მთლიანი რძე თუ ნაკლებცხიმიანი? — ახალი კვლევა პასუხობს, რომელია უკეთესი თქვენი გულისათვის!
ავტორი: პროფესორი გიორგი ფხაკაძე, — sheniekimi.ge | ოფიციალური სამედიცინო საინფორმაციო პლატფორმა
რატომაა ეს თემა მნიშვნელოვანი?
ძველი კამათი — მთლიანი (მაღალცხიმიანი) რძე უკეთესია თუ ნაკლებცხიმიანი? — უკვე რამდენიმე ათწლეულია გრძელდება. ბევრს ჰგონია, რომ ბუნებრივი ცხიმი ყოველთვის ჯანსაღია, სხვები კი ამტკიცებენ, რომ ის ზრდის გულის დაავადების რისკს. ნორვეგიაში ჩატარებულმა 33-წლიანი დაკვირვების კვლევამ საბოლოოდ მოგვცა მყარი მონაცემები.
როგორ ჩატარდა კვლევა?
• დასაწყისი: 1970–80-იან წლებში ნორვეგიის მოსახლეობის უმეტესობა სვამდა მთლიან რძეს. შემდეგ, 80-იანებიდან, დაიწყო ნაკლებცხიმიანის გავრცელება. ეს ბუნებრივად იქცა „ცოცხალ ექსპერიმენტად“.
• მონაწილეები: 73 860 ადამიანი, 33-წლიანი დაკვირვება.
• შედეგები: კვლევის განმავლობაში დაფიქსირდა 26 393 გარდაცვალება, მათგან 8 590 გულის დაავადებების გამო.
• შედარება: მონაწილეები დაყოფილ იქნენ მთლიანი და ნაკლებცხიმიანი რძის მომხმარებლებად, ასევე გაითვალისწინეს ასაკი, სქესი, კვება, წონა, სიგარეტის მოხმარება და ფიზიკური აქტივობა.
მთავარი აღმოჩენები
1. მაღალი რძის მოხმარება — საერთო სიკვდილიანობა გაიზარდა 22%-ით, გულის დაავადებების სიკვდილიანობა კი 12%-ით, შედარებით იმ ადამიანებთან, ვინც რძეს თითქმის არ სვამდა.
2. მთლიანი რძე — სიკვდილიანობის რისკი ყველა მიზეზით გაიზარდა 15%-ით; გულის იშემიური დაავადების რისკი — 13%-ით.
3. ნაკლებცხიმიანი რძე — იგივე რაოდენობით მოხმარებისას, სიკვდილიანობა ყველა მიზეზით იყო 11%-ით დაბალი, ხოლო გულის დაავადებებისგან სიკვდილიანობა — 7%-ით დაბალი, შედარებით მთლიანი რძის მომხმარებლებთან.
4. შედეგები უცვლელი დარჩა მაშინაც კი, როცა გამოირიცხა ის ადამიანები, რომლებსაც კვლევის დასაწყისშივე ჯანმრთელობის მძიმე პრობლემები ჰქონდათ.
რას გვიჩვენებს ეს მონაცემები?
ეს შედეგები ემთხვევა ჯანმრთელობის მრავალი საერთაშორისო ორგანიზაციის, მათ შორის NHS-ის, რეკომენდაციებს — შემცირდეს ყოველდღიური გაჯერებული ცხიმების მიღება.
მთლიანი რძე შეიცავს გაცილებით მეტ გაჯერებულ ცხიმს, რაც ცნობილია, რომ ზრდის LDL („ცუდი“) ქოლესტერინის დონეს და გულის დაავადებების რისკს.
მიუხედავად ამისა, სხვა კვლევები გვახსენებს, რომ რძის პროდუქტების გავლენა ჯანმრთელობაზე დამოკიდებულია მათ ტიპზე — მაგალითად, ზოგიერთ ძეხვეულ ან ფერმენტირებულ რძის პროდუქტს შეიძლება ჰქონდეს დამცავი ეფექტიც.
