Solgar წლების განმავლობაში პოზიციონირებს თავად “ოქროს სტანდარტად ვიტამინებში” — ეს ფრაზა დიფუზურად და გამორჩეულად არის წარმოდგენილი როგორც მის ოფიციალურ ვებსაიტზე, ისე კორპორატიულ მედიაში (Solgar® | The Gold Standard in Vitamins., Nestlé Health Science). კომპანიის ოფიციალური ისტორიის გვერდზე ნახავთ: “Guided by Nature, Informed by Science” და ნახსენებია მისი “small batches”, “science‑backed formulas” და “USP Water Filtration, HEPA Air Filtration”, მაგრამ ეს განცხადებები ემყარება ბრენდის პოზიციონირებას და არა შესაბამის, დამოუკიდებელ დადასტურებებს (Nestlé Health Science).

სწორედ ეს ამცირებს სანდოობას: თუ კომპანია იყენებს სამეცნიერო იმიჯს და სლოგანებს, მაგრამ არ წარადგენს საჯარო, ექსპერტულ დონეზე სამეცნიერო დოკუმენტებს (მაგ., ნამუშევრების ციტატები, ლოტის ანალიზის CoA, GMP / NSF / USP სერტიფიკატები), მაშინ ბრალდებების არსებობა იწვევს კანონის, რეგულაციის ან საზოგადოებრივი ინტერესის ფარგლებში შეფასების მოთხოვნილებას.

გლობალური კონტექსტი – 2021 წელს Nestlé Health Science ის წილის შესყიდვა – The Bountiful Company-ის (ბრენდი: Solgar, Nature’s Bounty და სხვები) – 5.75 მილიარდ დოლარად შეიძინა –ეს ახალი ეტაპია კომპანიის სტრუქტურულ ტრანსფორმაციაში (nestle.com). ეს შეძენა, თავის მხრივ, ხაზს უსვამს იმ შეკითხვას – როგორ იქნა განახლებული ბრენდის ხარისხის პოზიციონირება და როგორ აისახა მომხმარებლის შედეგზე?

შემდეგი, რაც მნიშვნელოვანია:

ვიტამინებისა და დანამატების ბაზარი მსოფლიოში იზრდება, მაგრამ განვითარება არ გულისხმობს ხარისხის და რეგულაციების გაზრდას. ბევრი კვლევა (მაგ. Labdoor, ConsumerLab) აჩვენებს, რომ ხშირად ეტიკეტსა და რეალობას შორის განსხვავებაა. საქართველოში, სადაც რეგულაცია და ხარისხის კონტროლი დანამატების სფეროში ჯერ კიდევ სუსტი რჩება, მომხმარებლისთვის რაიმე ბრენდისგან ავტომატური სანდოობის მოლოდინი ზოგჯერ არ მართლდება, რაც რისკს ზრდის.

ამ სტატიის მიზანია:

• კრიტიკულად შევაფასოთ Solgar-ის „ოქროს სტანდარტი“: არის თუ არა საჯარო, დამოუკიდებელი მტკიცებულებებით გამყარებული;
• გავაანალიზოთ, როგორ ასახა Nestlé-მ ეს ბრენდი თავის პორტფოლიოში;
• შევაფასოთ ისტორიული ინციდენტები (უკან გაწვევა, აკრძალვები, ხარისხის სხვადასხვა ტესტის შედეგები);
• შევცვალოთ სივრცე მომხმარებლის ინფორმირებულობისთვის: CoA, სერტიფიკატები, რეგულაციები — და არა სიტყვიერი ბრენდინგი.

თავი 1 — „ოქროს სტანდარტი“: მარკეტინგი თუ ფაქტი?

Solgar წლებია საკუთარ თავს წარმოაჩენს, როგორც „ოქროს სტანდარტად ვიტამინებში“ — ეს სლოგანი გამორჩეულადაა წარმოდგენილი როგორც Solgar-ის ოფიციალურ ვებსაიტზე, ასევე Nestlé Health Science-ის ბრენდების გვერდზე. კომპანიის განცხადებების მიხედვით, მათი პროდუქცია მზადდება „მცირე პარტიებით“, ეფუძნება „მეცნიერებაზე დამყარებულ ფორმულებს“ და გადის სპეციალურ პროცესებს, როგორიცაა „USP წყლის ფილტრაცია“ და „HEPA ჰაერის ფილტრაცია“ (1).

თუმცა, როდესაც დეტალურად ვიკვლევთ, ჩნდება მთავარი პრობლემა: ამ განცხადებებს არ ახლავს არანაირი საჯარო, დადასტურებული მტკიცებულება.

• ლაბორატორიული სერტიფიკატები (CoA) — ოფიციალურ გვერდებზე არ იძებნება პარტიის მიხედვით ჩატარებული ანალიზების შედეგები, რომლებიც დაადასტურებდა ინგრედიენტების სისუფთავესა და რაოდენობას.

• საერთაშორისო სერტიფიკატები — კომპანიას არ აქვს საჯაროდ ხელმისაწვდომი მონაცემები GMP, ISO 22000 ან USP Verified სერტიფიკატებზე. 2025 წლის აგვისტოს მდგომარეობით, Solgar არც USP Verified-ის ოფიციალურ სიაში ფიქსირდება.

• სამეცნიერო კვლევები — მიუხედავად „science-backed formulas“-ის დაპირებისა, Solgar-ის ვებსაიტებზე არ არის მითითებული არც ერთი ციტირებული კვლევა, რომელიც კონკრეტულ პროდუქტებს ამყარებს.

„ოქროს სტანდარტი“ სამედიცინო და ფარმაცევტულ მეცნიერებაში ჩვეულებრივ ნიშნავს მკაფიოდ დადასტურებულ, მტკიცებულებებზე დაფუძნებულ მიდგომას — მაგალითად, შემთხვევითი კონტროლირებადი კვლევებით და საერთაშორისო გაიდლაინებით აღიარებულ მეთოდებს (2). Solgar-ის შემთხვევაში კი ეს ტერმინი  – “ოქროს სტანდარტი” გამოიყენება მხოლოდ მარკეტინგულ კონტექსტში, რაც მომხმარებელს უქმნის დაუდასტურებელი სანდოობის ილუზიას.

რატომ არის ეს მნიშვნელოვანი?

• მომხმარებელი სიტყვიერად იღებს დაპირებას „ოქროს სტანდარტის“ შესახებ, მაგრამ რეალურად მტკიცებულებას ვერ ნახულობს.

• სლოგანი ქმნის მაღალი ხარისხის ავტომატური გარანტიის შთაბეჭდილებას, თუმცა ეს არ შეესაბამება ფაქტობრივ დოკუმენტებს.

• საზოგადოებრივი ჯანმრთელობისთვის ეს პრობლემურია: როდესაც კომპანიები იყენებენ სამეცნიერო ტერმინოლოგიას მტკიცებულებების გარეშე, მომხმარებელი ინფორმაციულ სიცარიელეში რჩება.

👉 ამიტომ, „ოქროს სტანდარტი“ Solgar-ის შემთხვევაში არ უნდა აღიქმებოდეს როგორც რეალური ხარისხის მაჩვენებელი. ეს არის მხოლოდ ბრენდული სლოგანი, რომელიც ფაქტებით არ არის გამყარებული.

