ჰემოქრომატოზი არის გენეტიკური დაავადება, რომელიც ხასიათდება რკინის გადაჭარბებით ორგანიზმში. ეს მდგომარეობა ზრდის რკინის დონეს ორგანოებში, რაც იწვევს სერიოზულ ჯანმრთელობის პრობლემებს, როგორიცაა ღვიძლის დაავადებები, გულის დაავადებები და დიაბეტი.
ჰემოქრომატოზი – დაავადება, რომელსაც ახასიათებს რკინის შემცველი პიგმენტების მიმოცვლის დარღვევა ორგანიზმში და ნაწლავში რკინის ჭარბი შეწოვა, რასაც მივყავართ ქსოვილებსა და ორგანოებში მის დაგროვებამდე.
გამოიყოფა პირველადი და ნეონატალური ჰემოქრომატოზი, რომელიც იშვიათ შემთხვევებში უდგინდებათ ახალშობილებს.
მიზეზები
დაავადების მიზეზები, რომლებიც აზიანებს ღვიძლს, შემდეგია:
· მემკვიდრეობითი ფაქტორი;
· В და С ვირუსული ჰეპატიტების არსებობა;
· ღვიძლში ცხიმოვანი ქსოვილის გაჩენა;
· კუჭქვეშა ჯირკვლის გამავლობის მოშლა;
· ღვიძლზე ახალი წარმონაქმნების გაჩენა.
სიმპტომები
დაავადებისთვის დამახასიათებელია შემდეგი სახის სიმპტომები:
· კანი იღებს მოყავისფრო-მონაცრისფრო შეფერილობას;
· ლორწოვანი გარსისა და სკლერების გამუქება;
· არტერიული წნევის დაწევა;
· სწრაფად დაღლა;
· საერთო სისუსტე;
· სახსრების დასიება და ტკივილი;
· ლიბიდოს დაქვეითება.
დიაგნოსტიკა
დაავადების დიაგნოსტიკას ატარებს ექიმი-ჰემატოლოგი. მკურნალობის დასადგენად ინიშნება:
· შარდისა და სისხლის საერთო ანალიზი;
· სისხლის ბიოქიმიურ ანალიზი;
· ღვიძლის ბიოპსია;
· მუცლის ღრუს ორგანოების ულტრა-ბგერით გამოკვლევა;
· ღვიძლის სცინტიგრაფია.
ექიმმა შესაძლოა ასევე დანიშნოს:
· ელექტროკარდიოგრაფია;
· ექოკარდიოგრაფია;
· სახსრების რენტგენოგრამა.
მკურნალობა
აუცილებელი მკურნალობა მოიცავს:
· სისხლის გამოშვებას (1-2-ჯერ კვირაში);
· რკინის შემაერთებელ და მის გამოსადევნ პრეპარატებს.
დიეტა
მკურნალობის დროს პაციენტმა უნდა დაიცვას დიეტა, რომელიც რაციონიდან გამორიცხავს ისეთ პროდუქტებს, რომელბიც შეიცავენ რკინას და წყალში ხსნად ნახშირწყლებს. ასევე აუცილებელია სპირტიანი სასმელის სრულად გამორიცხვა.
საშიშროება
თუ არ მოხდება დაავადების დროულად მკურნალობა შესაძლოა განვითარდეს შემდეგ გართულებები:
· მიოკარდის ინფარქტი;
· ღვიძლის უკმარისობა;
· გულის უკმარისობა;
· საყლაპავის ლორწოვან გარსში სისხლდენა;
· დიაბეტური, ღვიძლისმიერი კომა.
ბოლო სტადიებზე შესაძლოა ლეტალური შედეგი.
პროფილაქტიკა
დაავადების პროფილაქტიკისთვის რეკომენდირებულია:
· დიეტის დაცვა;
· ექიმის რეკომენდაციების გათვალისწინება და დანიშნულების დაცვა.
ჰემოქრომატოზი ძირითადად სამი ჯგუფის ადამიანებს ეხება:
- გენეტიკური მიდრეკილება: ჰემოქრომატოზი არის განუვითარებელი დაავადება, რაც ნიშნავს, რომ ის გენეტიკურია. ყველაზე ხშირად ის დაკავშირებულია HFE გენის მუტაციასთან. ჰემოქრომატოზით დაავადებული ადამიანები გადმოიღებენ მუტირებულ გენებს მშვენიერი მშობლებისგან. დაავადება შეიძლება გადავიდეს ორივე სქესზე, მაგრამ მამაკაცები უფრო ხშირად იტანჯებიან სიმპტომების სიმწვავით.
- მეცნიერული გენეტიკური ტესტები: თუ ოჯახში ჰემოქრომატოზი დაფიქსირებულია, გენეტიკური ტესტები შეიძლება დაეხმაროს დაავადების დიაგნოზირებას და მისი გავრცელების რისკების შეფასებას.
- მშვენიერი მემკვიდრეობითი ფაქტორები: ზოგადად, ჰემოქრომატოზი უფრო ხშირად ვლინდება ევროპული წარმოშობის ადამიანებში, თუმცა იგი შეიძლება ნებისმიერ ეროვნების ადამიანს შეეხოს, ვინც გენეტიკურ მიდრეკილებას ატარებს.
ვის ემართება ჰემოქრომატოზი?
ჰემოქრომატოზი შეიძლება ემართოს სხვადასხვა ადამიანებს, მაგრამ ყველაზე ხშირად გამოყოფილია შემდეგი ჯგუფები:
- გენეტიკური მიდრეკილება: ჰემოქრომატოზი არის დაავადება, რომელიც გენეტიკურად გადაიცემა. ყველაზე ხშირად ეს დაკავშირებულია HFE გენის მუტაციასთან, რომელიც ხშირად გადადის მშვენიერი მშობლებისგან. ადამიანები, ვინც ამ გენეტიკურ მუტაციებს ატარებენ, შეიძლება განიცადონ დაავადების სიმპტომები.
- მამაკაცები და ქალები: ჰემოქრომატოზი ხშირად უფრო მძიმედ ხვდება მამაკაცებს, რადგან ქალები სისხლის დაკარგვით ყოველთვიურად ვეღარ წარმოადგენენ რკინის გადაჭარბებისგან თავის დაცვის მექანიზმს. თუმცა, ქალებიც შეიძლება დაავადდნენ, განსაკუთრებით იმ შემთხვევაში, თუ მათ არ აქვთ რეგულარული მენსტრუაცია.
- ევროპული წარმოშობის ადამიანები: ჰემოქრომატოზი უფრო ხშირად აღინიშნება ევროპული წარმოშობის ადამიანებში, მაგრამ შესაძლოა ნებისმიერი ეთნიკური ჯგუფის წარმომადგენელი დაექვემდებაროს.