დასკვნა
ნორვეგიის ამ მასშტაბურმა და ხანგრძლივმა კვლევამ დაადასტურა:
თუ გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების რისკის შემცირება გსურთ, უპირატესობა მიანიჭეთ ნაკლებცხიმიან რძეს.
ეს განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია იმ ადამიანებისთვის, ვისაც უკვე აქვს მაღალი ქოლესტერინი ან სხვა რისკფაქტორები.
ხშირად დასმული კითხვები
კითხვა: თუ მთლიან რძეს პატარა რაოდენობით ვსვამ, მაინც საფრთხის შემცველია?
პასუხი: მცირე რაოდენობით მოხმარება, დაბალცხიმიან დიეტაში, ნაკლებ რისკთან არის დაკავშირებული, მაგრამ რეგულარული და დიდი რაოდენობით მთლიანი რძის მიღება ზრდის რისკს.
კითხვა: ბავშვისთვის რომელი რძეა უკეთესი?
პასუხი: 2 წლამდე ბავშვს სჭირდება სრული ცხიმის შემცველი რძე, რადგან ცხიმები აუცილებელია ტვინის განვითარებისთვის. ამ ასაკის შემდეგ ექიმის რეკომენდაციით შეიძლება გადართვა ნაკლებცხიმიანზე.
კითხვა: რა ვქნა, თუ საერთოდ არ ვსვამ რძეს?
პასუხი: შეგიძლიათ მიიღოთ კალციუმი და ვიტამინი D სხვა წყაროებიდან — იოგურტი, ყველი, მცენარეული ალტერნატივები, თევზი.
გადმოწერე აპლიკაცია “შენი ექიმი” – პირველი ქართული სამედიცინო პლატფორმა!
მიიღე სანდო და აქტუალური ინფორმაცია ჯანმრთელობის შესახებ – საქართველოდან და მთელი მსოფლიოდან.
iPhone: https://apps.apple.com/app/sheniekimi/id6746522706
Android: https://play.google.com/store/apps/details…
Telegram არხი: https://t.me/SheniEkimi
შენი ექიმი – ცოდნა ჯანმრთელობისთვის.
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე — დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი, დიპლომირებული მედიკოსი (MD), ჯანდაცვის მაგისტრი (MPH) და მედიცინის დოქტორი (PhD) — არის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი, რომელსაც აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება როგორც საქართველოში, ისე საერთაშორისო დონეზე.
#drpkhakadze #აქხარისხია #შენიექიმი #accreditationge #გიორგიფხაკაძე #შენიამბები #sheni #sheniambebi
ლიტერატურა
1. Lindberg M, et al. Milk intake and mortality from all causes, cardiovascular disease, and cancer: a 33-year follow-up of 73,860 Norwegian men and women. Am J Clin Nutr. 2025;121(2):295–308. doi:10.1016/j.ajcnut.2025.01.004.
2. National Health Service (NHS). Saturated fat. https://www.nhs.uk/live…/eat-well/food-types/saturated-fats/
3. Chen GC, et al. Dairy fat and risk of cardiovascular disease in 21 countries: a pooled analysis of prospective cohort studies. Nat Commun. 2025;16:4721. doi:10.1038/s41467-024-55585-0.
4. The Independent. Full-fat milk vs low-fat milk: Study finally reveals which is healthier for your heart. https://www.independent.co.uk/…/milk-full-fat-low-fat-heart…
კონფლიქტების ინტერესის განაცხადი: ავტორს არ აქვს ფინანსური, კომერციული ან სხვა ტიპის ინტერესები, რომლებიც შეიძლება ზეგავლენას ახდენდეს ამ სტატიის შინაარსზე. მოცემული ინფორმაცია ეფუძნება მხოლოდ სამეცნიერო წყაროებსა და ავტორის პროფესიულ გამოცდილებას, საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინტერესების გათვალისწინებით.
SheniEkimi.ge • შენი ექიმი Giorgi Pkhakadze SheniAmbebi.ge • შენი ამბები SheniMedicina.ge • შენი მედიცინა
რატომაა ეს თემა მნიშვნელოვანი?