თავი 2 — SNRC: კვლევითი ცენტრი თუ მითი?

Solgar-ის ოფიციალურ გვერდებსა და განსაკუთრებით თურქულ ვერსიაში — Solgar Turkey „Altın Standartı“ — არაერთხელ არის ნახსენები Solgar Nutritional Research Center (SNRC), თითქოსდა როგორც კომპანიის შიდა კვლევითი ცენტრი (3). ტექსტებში ხაზგასმულია, რომ SNRC 1978 წელს ჩამოყალიბდა და კომპანიის მიერ შემუშავებულ დანამატებს „მეცნიერულ საფუძველს“ აძლევდა.

თუმცა, როდესაც ვამოწმებთ ამ მტკიცებებს, სურათი საპირისპიროა:

• ვებსაიტის არქონა: 2025 წლის აგვისტოს მდგომარეობით, SNRC-ს არ გააჩნია არც ოფიციალური ვებსაიტი, არც დამოუკიდებელი ონლაინ გვერდი.

• სამეცნიერო პუბლიკაციების ნაკლებობა: სამეცნიერო ბაზებში (PubMed, Scopus, Google Scholar) ვერ მოიძებნა SNRC-ის ავტორობით გამოქვეყნებული კვლევები.

• იურიდიული რეგისტრაციის კვალი: არც ამერიკის და არც ევროპის საჯარო რეესტრებში SNRC, როგორც დამოუკიდებელი ინსტიტუტი არ ფიქსირდება.

• ისტორიული ხსენებები: ინდუსტრიულ მედიაში SNRC იხსენიება მხოლოდ ისტორიულად. მაგალითად, WholeFoods Magazine-ში Allen Skolnick-ის ბიოგრაფიაში ნახსენებია, რომ SNRC 1980-იან წლებში არსებობდა როგორც კომპანიის კვლევითი განყოფილება, თუმცა მისი მიმდინარე აქტიურობა არ დასტურდება (WholeFoods Magazine, 1997) (4).

დასკვნა

დღეს SNRC არ იძებნება არც ონლაინ სივრცეში, არც სამეცნიერო ლიტერატურაში, არც იურიდიულ რეესტრებში. ეს ქმნის ძლიერ საფუძველს ეჭვისთვის, რომ „Solgar Nutritional Research Center“ არის მხოლოდ მარკეტინგული ელემენტი და არა გამჭვირვალე კვლევითი ინსტიტუტი.

👉 მომხმარებლისთვის მნიშვნელოვანია: თუ კომპანია ამბობს, რომ მის პროდუქტს საფუძვლად უდევს კვლევითი ცენტრის მუშაობა, ეს ცენტრი უნდა არსებობდეს საჯარო სივრცეში — ვებსაიტით, კვლევებით და ოფიციალური სტატუსით. Solgar-ის შემთხვევაში SNRC დღევანდელი მონაცემებით მხოლოდ სახელწოდებაა, მაგრამ არა ფუნქციონირებადი კვლევითი სტრუქტურა.

❓💬 Q&A — არსებობს თუ არა „Solgar Nutritional Research Center“ (SNRC)?

1. რას ამტკიცებს Solgar-ის მარკეტინგი?

👉 Solgar Turkey-ის ოფიციალურ გვერდზე ნახსენებია, რომ SNRC 1978 წელს დაარსდა და თითქოსდა ახალი დანამატების კვლევით მუშაობს.

2. არსებობს თუ არა SNRC-ის ოფიციალური ვებსაიტი?

👉 ❌ არა. არც Solgar-ის საერთაშორისო საიტზე, არც სხვა ოფიციალურ პლატფორმაზე SNRC-ს ცალკე გვერდი ან მონაცემები არ არის.

3. აქვს თუ არა SNRC სამეცნიერო პუბლიკაციები?

👉 ❌ არა. PubMed, Scopus და Google Scholar ბაზებში SNRC-ის ავტორობით ვერცერთი კვლევა ვერ მოიძებნა.

4. ჩანს თუ არა SNRC ოფიციალურ რეგისტრებში?

👉 ❌ არა. SNRC არ არის რეგისტრირებული არც თურქეთში, არც აშშ-ში, არც საერთაშორისო კვლევით ინსტიტუტთა ბაზებში.

5. სად არის ნახსენები SNRC?

👉 მხოლოდ მარკეტინგულ მასალებში:

• Newswire-ის პრესრელიზი (2010) — სადაც SNRC მხოლოდ სლოგანების ფონზეა ნახსენები.

• სოციალური მედია (მაგ., Biovit Facebook) — რომელიც დამოუკიდებელ მტკიცებულებად ვერ ჩაითვლება.

6. როგორ იყენებს კომპანია SNRC-ს ბრენდში?

👉 Solgar SNRC-ს ასახელებს, რათა შეიქმნას „მეცნიერებაზე დაფუძნებული“ იმიჯი, თუმცა საბოლოო მტკიცებულება არ არსებობს.

7. რა არის რეალური მდგომარეობა?

👉 ყველა სანდო წყარო ადასტურებს, რომ SNRC არ არსებობს, როგორც რეალური კვლევითი ცენტრი. ეს არის მხოლოდ მარკეტინგული სახელწოდება, რომელმაც მომხმარებელი შეიძლება შეცდომაში შეიყვანოს.

👉 საბოლოო პასუხი: SNRC — ეს არის მხოლოდ ბრენდული მითითება და არა მოქმედი სამეცნიერო ინსტიტუტი.

თავი 3 — დამოუკიდებელი ტესტირების შედეგები

Solgar თავის ოფიციალურ საიტზე მუდმივად იყენებს ფრაზას „Science-Backed Formulas“ — „მეცნიერებაზე დაფუძნებული ფორმულები“ (Solgar.com, 2025). თუმცა, როდესაც საქმე ეხება კონკრეტულ პროდუქტებსა და ინგრედიენტებს, ამ განცხადებას არ ახლავს ციტირებული კვლევები და არც დამოუკიდებელი ხარისხის დადასტურება. ამიტომ მნიშვნელოვანია მესამე მხარის ტესტირების შედეგები, რომლებიც კომპანიის სლოგანებს რეალურ მონაცემებს ადარებს.

Labdoor-ის ტესტირება

Labdoor არის ერთ-ერთი ყველაზე ავტორიტეტული პლატფორმა, რომელიც დამოუკიდებლად ამოწმებს საკვები დანამატების ხარისხს და აქვეყნებს დეტალურ ანგარიშებს.

• Solgar Vitamin B-Complex – ტესტირებამ აჩვენა, რომ ბიოტინის შემცველობა იყო მხოლოდ 0.0887 µg, მაშინ როცა ეტიკეტზე მითითებული იყო 100 µg (Labdoor – Vitamin B-Complex Rankings) (5). ეს უზარმაზარი სხვაობა ადასტურებს, რომ პროდუქტი ვერ აკმაყოფილებს საკუთარ ეტიკეტს.
• Solgar CoQ10 – ამ პროდუქტმა შედარებით დადებითი შედეგი აჩვენა და შეესაბამებოდა ეტიკეტზე მითითებულ შემცველობას (Labdoor – CoQ10 Rankings) (6).
• Solgar Biotin და Korean Ginseng – შედეგები შერეულია: ზოგიერთ შემთხვევაში მონაცემები შეესაბამება ეტიკეტს, ზოგჯერ კი შეინიშნება მცირე გადახრები (Labdoor – Biotin Rankings; Labdoor – Ginseng Rankings) (7).

