მეტფორმინი და ვარჯიში: რა აჩვენა კვლევამ – გიორგი ფხაკაძე გვაფრთხილებს

მეტფორმინი ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული მედიკამენტია და ათასობით ადამიანი სვამს მას ყოველდღიურად, განსაკუთრებით დიაბეტის, წინავად დიაბეტის ან მეტაბოლური დარღვევების მართვისთვის. აქამდე არსებობდა მოლოდინი, რომ მეტრგანული მკურნალობა და ვარჯიში ერთმანეთს ავსებდა, მაგრამ ახალი კვლევა გვაიძულებს სურათს უფრო ღრმად შევხედოთ. აღმოჩნდა, რომ მეტფორმინს შეუძლია შეასუსტოს რამდენიმე მნიშვნელოვანი დადებითი რეაქცია, რომელსაც ორგანიზმი ვარჯიშის დროს გამოხატავს. ეს არ ნიშნავს, რომ მეტფორმინი ცუდია — ეს ნიშნავს, რომ მკურნალობა და ფიზიკური აქტივობა ერთმანეთთან უფრო გონივრულად უნდა დაიგეგმოს.

კვლევაში ჩართული იყვნენ ზრდასრული ადამიანები, რომლებიც მეტაბოლური სინდრომის განვითარებისთვის მაღალი რისკის მქონე ჯგუფს მიეკუთვნებოდნენ. მონაწილეები 16 კვირის განმავლობაში ასრულებდნენ ვარჯიშის პროგრამას, თუმცა ნაწილი პარალელურად იღებდა მეტფორმინს. სწორედ ამ ორი ჯგუფის შედარებამ აჩვენა ყველაზე მნიშვნელოვანი სხვაობები.

პლაცებოს ჯგუფში მონაწილეებმა ვარჯიშის შემდეგ მნიშვნელოვნად გააუმჯობესეს სუნთქვითი გამძლეობა, სისხლძარღვების რეაქცია, ინსულინისადმი მგრძნობელობა და ანთებითი პროცესების კონტროლი. მეტფორმინის ჯგუფში კი იგივე ცვლილებები ან საერთოდ არ გამოვლენილა, ან შესამჩნევად სუსტი აღმოჩნდა. განსაკუთრებით მკვეთრი იყო განსხვავება სუნთქვითი გამძლეობის მაჩვენებელში, რომელსაც VO₂max ეწოდება.

კუნთების ენერგომოხმარების, ჟანგბადის გამოყენების და სისხლძარღვოვანი რეაქციის გაუმჯობესება სწორედ ის ეფექტებია, რასაც ვარჯიში იძლევა. ახალი მონაცემებით კი მეტფორმინი ამ დადებით ცვლილებებს ხშირად ამცირებს.

ვარჯიში აძლიერებს მიტოქონდრიების მუშაობას — იმ სისტემას, რომელიც ენერგიას აწარმოებს და უზრუნველყოფს ორგანიზმის გამძლეობას. მეტფორმინი კი ნაწილობრივ აფერხებს იმავე მიტოქონდრიულ პროცესებს, რათა შეამციროს სისხლში შაქრის დონე. ანუ ვარჯიშის მიმართულებით ორგანიზმს სჭირდება „ამოწურვის შესაძლებლობა“, ხოლო მეტფორმინი ამას გარკვეულწილად ზღუდავს. ამიტომ, ამ ორი ფაქტორის ერთდროული მოქმედება ყოველთვის არ იძლევა იმ მაქსიმალურ შედეგს, რასაც სხვა შემთხვევაში მივიღებდით.

მეტფორმინის ხანგრძლივი გამოყენება

ეს მონაცემები არ ნიშნავს, რომ მეტფორმინი საშიშია ან მისი მიღება უნდა შეწყდეს. ის ეფექტური და აუცილებელი მედიკამენტია. ასევე არ ნიშნავს, რომ ვარჯიშს აზრი აღარ აქვს. ვარჯიში ყველა შემთხვევაში ორგანიზმისთვის სასარგებლოა — უბრალოდ ზოგ შემთხვევაში მისი ეფექტი შეიძლება მაქსიმუმამდე ვერ მივიდეს.

