კვლევის საგანგაშო შედეგები – ეკრანთან გატარებული დრო და ბავშვის ტვინის განვითარება – ტვინის თეთრი ნივთიერება ნაკლებად აქვთ განვითარებული

ეკრანთან გატარებული დრო და ბავშვის ტვინის განვითარება – რატომ უნდა გავუფრთხილდეთ 5 წლამდე ასაკს?

🧠 ბოლო კვლევამ, რომელიც გამოქვეყნდა ავტორიტეტულ სამეცნიერო ჟურნალში JAMA Pediatrics, გამოიკვეთა საგანგაშო ტენდენცია: სკოლამდელი ასაკის ბავშვებში ეკრანთან გატარებული დრო პირდაპირ კავშირშია ტვინის სტრუქტურულ ცვლილებებთან.

კვლევას ხელმძღვანელობდა ცინცინატის ბავშვთა საავადმყოფოს ექიმი ჯონ ჰიუტონი, რომელიც ბავშვების ტვინის განვითარებაზე ტექნოლოგიების გავლენას იკვლევს. მისი თქმით, პირველი ხუთი წელი არის ტვინის განვითარების ყველაზე კრიტიკული ეტაპი – ამ დროს ყალიბდება ძლიერი ნეირონული კავშირები, რომლებიც შემდეგ მთელი ცხოვრების განმავლობაში ტვინის ფუნქციონირების საძირკველს ქმნის.

📊 კვლევის შედეგები: ეკრანთან მეტი დრო – ნაკლები განვითარება

🔹 ექსპერიმენტში 47 ბავშვი (3-დან 5 წლამდე) მონაწილეობდა, რომლებმაც ტვინის MRI-ტომოგრაფია გაიარეს.
🔹 მშობლებმა შეავსეს სპეციალური კითხვარები, სადაც ასახავდნენ ბავშვის ყოველდღიურ ეკრანთან ურთიერთობას.

• როდესაც ბავშვები რეკომენდებულზე (1 საათი დღეში) მეტ დროს ატარებდნენ ეკრანთან, ტომოგრაფიამ აჩვენა, რომ:

• ტვინის თეთრი ნივთიერების განვითარება დაბალია – სწორედ ეს სტრუქტურა უზრუნველყოფს კომუნიკაციას ტვინის სხვადასხვა უბნებს შორის და პასუხისმგებელია მეტყველებასა და სწავლის უნარზე.

• იკვეთება მეტყველების ჩამორჩენა და კოგნიტიური ფუნქციების შეფერხება.

• ბავშვებში მცირდება ყურადღების გამახვილებისა და აზროვნების თავისუფალი უნარი.

• ასევე ირღვევა ძილის რეჟიმი, კვების ქცევა და მშობელთან ემოციური კავშირი.

📌 რას ნიშნავს “თეთრი ნივთიერება”?

ტვინის თეთრი ნივთიერება ფუნქციონალურად მოქმედებს როგორც სადენები, რომლებიც აკავშირებენ ტვინის უჯრედებს ერთმანეთს და უზრუნველყოფენ ინფორმაციის სწრაფ მიმოცვლას. მათი ჩამოუყალიბებლობა ზრდის გონებრივ გადაღლას, აფერხებს ენის ათვისებას და აქვეითებს შემეცნებით უნარებს.

📉 რა იწვევს ტვინის განვითარებაზე ზემოქმედებას?

კვლევამ ცხადყო რამდენიმე ფაქტორი:

1. ეკრანთან დღეში ორ საათზე მეტი დრო

2. დაბალი ხარისხის კომუნიკაცია მშობლებთან

3. აქტიური თამაშის ნაკლებობა

4. ტექნოლოგიური მოწყობილობების გამოყენება ჭამისა და ძილის წინ

🧩 როგორია ჯანსაღი ალტერნატივები?

სპეციალისტები მშობლებს ურჩევენ, ბავშვის განვითარება ტექნოლოგიების ნაცვლად შემდეგი აქტივობებით წაახალისონ:

• 📚 ერთად კითხვა და ზღაპრების მოყოლა

• 🏃‍♂️ ფიზიკური აქტივობა – სირბილი, თამაში, ძელებზე ცოცვა

• 🎶 მუსიკალური ინსტრუმენტებზე დაკვრის სწავლა ან მუსიკის მოსმენა

• 🎨 ხატვა, ხელოვნებით გატაცება და ფანტაზიის წახალისება

ეს აქტივობები აუმჯობესებს ტვინის თეთრი ნივთიერების ორგანიზებულობას და ხელს უწყობს გონებრივი რესურსების განვითარებას.

👶 რატომ არის პირველი 5 წელი გადამწყვეტი?

ტვინის განვითარების ტემპი ყველაზე მაღალია სიცოცხლის პირველ წლებში. ამ პერიოდში ტვინი აქტიურად იძენს ინფორმაციას, ვითარდება კავშირები და იწყება  უნარების ფორმირება, რომლებიც ადამიანს მთელი სიცოცხლე თან სდევს.

👉 სწორედ ამ დროის სწორად გამოყენება განსაზღვრავს ბავშვის მეტყველებას, ლოგიკურ აზროვნებას, თვითკონტროლს და ემოციურ განვითარებას.

🛑 როდის იწყება პრობლემა?

კვლევამ აჩვენა, რომ ბავშვები ეკრანებზე დამოკიდებულებას ხშირად უკვე 1 წლის ასაკში ავლენენ, ზოგ შემთხვევაში კი პირველივე თვეებიდანაც კი. ექსპერტების თქმით, საგანგაშოა ისიც, რომ მშობლებიც ხშირად არიან ტექნოლოგიებზე დამოკიდებული – მათი ქცევა ბავშვისთვის მთავარი მოდელია.

✅ როგორ დავიცვათ ბავშვი?

🔹 შეამცირეთ ეკრანთან გატარებული დრო 1 საათზე ნაკლებზე დღეში
🔹 გამოიყენეთ მხოლოდ განათლებაზე ორიენტირებული შინაარსი
🔹 დარჩით ბავშვთან ერთად შინაარსის განხილვისას – განმარტეთ, დააკვირდით
🔹 გაზარდეთ დრო ღია სივრცეში, ოჯახურ თამაშებსა და კომუნიკაციაში
🔹 ყოველთვის გახსოვდეთ – ბავშვის ტვინი იმეორებს იმას, რასაც ხედავს და გრძნობს, არა იმას, რასაც ეუბნებიან.

🔍 დასკვნა: ეკრანი ვერ ჩაანაცვლებს ცოცხალ ურთიერთობას

ტექნოლოგია სასარგებლოა, მაგრამ მისი ჭარბი გამოყენება სკოლამდელ ასაკში მძიმე შედეგებს იწვევს ტვინის განვითარებაში. პირველ რიგში, მშობლებმა უნდა შეცვალონ საკუთარი ტექნოლოგიური ჩვევები, რათა შვილებს მისცენ ჯანსაღი განვითარების მაგალითი.

წყარო:By Sandee LaMotte, CNN, November 4, 2019″

SheniEkimi.ge

დამოუკიდებელი, აპოლიტიკური და ნეიტრალური მედია — ფაქტებზე დაფუძნებული სანდო ინფორმაცია. შენთვის და შენი საქართველოსთვის. #აქხარისხია #drpkhakadze #sheniambebi

  ჰეპატიტი D, ოფიციალურად კიბოს გამომწვევი ვირუსია!

See Full Bio