👉 დასკვნა: Solgar-ის ხარისხი არ არის თანმიმდევრული. ერთი პროდუქტი შეიძლება იყოს ზუსტი, ხოლო მეორე — სერიოზულად აცდენილი ეტიკეტზე მითითებულ მონაცემებს.

ConsumerLab-ის მონაცემები

მეორე ავტორიტეტული წყაროა ConsumerLab, რომელიც ასევე ატარებს დანამატების დამოუკიდებელ ტესტირებას.

ConsumerLab-ის მიხედვით, Solgar-ის ზოგი პროდუქტი აღიარებულია, როგორც „Approved“, მაგრამ შედეგები სრულად ხელმისაწვდომია მხოლოდ ფასიანი ანგარიშებით (ConsumerLab – Solgar Reviews) (8). ეს ქმნის პრობლემას: საჯარო გამჭვირვალობა შეზღუდულია, რადგან მომხმარებელს, რომელსაც არ აქვს ფინანსური საშუალება, ვერ ეცნობა დეტალურ შედეგებს.

დასკვნა

დამოუკიდებელი ლაბორატორიული ტესტირებები აჩვენებს, რომ:

•  Solgar-ის ზოგი პროდუქტი მნიშვნელოვნად განსხვავდება ეტიკეტზე მითითებული შემადგენლობისგან;
• სხვები კი სწორად ასახავენ ინგრედიენტებს და აკმაყოფილებენ მოთხოვნებს;
• მთლიანობაში კი სურათი არის შერეული და არა თანმიმდევრული.

👉 ეს კიდევ ერთხელ ამყარებს ეჭვს, რომ Solgar-ის მიერ გამოყენებული ტერმინი „Science-Backed Formulas“ რეალურად მარკეტინგული განცხადებაა, რომელიც არ არის თანმიმდევრულად გამყარებული სამეცნიერო მტკიცებულებებით ან ხარისხის საჯარო ტესტებით.

თავი 4 — სერტიფიკატები და გამჭვირვალობა

Solgar საკუთარ საიტებზე ხშირად იყენებს ტერმინს „Highest Quality Standards“ — „ყველაზე მაღალი ხარისხის სტანდარტები“ (Solgar.com). მაგრამ როდესაც დეტალურად ვამოწმებთ, ჩნდება სერიოზული ხარვეზი: კომპანია არ აქვეყნებს კონკრეტულ სერტიფიკატებს, რომლებიც ამ განცხადებებს გაამყარებდა.

USP Verified

USP (United States Pharmacopeia) წარმოადგენს ერთ-ერთ ყველაზე მკაცრ და სანდო ხარისხის სისტემას საკვები დანამატებისთვის. USP Verified პროგრამა ამოწმებს პროდუქტის:

• იდენტობას,
• ინგრედიენტების რაოდენობას,
• სისუფთავეს,
• წარმოების GMP პროცედურებს.

ყველა დამოწმებული პროდუქტი შეტანილია USP Verified-ის საჯარო რეესტრში.

👉 2025 წლის აგვისტოს მდგომარეობით, Solgar ამ სიაში არ არის. ეს ნიშნავს, რომ მისი პროდუქტები არ გადიან USP-ის გამჭვირვალე, დამოუკიდებელ ტესტირებას (9).

NSF GMP

NSF International გლობალურად ცნობილია GMP სერტიფიკაციის სისტემით. NSF/ANSI 455-2 GMP მოითხოვს რეგულარულ აუდიტებს და დოკუმენტაციის დეტალურ შემოწმებას. NSF ასევე აქვეყნებს სერტიფიცირებული დანამატების მონაცემებს საკუთარ ბაზაში.

👉 Solgar-ის პროდუქტები ამ ბაზაში არ იძებნება (10).

ISO 22000

ISO 22000 არის საერთაშორისო სტანდარტი საკვების უსაფრთხოების მართვის სისტემებისთვის. ის მოითხოვს პროცესების კონტროლს, HACCP-ის დანერგვას და რეგულარულ სერტიფიცირებას.
ISO.org შეიცავს მონაცემებს სერტიფიკაციის შესახებ.

👉 Solgar-ის საიტებზე არ არის მითითებული ISO 22000-ის სერტიფიკატები, არც ნომრები და არც მოქმედების ვადები.

CoA (Certificate of Analysis)

ლოტის (სერიის ნომერი) მიხედვით ანალიზის სერტიფიკატები (CoA) არის გამჭვირვალობის ოქროს სტანდარტი, რომელიც დღეს ბევრმა სანდო კომპანიამ უკვე დანერგა. მაგალითად, ზოგი ბრენდი მომხმარებელს აძლევს QR კოდს ბოთლზე, რომლითაც პირდაპირ შეუძლია კონკრეტული პარტიის ტესტის შედეგების ნახვა.

👉 Solgar არ აქვეყნებს CoA-ს მომხმარებლისთვის. შესაბამისად, შეუძლებელია კონკრეტული პარტიის ხარისხის შემოწმება.

დასკვნა

მიუხედავად იმისა, რომ Solgar აცხადებს „ყველაზე მაღალ სტანდარტებზე“ მუშაობას, ფაქტობრივად:

• ❌ არ აქვს USP Verified სერტიფიკატი,
• ❌ არ ჩანს NSF GMP სერტიფიკატებში,
• ❌ არ აქვეყნებს ISO 22000-ის დადასტურებებს,
• ❌ არ ამჟღავნებს CoA ლოტის მიხედვით.

👉 ეს ნიშნავს, რომ ხარისხის გარანტია მომხმარებლისთვის მხოლოდ სიტყვიერი სლოგანების დონეზე რჩება, რეალური, დამოუკიდებლად დამოწმებული მტკიცებულებების გარეშე.

თავი 5 — უსაფრთხოების ისტორია

თუ კომპანია საკუთარ თავს „ოქროს სტანდარტად“ მოიხსენიებს, აუცილებელია, გავიხსენოთ მისი წარსული პრობლემებიც. Solgar-ის ისტორია გვიჩვენებს, რომ მისმა პროდუქტებმა არაერთხელ წარმოშვა უსაფრთხოების სერიოზული საკითხები, რამაც ოფიციალური უკან გაწვევებიც კი გამოიწვია.

1993 — რკინის დანამატების უკან გაწვევა

1993 წელს აშშ-ის სამომხმარებლო პროდუქტების უსაფრთხოების კომისიამ (CPSC) გამოაცხადა უკან გაწვევა Solgar-ის რკინის შემცველი დანამატების წინააღმდეგ. მიზეზი იყო ის, რომ პროდუქტები არ აკმაყოფილებდა ბავშვთა დაცვის შეფუთვის სტანდარტებს, რამაც ბავშვებში რკინის ინტოქსიკაციის რისკი მნიშვნელოვნად გაზარდა (U.S. CPSC Recall Notice) (11).

რკინის ზედმეტი მიღება ბავშვებში შესაძლოა სიცოცხლისთვის სახიფათო იყოს, ამიტომ ეს შემთხვევა იყო მნიშვნელოვანი გაფრთხილება, რომ Solgar ვერ აკონტროლებდა თავის პროდუქციის შეფუთვის უსაფრთხოებას.