ძველი კამათი — მთლიანი (მაღალცხიმიანი) რძე უკეთესია თუ ნაკლებცხიმიანი? — უკვე რამდენიმე ათწლეულია გრძელდება. ბევრს ჰგონია, რომ ბუნებრივი ცხიმი ყოველთვის ჯანსაღია, სხვები კი ამტკიცებენ, რომ ის ზრდის გულის დაავადების რისკს. ნორვეგიაში ჩატარებულმა 33-წლიანი დაკვირვების კვლევამ საბოლოოდ მოგვცა მყარი მონაცემები.
როგორ ჩატარდა კვლევა?
• დასაწყისი: 1970–80-იან წლებში ნორვეგიის მოსახლეობის უმეტესობა სვამდა მთლიან რძეს. შემდეგ, 80-იანებიდან, დაიწყო ნაკლებცხიმიანის გავრცელება. ეს ბუნებრივად იქცა „ცოცხალ ექსპერიმენტად“.
• მონაწილეები: 73 860 ადამიანი, 33-წლიანი დაკვირვება.
• შედეგები: კვლევის განმავლობაში დაფიქსირდა 26 393 გარდაცვალება, მათგან 8 590 გულის დაავადებების გამო.
• შედარება: მონაწილეები დაყოფილ იქნენ მთლიანი და ნაკლებცხიმიანი რძის მომხმარებლებად, ასევე გაითვალისწინეს ასაკი, სქესი, კვება, წონა, სიგარეტის მოხმარება და ფიზიკური აქტივობა.
მთავარი აღმოჩენები
1. მაღალი რძის მოხმარება — საერთო სიკვდილიანობა გაიზარდა 22%-ით, გულის დაავადებების სიკვდილიანობა კი 12%-ით, შედარებით იმ ადამიანებთან, ვინც რძეს თითქმის არ სვამდა.
2. მთლიანი რძე — სიკვდილიანობის რისკი ყველა მიზეზით გაიზარდა 15%-ით; გულის იშემიური დაავადების რისკი — 13%-ით.
3. ნაკლებცხიმიანი რძე — იგივე რაოდენობით მოხმარებისას, სიკვდილიანობა ყველა მიზეზით იყო 11%-ით დაბალი, ხოლო გულის დაავადებებისგან სიკვდილიანობა — 7%-ით დაბალი, შედარებით მთლიანი რძის მომხმარებლებთან.
4. შედეგები უცვლელი დარჩა მაშინაც კი, როცა გამოირიცხა ის ადამიანები, რომლებსაც კვლევის დასაწყისშივე ჯანმრთელობის მძიმე პრობლემები ჰქონდათ.
რას გვიჩვენებს ეს მონაცემები?
ეს შედეგები ემთხვევა ჯანმრთელობის მრავალი საერთაშორისო ორგანიზაციის, მათ შორის NHS-ის, რეკომენდაციებს — შემცირდეს ყოველდღიური გაჯერებული ცხიმების მიღება.
მთლიანი რძე შეიცავს გაცილებით მეტ გაჯერებულ ცხიმს, რაც ცნობილია, რომ ზრდის LDL („ცუდი“) ქოლესტერინის დონეს და გულის დაავადებების რისკს.
მიუხედავად ამისა, სხვა კვლევები გვახსენებს, რომ რძის პროდუქტების გავლენა ჯანმრთელობაზე დამოკიდებულია მათ ტიპზე — მაგალითად, ზოგიერთ ძეხვეულ ან ფერმენტირებულ რძის პროდუქტს შეიძლება ჰქონდეს დამცავი ეფექტიც.
დასკვნა
ნორვეგიის ამ მასშტაბურმა და ხანგრძლივმა კვლევამ დაადასტურა:
თუ გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების რისკის შემცირება გსურთ, უპირატესობა მიანიჭეთ ნაკლებცხიმიან რძეს.
ეს განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია იმ ადამიანებისთვის, ვისაც უკვე აქვს მაღალი ქოლესტერინი ან სხვა რისკფაქტორები.
ხშირად დასმული კითხვები
კითხვა: თუ მთლიან რძეს პატარა რაოდენობით ვსვამ, მაინც საფრთხის შემცველია?