ეს კვლევა მხოლოდ ერთ რამეზე მიუთითებს: ინდივიდუალური მიდგომის აუცილებლობაზე.

არასოდეს შეწყვიტოთ მედიკამენტი ექიმის გარეშე.

ვარჯიშის რეჟიმის სწორად შერჩევა განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია მეტფორმინის ფონზე.

შესაძლოა საჭირო გახდეს წამლის დროის ან დოზის კორექტირება პროფესიული რჩევით.

40 წლის ზემოთ სასურველია რეგულარული მონიტორინგი: სისხლძარღვების მდგომარეობა, გლუკოზა, ინსულინი, ანთებითი მარკერები.

ვარჯიში მაინც რჩება ჯანმრთელობის ერთ-ერთ ყველაზე ძლიერ ინსტრუმენტად. მისი სრული უარყოფა არასოდეს არის სწორი გადაწყვეტილება.

კი, აქვს. უბრალოდ შესაძლოა ეფექტი იყოს შედარებით შემცირებული.

არა. გადაწყვეტილება ექიმის გარეშე არ მიიღება.

ზოგიერთ შემთხვევაში დროის განაწილება შედეგზე მართლაც მოქმედებს, მაგრამ ეს მხოლოდ ექიმთან შეთანხმებით უნდა მოხდეს.

არა. ინდივიდუალური განსხვავებები დიდია. ზოგიერთს თითქმის არ ეხება, სხვებს კი — მნიშვნელოვნად.

რა თქმა უნდა. ვარჯიშის საერთო სარგებელი ბევრად აღემატება ამ კონკრეტულ შეზღუდვას.

წონის შემცირების მიზნით რომ ვიღებ მეტფორმინს, ეს განსაკუთრებით მაწუხებს?

წონასთან ბრძოლაში ვარჯიში უმნიშვნელოვანესია. ამიტომ საჭირო შეიძლება იყოს ექიმთან გეგმის გადახედვა.

ზოგჯერ არა. სწორედ ამიტომ მნიშვნელოვანია ინდივიდუალური დაგეგმვა.

სანდო ქართული სამედიცინო პლატფორმა, სადაც ყოველი მოსაზრება ემყარება მეცნიერულ მტკიცებულებებს.

iPhone: https://apps.apple.com/app/sheniekimi/id6746522706

Android: https://play.google.com/store/apps/details…

Telegram: https://t.me/SheniEkimi

შენი ექიმი — ცოდნა ჯანმრთელობისთვის.

1. Malin SK, Heiston EM, Battillo DJ, Ragland TJ, Gow AJ, Shapses SA, Shah AM, Patrie JT, Barrett EJ. Metformin Blunts Vascular Insulin Sensitivity After Exercise Training in Adults at Risk for Metabolic Syndrome. J Clin Endocrinol Metab. 2025; doi:10.1210/clinem/dgaf551.

2. Rutgers University. Scientists discover metformin may block key exercise benefits. ScienceDaily. 2025 Nov 18.

3. Thompson B. Diabetes medication could weaken exercise adaptations. New Atlas. 2025 Nov 12.

4. MedicalNewsToday. Metformin may weaken cardiovascular, insulin benefits of exercise. 2025 Nov 12.

5. PharmacyTimes. Metformin may diminish cardiometabolic benefits of exercise. 2025 Nov 11.

6. Boulé NG et al. Metformin and exercise in type 2 diabetes. Diabetes and Exercise. 2011.

foryouシ #fypageシ #viralシ #foryoupageシ #ფორიუ #fypageシ #sheniambebi #drpkhakadze #შენიექიმი #აქხარისხია #გიორგიფხაკაძე #sheniekimi #sheniambebi

@highlight Giorgi Pkhakadze SheniEkimi.ge • შენი ექიმი