2001 — Digestive Aid 100s ტაბლეტების უკან გაწვევა

2001 წელს აშშ-ის სურსათისა და წამლის ადმინისტრაციამ (FDA) გამოაცხადა რეკოლი „Solgar Digestive Aid 100s“ ტაბლეტებზე. მიზეზი იყო Salmonella-ს შესაძლო დაბინძურების ეჭვი, რაც სერიოზულ საფრთხეს წარმოადგენდა მომხმარებლის ჯანმრთელობისთვის (FDA Enforcement Report, 2001) (12).

სალმონელა იწვევს მწვავე დიარეას, დეჰიდრატაციას და ზოგიერთ შემთხვევაში შეიძლება იყოს სასიკვდილოც. იმ ფაქტმა, რომ ასეთი რისკის მქონე პროდუქტი უკვე გავრცელებული იყო ბაზარზე, ცხადყო ხარისხის კონტროლის სერიოზული პრობლემები.

რატომ არის ეს მნიშვნელოვანი?

• ისტორიული წარსული: Solgar-ის ბრენდს უკვე აქვს უსაფრთხოების პრობლემების ისტორია.
• უკან გაწვევები ოფიციალური ორგანოებისგან: ორივე შემთხვევა დადასტურებულია სახელმწიფო უწყებების მიერ (CPSC და FDA).
• მომხმარებლისთვის რისკი: ეს ფაქტები ცხადყოფს, რომ კომპანია ვერ ახერხებდა უსაფრთხოების პრევენციას მანამ, სანამ პრობლემები უკვე ბაზარზე არ აღმოჩნდა.

👉 ამიტომ, როდესაც კომპანია აცხადებს „ოქროს სტანდარტს“, უნდა გავიხსენოთ, რომ მის ისტორიაში უკვე არსებობს შემთხვევები, როცა პროდუქცია საზოგადოებრივი ჯანმრთელობისთვის სახიფათო აღმოჩნდა.

თავი 6 — აშვაგანდა: საერთაშორისო აკრძალვა და ჯანმრთელობის რისკი

Solgar-ის ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული პროდუქტი არის Ashwagandha Root Extract — რომელსაც კომპანია არეკლამებს, როგორც „მეცნიერებაზე დაფუძნებულ ფორმულას“ (Solgar Ashwagandha Product Page) (13). მაგრამ ეს პროდუქტი ყველაზე ნათლად აჩვენებს განსხვავებას მარკეტინგსა და რეალურ სამეცნიერო მტკიცებულებებს შორის.

დანია: აკრძალვა 2023 წელს

2020 წელს დანიაში საკვებისა და ვეტერინარიის ეროვნული ინსტიტუტის (DTU Food Institute) რისკ-შეფასებამ დაასკვნა, რომ Withania somnifera (Ashwagandha)-ს უსაფრთხო ქვედა დოზა ვერ განისაზღვრა. მოხსენიებული იყო პოტენციური ენდოკრინული და რეპროდუქციული რისკები (14).

ამ შეფასების საფუძველზე, 2023 წელს დანიის სურსათის ორგანომ (DVFA) ოფიციალურად აკრძალა Ashwagandha-ს შემცველი დანამატების გაყიდვა ქვეყანაში (DVFA Official Notice) (15).

👉 ეს არის ერთ-ერთი იშვიათი შემთხვევა, როცა ქვეყნის რეგულატორმა კონკრეტული ბოტანიკური დანამატი სრულად აკრძალა, რაც მიანიშნებს სერიოზულ საზოგადოებრივ რისკზე.

ღვიძლის დაზიანების შემთხვევები (HILI)

სამეცნიერო ლიტერატურაში აღწერილია არაერთი შემთხვევა, სადაც Ashwagandha-მ გამოიწვია ღვიძლის მძიმე დაზიანება.

• 2021 წელს გამოქვეყნებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ Ashwagandha-ს გამოყენებამ შეიძლება გამოიწვიოს ჰეპატოტოქსიკურობა, ზოგჯერ ფატალური შედეგით (Annals of Hepatology) (16).
• 2022 წელს Liver International-ში გამოქვეყნებულმა შემთხვევის ანალიზმა აღწერა ღვიძლის მწვავე დაზიანება Ashwagandha-ს მიღების შემდეგ, რაც საჭიროებდა ჰოსპიტალიზაციას (Liver International, 2022) (17).

ოფიციალური გაფრთხილებები

• NIH Office of Dietary Supplements (ODS): ოფიციალური ინფორმაცია Ashwagandha-ზე მიუთითებს, რომ ორსულებისთვის და ჰორმონალური დარღვევების მქონეთათვის მისი გამოყენება არ არის რეკომენდებული; ასევე დადასტურებულია იშვიათი, მაგრამ სერიოზული ღვიძლის დაზიანების შემთხვევები (NIH ODS – Ashwagandha Fact Sheet) (18).
• ANSES (საფრანგეთი): 2022 წელს ფრანგულმა ეროვნულმა სააგენტომ გაავრცელა გაფრთხილება Ashwagandha-ზე, როგორც რისკიან დანამატზე (19).
• RIVM (ნიდერლანდები): 2023 წელს ნიდერლანდების ჯანმრთელობის ინსტიტუტმა ასევე გამოყო Ashwagandha-ს რისკები საზოგადოებრივი ჯანმრთელობისთვის (20).

Solgar-ის ვებგვერდი: რას მალავს კომპანია?

Solgar-ის ოფიციალურ პროდუქტების გვერდზე Ashwagandha კვლავ რეკლამირებულია, როგორც „science-backed“, „gold standard“, თუმცა:

• ❌ არ არის ნახსენები დანიაში აკრძალვა;
• ❌ არ არის მითითებული ღვიძლის დაზიანების დადასტურებული შემთხვევები;
• ❌ არ არის გაფრთხილება ორსულებისა და რისკ ჯგუფებისთვის.

👉 ეს მომხმარებლის შეცდომაში შეყვანაა: როცა არსებობს საერთაშორისო რეგულატორების გაფრთხილებები და აკრძალვები, მაგრამ კომპანია მათ არ ასახავს.

დასკვნა

Ashwagandha-ს მაგალითი ნათლად აჩვენებს:

• როდესაც სლოგანები („science-backed“) და რეალობა (აკრძალვები, ღვიძლის დაზიანება) ერთმანეთთან წინააღმდეგობაშია,
• მომხმარებლის ჯანმრთელობა საფრთხეშია.

👉 ამიტომ PHIG/SSG-ს შეფასებით, Solgar-ის Ashwagandha უნდა ჩაითვალოს, როგორც არარეკომენდებული.

თავი 7 — Nestlé და კორპორაციული სტრატეგია

Solgar 2021 წელს გახდა Nestlé Health Science-ის ნაწილი. Nestlé-მ 5.75 მილიარდ აშშ დოლარად შეიძინა The Bountiful Company-ის ძირითადი ბრენდები (მათ შორის Solgar, Nature’s Bounty, Osteo Bi-Flex და სხვები) (Nestlé Press Release, 2021) (21).

Nestlé Health Science ხაზს უსვამს, რომ Solgar ახლა „გლობალური VMHS (Vitamins, Minerals, Herbals, Supplements) პორტფელის“ ნაწილია, რომლის მიზანია პრემიუმ და მასობრივი დანამატების ბაზრის გაერთიანება (Nestlé Health Science – Solgar Brand Page) (22).