პასუხი: მცირე რაოდენობით მოხმარება, დაბალცხიმიან დიეტაში, ნაკლებ რისკთან არის დაკავშირებული, მაგრამ რეგულარული და დიდი რაოდენობით მთლიანი რძის მიღება ზრდის რისკს.
კითხვა: ბავშვისთვის რომელი რძეა უკეთესი?
პასუხი: 2 წლამდე ბავშვს სჭირდება სრული ცხიმის შემცველი რძე, რადგან ცხიმები აუცილებელია ტვინის განვითარებისთვის. ამ ასაკის შემდეგ ექიმის რეკომენდაციით შეიძლება გადართვა ნაკლებცხიმიანზე.
კითხვა: რა ვქნა, თუ საერთოდ არ ვსვამ რძეს?
პასუხი: შეგიძლიათ მიიღოთ კალციუმი და ვიტამინი D სხვა წყაროებიდან — იოგურტი, ყველი, მცენარეული ალტერნატივები, თევზი.
გადმოწერე აპლიკაცია “შენი ექიმი” – პირველი ქართული სამედიცინო პლატფორმა!
მიიღე სანდო და აქტუალური ინფორმაცია ჯანმრთელობის შესახებ – საქართველოდან და მთელი მსოფლიოდან.
iPhone: https://apps.apple.com/app/sheniekimi/id6746522706
Android: https://play.google.com/store/apps/details…
Telegram არხი: https://t.me/SheniEkimi
შენი ექიმი – ცოდნა ჯანმრთელობისთვის.
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე — დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი, დიპლომირებული მედიკოსი (MD), ჯანდაცვის მაგისტრი (MPH) და მედიცინის დოქტორი (PhD) — არის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი, რომელსაც აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება როგორც საქართველოში, ისე საერთაშორისო დონეზე.
#drpkhakadze #აქხარისხია #შენიექიმი #accreditationge #გიორგიფხაკაძე #შენიამბები #sheni #sheniambebi
ლიტერატურა
1. Lindberg M, et al. Milk intake and mortality from all causes, cardiovascular disease, and cancer: a 33-year follow-up of 73,860 Norwegian men and women. Am J Clin Nutr. 2025;121(2):295–308. doi:10.1016/j.ajcnut.2025.01.004.
2. National Health Service (NHS). Saturated fat. https://www.nhs.uk/live…/eat-well/food-types/saturated-fats/
3. Chen GC, et al. Dairy fat and risk of cardiovascular disease in 21 countries: a pooled analysis of prospective cohort studies. Nat Commun. 2025;16:4721. doi:10.1038/s41467-024-55585-0.
4. The Independent. Full-fat milk vs low-fat milk: Study finally reveals which is healthier for your heart. https://www.independent.co.uk/…/milk-full-fat-low-fat-heart…
კონფლიქტების ინტერესის განაცხადი: ავტორს არ აქვს ფინანსური, კომერციული ან სხვა ტიპის ინტერესები, რომლებიც შეიძლება ზეგავლენას ახდენდეს ამ სტატიის შინაარსზე. მოცემული ინფორმაცია ეფუძნება მხოლოდ სამეცნიერო წყაროებსა და ავტორის პროფესიულ გამოცდილებას, საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინტერესების გათვალისწინებით.
SheniEkimi.ge • შენი ექიმი Giorgi Pkhakadze SheniAmbebi.ge • შენი ამბები SheniMedicina.ge • შენი მედიცინა
მიიღე სანდო და აქტუალური ინფორმაცია ჯანმრთელობის შესახებ – საქართველოდან და მთელი მსოფლიოდან.
iPhone: https://apps.apple.com/fr/app/sheni/id6746877342?l=en-GB
Telegram არხი: https://t.me/SheniEkimi
შენი ექიმი – ცოდნა ჯანმრთელობისთვის.
SheniEkimi.ge
დამოუკიდებელი, აპოლიტიკური და ნეიტრალური მედია — ფაქტებზე დაფუძნებული სანდო ინფორმაცია. შენთვის და შენი საქართველოსთვის.
#აქხარისხია #drpkhakadze #sheniambebi
