯიშების შემდეგ,ტუმცა მალევე ნორმალიზდება,რაც კითხვის ქვეშ აყენებს ამ თეორიას.

კვლევები აჩვენებენ, რომ გარკვეული ჰორმონების მომატებული დონე ჩვენს სისხლში,  აუცილებლად არ აძლიერებს კუნთების ზრდას.

ტესტოსტერონი და ესტროგენი

კავშირი ადაპტაციებთან:

• ტესტოსტერონი ხელს უწყობს ცილების სინთეზს
• ესტროგენი ასევე თამაშობს როლს დატვირთვისადმი ადაპტაციებში

გადმოწერე აპლიკაცია „შენი ექიმი“ – პირველი ქართული სამედიცინო პლატფორმა!

SheniEkimi.ge

დამოუკიდებელი, აპოლიტიკური და ნეიტრალური მედია — ფაქტებზე დაფუძნებული სანდო ინფორმაცია. შენთვის და შენი საქართველოსთვის. #აქხარისხია #drpkhakadze #sheniambebi

  შესაძლებელია თუ არა დელტოიდური კუნთის შუა-ნაწილის იზოლირებულად დატვირთვა?

See Full Bio