კორპორაციული ინტეგრაცია

Solgar-ის ოფიციალურ გვერდზე, მომხმარებლისთვის განკუთვნილი “Satisfaction Guarantee” სექცია დღეს გადამისამართდება Garden of Life-ის მხარდაჭერის გვერდზე — კიდევ ერთი Nestlé-ს ბრენდი (Solgar.com – Satisfaction Guarantee Redirect) (23).

👉 ეს ფაქტი მიუთითებს, რომ Solgar-ის მომხმარებელთა მომსახურება ერთიან კორპორაციულ პლატფორმაზეა გაერთიანებული, რაც გამჭვირვალობას ამცირებს. მომხმარებლისთვის რთული ხდება, გაარკვიოს, რომელი კონკრეტული ბრენდი (Solgar თუ Garden of Life) არის პასუხისმგებელი კონკრეტულ მომსახურებაზე.

 2025 წლის სტრატეგიული რევიუ

2025 წლის მაისში Financial Times-მა გაავრცელა ინფორმაცია, რომ Nestlé იწყებს ვიტამინებისა და დანამატების პორტფელის სტრატეგიულ რევიუს. მიზეზი არის გაყიდვების სტაგნაცია და ბაზრის კონკურენციის ზრდა. FT-ის მიხედვით, შესაძლოა Nestlé-მ  გაყიდოს ზოგიერთი ბრენდი, ხოლო Solgar დარჩეს როგორც „პრემიუმ ხაზი“ (Financial Times, 2025) (24).

ეს აჩვენებს, რომ Solgar Nestlé-სთვის პირველ რიგში არის ბიზნეს-კომპონენტი და არა გამჭვირვალობისა და სამეცნიერო ხარისხის გარანტი.

დასკვნა

• Solgar დღეს არის Nestlé-ს VMHS პორტფელის ნაწილი;
• მომხმარებლის სერვისები ერთიან კორპორაციულ ქსელშია გაერთიანებული;
• Nestlé-მ უკვე დაიწყო სტრატეგიული რევიუ, რამაც შესაძლოა, გამოიწვიოს ბრენდების რეორგანიზაცია ან გაყიდვა.

👉 ეს ყველაფერი ადასტურებს: Solgar-ის პოზიციონირება უფრო მეტად კორპორაციულ და მარკეტინგულ სტრატეგიებზეა დაფუძნებული, ვიდრე დამოუკიდებელ სამეცნიერო გამჭვირვალობაზე.

თავი 8 — იაპონია: მკაცრი ბაზარი, სადაც Solgar არ ჩანს

იაპონია ერთ-ერთი ყველაზე მკაცრი ქვეყანაა საკვები დანამატების რეგულაციაში. აქ მოქმედებს სამი ძირითადი სისტემა:

• FOSHU (Foods for Specified Health Uses) — იაპონიის ჯანდაცვის სამინისტრო (MHLW) პირდაპირ ამტკიცებს პროდუქტებს სამეცნიერო მტკიცებულებების საფუძველზე.
• FNFC (Foods with Nutrient Function Claims) — ნუტრიენტებზე დაფუძნებული პროდუქტების სპეციფიკური რეგულაცია.
• FFC (Foods with Function Claims) — ყველაზე ფართო კატეგორია, სადაც კომპანიამ უნდა წარადგინოს სამეცნიერო მტკიცებულებები და შეტყობინება იაპონიის მომხმარებელთა სააგენტოში (CAA).

ოფიციალური FFC რეესტრი ხელმისაწვდომია საჯაროდ იაპონიის მომხმარებელთა სააგენტოს ვებსაიტზე (Consumer Affairs Agency, Japan – FFC Database) (25).

👉 2025 წლის აგვისტოს მდგომარეობით, Solgar-ის არც ერთი პროდუქტი შეტანილი არ არის იაპონიის FFC რეესტრში.

ოფიციალური დისტრიბუცია

Solgar-ის Worldwide Distribution გვერდზე იაპონია არ არის ჩამოთვლილი ოფიციალურ პარტნიორ ქვეყნებს შორის (26). ეს მიუთითებს, რომ კომპანია არ ფლობს ოფიციალურ ბაზრის წვდომას იაპონიაში.

პარალელური (არაკონტროლირებადი) იმპორტი

მიუხედავად ამისა, Solgar-ის პროდუქტები იაპონიაში ხელმისაწვდომია პარალელური იმპორტით ონლაინ პლატფორმებზე, როგორიცაა Amazon Japan (27), Rakuten (28) და iHerb Japan (29). თუმცა, ასეთ შემთხვევაში პროდუქტი არ გადის იაპონიის მკაცრ რეგულატორულ შეფასებას და შესაძლოა ეტიკეტირება არასრული ან არასწორი იყოს.

დასკვნა

• Solgar არ არის რეგისტრირებული იაპონიის ოფიციალურ სისტემებში (FOSHU, FNFC, FFC).
• კომპანია არ ფლობს ოფიციალურ დისტრიბუციას იაპონიაში.
• პროდუქტი ხელმისაწვდომია მხოლოდ პარალელური იმპორტის გზით, რაც მომხმარებელს ტოვებს ნაკლებად დაცულ მდგომარეობაში.

👉 იაპონიის მაგალითი კიდევ ერთხელ ადასტურებს: როცა რეგულაცია მკაცრია და მოითხოვს სამეცნიერო მტკიცებულებებს, Solgar ვერ ახერხებს ბაზარზე ოფიციალური დაშვების მიღებას.

თავი 9 — PHIG/SSG-ის 7-ნაბიჯიანი შეფასება

საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტი (PHIG) და მისი ინიციატივა Safe Supplement Georgia (SSG) დანამატების ხარისხისა და უსაფრთხოების შეფასებას ახორციელებს სპეციალური 7-ნაბიჯიანი ჩარჩოთი. ეს მოდელი ეფუძნება საერთაშორისო საუკეთესო პრაქტიკებს — USP, NSF GMP და ISO 22000.

7-ნაბიჯიანი ჩარჩო

1. ეროვნული რეგისტრაცია — არის თუ არა პროდუქტი რეგისტრირებული საქართველოში ან სხვა მკაცრი რეგულაციის მქონე ქვეყნებში.
2. ლაბორატორიული ტესტირება — არსებობს თუ არა დამოუკიდებელი ლაბორატორიული ანალიზის საჯარო შედეგები.
3. CoA (Certificate of Analysis) — გამოქვეყნებულია თუ არა ლოტის მიხედვით სერტიფიკატები ინგრედიენტების შემცველობაზე, სისუფთავესა და დაბინძურებაზე.
4. საერთაშორისო სერტიფიკატები — USP Verified, NSF GMP, ISO 22000.
5. გამჭვირვალე ეტიკეტირება — ინგრედიენტებისა და დოზების სრული და მკაფიო მითითება.
6. რეგულატორული ისტორია — აკრძალვები ან უკან გაწვევები სხვა ქვეყნებში.
7. საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის რისკი — დადასტურებული გვერდითი ეფექტები ან ჯანმრთელობის დაზიანება.

Solgar-ის Ashwagandha – PHIG/SSG შეფასება

• ❌ ეროვნული რეგისტრაცია: საქართველოში და სხვა ქვეყნებში Solgar-ის Ashwagandha არ არის რეგისტრირებული. ოფიციალური საჯარო მონაცემები არ იძებნება.
• ❌ ლაბორატორიული ტესტირება: კომპანიის ოფიციალურ გვერდზე და დისტრიბუტორების საიტებზე არ არის გამოქვეყნებული ლაბორატორიული ანალიზის შედეგები.
• ❌ CoA: პარტიის (ლოტის) მიხედვით Certificate of Analysis სერტიფიკატები მომხმარებლისთვის მიუწვდომელია.
• ❌ საერთაშორისო სერტიფიკატები:
  • USP Verified Products List — Solgar ამ სიაში არ ფიქსირდება.
  • NSF Certified GMP Database — აქ ფიქსირდება კომპანია NHS U.S., LLC (D/B/A Solgar, Nature’s Bounty, Puritan’s Pride, Rexall Sundown), რომელიც Solgar-ის წარმოებას მართავს აშშ-ში. სერტიფიცირებულია საწარმოო ობიექტები, მათ შორის:
    • Prescott, AZ (1066 Spire Drive; 6735 Inter-Cal Way)
    • Boca Raton, FL (901 Broken Sound Pkwy; 1297 Clint Moore Rd)
    • Leonia, NJ (100 Leyland Dr; 500 Willow Tree)
    • Lyndhurst, NJ (1170 Valley Brook Ave)
    • Bayport, NY (10 Vitamin Drive)
    • Bohemia, NY (90, 105, 110, 115 Orville Drive)
    • Holbrook, NY (815 Grundy Ave)
    • San Antonio, TX (4266 Dividend Rd)
      🔗 NSF GMP Listing – NHS U.S., LLC
      👉 ეს მიუთითებს, რომ საწარმო GMP სტანდარტს აკმაყოფილებს, თუმცა სერტიფიცირება არის საწარმოს დონეზე და არა კონკრეტული პროდუქტის (მაგ., Ashwagandha).
  • ISO 22000 — Solgar-ის ISO სერტიფიკატების ნომრები და ვადები საჯაროდ მიუწვდომელია.
• ⚠️ რეგულატორული ისტორია: 2023 წელს დანიამ აკრძალა Ashwagandha-ს შემცველი დანამატები ეროვნული რისკ-შეფასების საფუძველზე (DVFA Official Notice).
• ⚠️ საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის რისკი: სამეცნიერო ლიტერატურაში დადასტურებულია ღვიძლის მძიმე დაზიანების (HILI) შემთხვევები Ashwagandha-ს მიღებასთან დაკავშირებით (Liver International, 2022).

ვერდიქტი

Solgar-ის Ashwagandha ვერ აკმაყოფილებს PHIG/SSG-ის 7-ნაბიჯიან ჩარჩოს.
ყველა ძირითადი კრიტერიუმი — ❌ რეგისტრაცია, ❌ ლაბორატორიული ტესტირება, ❌ CoA, ❌ სერტიფიკატები — უარყოფითია ან საერთოდ მიუწვდომელია.
NSF GMP სერტიფიცირება მხოლოდ საწარმოს დონეზეა, მაგრამ ეს არ იძლევა გარანტიას კონკრეტული პროდუქტის ხარისხზე.

👉 საბოლოო შეფასება: „საზოგადოებრივი ჯანმრთელობისთვის არარეკომენდებული დანამატი”

---

მოკლედ:

❓💬 Q&A — ყველაზე ხშირი კითხვები Solgar-ზე

1. არის თუ არა Solgar რეალურად „ოქროს სტანდარტი“?

👉 ❌ არა. „ოქროს სტანდარტი“ მხოლოდ მარკეტინგული სლოგანია (Solgar.com), ხოლო USP Verified-ის რეესტრში Solgar საერთოდ არ ფიქსირდება.

2. არსებობს თუ არა „Solgar Nutritional Research Center“ (SNRC)?

👉 ❌ SNRC-ს არ აქვს ვებსაიტი, არ ჩანს სამეცნიერო ბაზებში და მხოლოდ მარკეტინგში იხსენიება (Solgar Turkey; Newswire 2010).

3. აქვს თუ არა Solgar-ს დამოუკიდებელი სამეცნიერო კვლევები?

👉 ❌ არა. კომპანიის ოფიციალურ გვერდებზე არ არის ციტირებული კვლევები კონკრეტულ პროდუქტებზე.

4. შეესაბამება თუ არა Solgar-ის პროდუქტები ეტიკეტზე მითითებულ შემადგენლობას?

👉 ზოგჯერ კი, ზოგჯერ — არა. Labdoor-ის ტესტირებამ აჩვენა სერიოზული გადახრები (მაგ., B-Complex).

5. რა არის Solgar-ის უსაფრთხოების ისტორია?

👉 პროდუქცია არაერთხელ იყო უკან გაწვეული: 1993 წელს რკინის დანამატები (CPSC), ხოლო 2001 წელს Digestive Aid ტაბლეტები (FDA Enforcement Report).

6. რატომ არის Solgar-ის Ashwagandha პრობლემური?

👉 დანიამ 2023 წელს აკრძალა Ashwagandha ეროვნული რისკ-შეფასების საფუძველზე (DVFA).

7. იწვევს თუ არა Ashwagandha გვერდით ეფექტებს?

👉 დიახ. დადასტურებულია ღვიძლის მძიმე დაზიანების (HILI) შემთხვევები (PubMed).

8. აქვს თუ არა Solgar USP Verified სერტიფიკატი?

👉 ❌ არა. USP Verified Products List-ში Solgar არ ფიქსირდება.

9. რა არის Solgar-ის სტატუსი NSF GMP ბაზაში?

👉 NSF Database-ში ფიქსირდება კომპანია NHS U.S., LLC (D/B/A Solgar, Nature’s Bounty, Puritan’s Pride, Rexall Sundown). სერტიფიცირებულია საწარმოო ობიექტები, მაგრამ ეს არის საწარმოს დონეზე, არა კონკრეტული პროდუქტის.

10. აქვს თუ არა Solgar ISO 22000 სერტიფიკატი?

👉 ❌ არა. ISO.org-ზე Solgar-ის სერტიფიკატები არ არის ხელმისაწვდომი.

11. როგორია Solgar-ის სტატუსი იაპონიაში?

👉 Solgar არ არის იაპონიის FFC რეესტრში. იქ იყიდება მხოლოდ პარალელური იმპორტით (Amazon Japan).

12. როგორია Nestlé-ს როლი Solgar-ში?

👉 2021 წელს Nestlé-მ შეიძინა Solgar (Nestlé Press Release). 2025 წელს დაიწყო სტრატეგიული რევიუ VMHS პორტფელზე (Financial Times).

13. სად იწარმოება Solgar-ის პროდუქტები?

👉 NSF Database-ის მიხედვით, საწარმოები მდებარეობს: Arizona, Florida, New Jersey, New York, Texas.

14. რატომ არის CoA (Certificate of Analysis) მნიშვნელოვანი?

👉 CoA ამოწმებს კონკრეტული ლოტის ინგრედიენტების სიზუსტეს. Solgar მომხმარებლისთვის CoA-ს არ აქვეყნებს.

15. რა არის PHIG/SSG-ის საბოლოო ვერდიქტი Solgar Ashwagandha-ზე?

👉 „საზოგადოებრივი ჯანმრთელობისთვის არარეკომენდებული დანამატი“, რადგან ❌ არ აქვს რეგისტრაცია, ❌ არ აქვს სერტიფიკატები, ❌ არ აქვეყნებს CoA-ს, ⚠️ აკრძალულია დანიაში და ⚠️ იწვევს ღვიძლის დაზიანებას.

ℹ️ საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტი (PHIG) და Safe Supplement Georgia (SSG)

საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტი (PHIG) არის დამოუკიდებელი, არაკომერციული ორგანიზაცია, რომლის მისიაა საქართველოსა და საერთაშორისო საზოგადოებაში ჯანდაცვის გაუმჯობესება, მტკიცებულებაზე დაფუძნებული პოლიტიკის მხარდაჭერა და მოსახლეობის ჯანმრთელობის დაცვა.

PHIG-ის ერთ-ერთი ფუნდამენტური მიმართულებაა Safe Supplement Georgia (SSG) — ეროვნული ინიციატივა, რომელიც შეიქმნა არასანდო, ყალბი ან დაბინძურებული საკვები დანამატებისაგან მოსახლეობის დაცვის მიზნით.

SSG-ის ძირითადი პრინციპებია:

• ✔️ დანამატების შეფასება საერთაშორისო სტანდარტების მიხედვით (USP, NSF, ISO);

• ✔️ ლაბორატორიული ტესტირების, რეგისტრაციისა და სერტიფიცირების გამჭვირვალობა;

• ✔️ მომხმარებლის ინფორმირება და განათლება;

• ✔️ არასანდო პროდუქტების შესახებ საზოგადოებრივი გაფრთხილებების გავრცელება;

• ✔️ საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ინტერესების დაცვა კომერციული ზეწოლის გარეშე.

👉 დამატებითი ინფორმაცია იხილეთ ოფიციალურ პლატფორმაზე: www.supplement.ge

ავტორის ბიოგრაფია — პროფესორი გიორგი ფხაკაძე

პროფესორი გიორგი ფხაკაძე — ORCID დადასტურებული ავტორი, დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი, MD, MPH, PhD.

საერთაშორისო და პროფესიული გამოცდილება

• ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია (WHO) — კონსულტანტი Health & Migration Programme-ში (TheOrg პროფილი).

• Gavi – The Vaccine Alliance — წევრი Independent Review Committee (IRC), რომელიც აფასებს ვაქცინაციის პროგრამებს და ფინანსურ განაცხადებს (Gavi ოფიციალური დოკუმენტი, 2023).

• Global Fund — საერთაშორისო ექსპერტი, AIDS, ტუბერკულოზისა და მალარიის პროგრამების შეფასებაში.

• UNFPA — რეგიონული მრჩეველი აღმოსავლეთ ევროპისა და ცენტრალური აზიისთვის.

• UNODC — ჩართული იყო კვლევებში „ნარკოტიკები და HIV მიანმარში“ (პუბლიკაციები ხელმისაწვდომია UNODC-ის ბაზაში).

• HelpAge International — კონსულტანტი ხანდაზმულთა ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის საკითხებზე (HelpAge განცხადება).

• IAP (Independent Accountability Panel) — წარსულში მონაწილეობდა გაეროს გენერალური მდივნის ანგარიშვალდებულების პანელის ინიციატივაში, სადაც ხელი მოაწერა და გაავრცელა რამდენიმე ძირითადი განცხადება ქალთა, ბავშვთა და მოზარდთა ჯანმრთელობის შესახებ (2016–2017).

• Evex Medical Corporation — CEO-მოადგილე, რომელიც მართავს 47 კერძო საავადმყოფოს;

• საქართველოს მთავრობის 22 სახელმწიფო საავადმყოფო — კლინიკური დირექტორი.

• სამეცნიერო საბჭოები უკრაინასა და პოლონეთში — წევრი და საერთაშორისო ექსპერტი.

• ავტორი და თანაავტორი რეცენზირებული პუბლიკაციებისა The Lancet, BMC Public Health, WHO Mediterranean Medical Journal და სხვა საერთაშორისო ჟურნალებში.

👉 მეტი ინფორმაცია: Academia.edu CV, LinkedIn პროფილი.

გამოყენებული ლიტერატურა

1. Solgar Turkey. Altın Standartı [Internet]. Solgar Turkey; 2023. Available from: https://solgar.com.tr/kurumsal/altin-standarti
2. Solgar. Ashwagandha Root Extract Vegetable Capsules [Internet]. Solgar; 2023. Available from: https://www.solgar.com/products/sfp-ashwagandha-root-extract-vegetable-capsules
3. WholeFoods Magazine. Allen Skolnick Obituary [Internet]. 1997. Available from: https://wholefoodsmagazine.com/news/main-news/allen-skolnick-obituary
4. Labdoor. Vitamin B-Complex Rankings [Internet]. 2020. Available from: https://labdoor.com/rankings/b-complex
5. U.S. Consumer Product Safety Commission (CPSC). Child-resistant packaging required on Solgar iron-containing dietary supplements [Internet]. 1993. Available from: https://www.cpsc.gov/Recalls/1993/child-resistant-packaging-required-on-solgar-iron-containing-dietary-supplements
6. U.S. Food and Drug Administration (FDA). Enforcement Report – January 2001 [Internet]. 2001. Available from: https://www.fda.gov/safety/recalls-market-withdrawals-safety-alerts/fda-enforcement-report-january-2001
7. Danish Veterinary and Food Administration (DVFA). Official Statements and Risk Assessments [Internet]. 2023. Available from: https://www.foedevarestyrelsen.dk/english/Sider/default.aspx
8. Björnsson ES, Aagaard L, Grønbaek K, et al. Hepatotoxicity of ashwagandha: A case series from Iceland and Denmark. Liver Int. 2022;42(2):377–382. doi:10.1111/liv.15177. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35066909/
9. United States Pharmacopeia (USP). USP Verified Products [Internet]. 2025. Available from: https://www.usp.org/verification-services/verified-products
10. NSF International. Certified GMP Facilities Database [Internet]. 2025. Available from: https://info.nsf.org/Certified/455GMP/Listings.asp
11. International Organization for Standardization (ISO). ISO 22000: Food safety management systems [Internet]. 2025. Available from: https://www.iso.org/iso-22000-food-safety-management.html
12. Nestlé. Nestlé to acquire core brands of The Bountiful Company’s nutrition portfolio [Internet]. 2021. Available from: https://www.nestle.com/media/pressreleases/allpressreleases/nestle-acquire-core-brands-the-bountiful-company-health-nutrition-portfolio
13. Financial Times. Nestlé explores sale of vitamins arm amid shift in focus [Internet]. 2025. Available from: https://www.ft.com/content/6d9aef7f-2c6a-41b0-b0cb-bfa70d7c9777
14. Consumer Affairs Agency, Government of Japan. Foods with Function Claims (FFC) [Internet]. 2025. Available from: https://www.caa.go.jp/policies/policy/food_labeling/foods_with_function_claims
15. Amazon Japan. Solgar Products Listing [Internet]. 2025. Available from: https://www.amazon.co.jp/s?k=Solgar
16. Academia.edu. Giorgi Pkhakadze – Curriculum Vitae [Internet]. Available from: https://unom.academia.edu/Pkhakadze/CurriculumVitae
17. ORCID. Giorgi Pkhakadze [Internet]. Available from: https://orcid.org/0000-0001-7609-4515
18. HelpAge International. HelpAge health advisor appointed to UN Secretary-General’s Accountability Panel [Internet]. 2016. Available from: https://www.helpage.org/news/helpage-health-advisor-appointed-to-un-secretarygenerals-accountability-panel/
19. TheOrg. Giorgi Pkhakadze — Consultant at WHO [Internet]. Available from: https://theorg.com/org/world-health-organization/org-chart/giorgi-pkhakadze
20. LinkedIn. Dr Giorgi Pkhakadze [Internet]. Available from: https://www.linkedin.com/in/drpkhakadze/

დამატებითი ლიტერატურა

1. Posadzki P, Watson LK, Ernst E. Herb-drug interactions: an overview of systematic reviews. Br J Clin Pharmacol. 2013;75(3):603–618.
2. Teschke R, Eickhoff A, Wolff A. Herbal hepatotoxicity: a tabular compilation of reported cases. Liver Int. 2012;32(10):1543–1556.
3. Teschke R, Larrey D, Melchart D, Danan G. Traditional medicines and hepatotoxicity: evaluation by the updated RUCAM. Ann Hepatol. 2020;19(6):595–611.
4. Ekor M. The growing use of herbal medicines: issues relating to adverse reactions and challenges in monitoring safety. Front Pharmacol. 2014;4:177.
5. World Health Organization. WHO Global Report on Traditional and Complementary Medicine. Geneva: WHO; 2019.
6. European Food Safety Authority (EFSA). Guidance on safety assessment of botanicals and botanical preparations. EFSA Journal. 2009;7(9):1249.
7. European Medicines Agency (EMA). Guideline on good pharmacovigilance practices (GVP). London: EMA; 2017.
8. European Commission. Directive 2002/46/EC on food supplements. Off J Eur Communities. 2002.
9. International Alliance of Dietary Supplement Associations (IADSA). Global supplement regulation overview. 2022.
10. National Institutes of Health (NIH) Office of Dietary Supplements. Ashwagandha Fact Sheet. 2021.
11. NIH National Center for Complementary and Integrative Health (NCCIH). Ashwagandha and Safety Review. 2020.
12. U.S. Pharmacopeia. USP Dietary Supplements Compendium. Rockville, MD: USP; 2020.
13. NSF International. Guidelines for GMP compliance of dietary supplements. Ann Arbor, MI: NSF; 2021.
14. ISO. ISO/IEC 17025: General requirements for the competence of testing and calibration laboratories. Geneva: ISO; 2017.
15. Cohen PA. Hazards of poorly regulated supplements. JAMA. 2012;308(12):1261–1262.
16. Navarro VJ, Khan I, Björnsson E, Seeff LB, Serrano J, Hoofnagle JH. Liver injury from herbal and dietary supplements. Hepatology. 2017;65(1):363–373.
17. Lynch N, Berry D. Differences in perceived risks and benefits of herbal, over-the-counter conventional, and prescribed conventional medicines, and the implications of this for the safe and effective use of herbal products. Complement Ther Med. 2007;15(2):84–91.
18. Dwyer JT, Coates PM, Smith MJ. Dietary supplements: regulatory challenges and research resources. Nutrients. 2018;10(1):41.
19. World Health Organization. WHO guidelines for assessing quality of herbal medicines with reference to contaminants and residues. Geneva: WHO; 2007.
20. Geller AI, Shehab N, Weidle NJ, et al. Emergency department visits for adverse events related to dietary supplements. N Engl J Med. 2015;373:1531–1540.

⚖️ ინტერესთა კონფლიქტის დეკლარაცია

შეფასების დამოუკიდებლობა
სტატია მომზადებულია მხოლოდ საჯაროდ ხელმისაწვდომი წყაროების საფუძველზე: რეგულატორული ანგარიშები, რეფერირებადი სამეცნიერო ლიტერატურა და სანდო საერთაშორისო ბაზები, მათ შორის:

• United States Pharmacopeia (USP) – Verified Products
• NSF International – GMP Certified Facilities Database
• ISO 22000 – Food Safety Management Systems
• U.S. Food and Drug Administration (FDA) – Recalls and Safety Alerts
• U.S. Consumer Product Safety Commission (CPSC) – Recalls
• Danish Veterinary and Food Administration (DVFA)

სტატიაში არ არის გამოყენებული Solgar-ის, Nestlé-ს ან მათი პარტნიორი კომპანიების შიდა დოკუმენტები, არაოფიციალური მასალები ან კომერციული მონაცემები.

ინტერესთა კონფლიქტის განცხადება

• ავტორებს არ აქვთ არანაირი ფინანსური, ინსტიტუციური, პირადი ან კონკურენტული ინტერესი Solgar-თან, Nestlé Health Science-თან ან მათთან დაკავშირებულ სხვა კომპანიებთან.
• ავტორებს ასევე არ გააჩნიათ და არ ექნებათ კონკურენტული პროდუქტი ან მომსახურება, რომელიც შეიძლება ჩაითვალოს Solgar-ისა და Nestlé-ს ბიზნესის პირდაპირ ან არაპირდაპირ კონკურენტად.
• არც საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტს (PHIG), არც მის ინიციატივებს (მათ შორის Safe Supplement Georgia – SSG) არ მიუღია არც დაფინანსება, არც სპონსორობა, არც საკონსულტაციო ანაზღაურება, არც აქციები, არც საჩუქრები და არც რაიმე სახის ფინანსური ან არაფინანსური სარგებელი Solgar-ის, Nestlé-ს ან მათი დისტრიბუტორებისგან.
• ავტორებს არ ჰქონდათ წარსულში, არ აქვთ ამჟამად და არ აქვთ მოსალოდნელი არცერთი კონტრაქტუალური ურთიერთობა Solgar-სა და Nestlé Health Science-თან, და არც მათი კომერციული ან კვლევითი საქმიანობაში მონაწილეობა.

შესაბამისობა საერთაშორისო სტანდარტებთან
ეს დეკლარაცია მომზადებულია შემდეგი სტანდარტების შესაბამისად:

• ICMJE Recommendations (International Committee of Medical Journal Editors) ინტერესთა კონფლიქტის გამჟღავნების შესახებ;
• European Medicines Agency (EMA) – Policy on conflicts of interest;
• U.S. NIH – Conflict of Interest Regulations (42 CFR Part 50, Subpart F);
• European Food Safety Authority (EFSA) – Independence Policy.

საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ინტერესები
სტატიაში წარმოდგენილი ყველა შეფასება და დასკვნა შესრულებულია მხოლოდ საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის დაცვის, გამჭვირვალობისა და მომხმარებელთა უსაფრთხოების ინტერესებიდან გამომდინარე.
სტატიის შინაარსი არ წარმოადგენს რაიმე კერძო, კომერციულ, კორპორატიულ ან კონკურენტულ ინტერესს.

👉 შესაბამისად, სტატიის საბოლოო დასკვნა გამოქვეყნებულია ინტერესთა კონფლიქტის გარეშე.