ბუნებრივი დაბერების შესაჩერებელი “სასწაული” უჯრედში. შესაძლოა, დაბერება შეჩერდეს? – ახალი კვლევა გვიჩვენებს, რომ ეს შეიძლება მალე რეალობად იქცეს

დაბერება ყველას გვეხება. მაგრამ რა მოხდებოდა, თუ ჩვენი უჯრედები შეძლებდნენ თვითაღდგენას და დროის მაჯის შეჩერებას? ახალი კვლევა გვიჩვენებს, რომ ეს შეიძლება მალე რეალობად იქცეს — და ამის უკან დგას ერთ-ერთი ნაკლებად ცნობილი, მაგრამ მნიშვნელოვანი მოლეკულა: PDI ენზიმი.

ავსტრალიის მაკკვარისა და ლა ტრობის უნივერსიტეტების მეცნიერებმა აღმოაჩინეს, რომ PDI (Protein Disulphide Isomerase) — ენზიმი, რომელიც აქამდე მხოლოდ ცილების სწორად „დაკეცვასთან“ იყო დაკავშირებული — სინამდვილეში შეუძლია გაცილებით მეტი: იგი პირდაპირ ჩაერევა დნმ-ის დაზიანების შეკეთებაში და მოქმედებს როგორც „წებო“, რომელიც აერთებს გატეხილ მოლეკულებს.

PDI ჩვეულებრივ უჯრედის ციტოპლაზმაში მუშაობს, მაგრამ ახალმა მონაცემებმა აჩვენა, რომ ის შედის უჯრედის ბირთვში და დნმ-ის ორმაგი ჯაჭვის გატეხილ ნაწილებს აერთებს — პროცესს, რომელიც საკვანძოა დაბერების და ნეიროდეგენერაციული დაავადებების თავიდან ასარიდებლად.

ყველაზე საინტერესო ის არის, რომ ეს „დნმ-ის წებო“ განსაკუთრებით ეფექტიანია ნეირონებში — ტვინის უჯრედებში, რომლებიც არ იყოფა და შესაბამისად არ აქვთ “მატარებელი ასლები” დაზიანების შესაცვლელად.

კვლევამ აჩვენა, რომ თუ უჯრედიდან ამ ენზიმს ამოიღებენ, დნმ-ის შეკეთება მნიშვნელოვნად ნელდება. ხოლო თუ PDI დაბრუნდება — შეკეთება ხელახლა იწყება. ეს დადასტურდა თაგვებში, ადამიანის უჯრედებში და ცოცხალ ზებრაფიშებში — რაც მიანიშნებს რეალურ, არა მხოლოდ ლაბორატორიულ მექანიზმზე.

PDI-ის უნარი, აღადგინოს დნმ, იდეალურია ჯანსაღი უჯრედებისთვის. მაგრამ პრობლემაა კიბოს უჯრედებში: ისინი ხშირად იყენებენ ამავე მექანიზმს გადარჩენისთვის — PDI ეხმარებათ მუტაციებით დაზიანებული დნმ-ის „შეკეთებაში“, რაც კიბოს პროგრესირებას აჩქარებს.

ამიტომ, მომავალში, თუკი PDI-ზე დაფუძნებული მკურნალობის გზას ავირჩევთ, აუცილებელია მექანიზმის „განსხვავებული გამოყენება“ — ტვინის უჯრედებში — და არა კიბოს უჯრედებში.

მომავლის პერსპექტივა: დაბერების შეჩერება ტვინის დაცვით?

მეცნიერები ვარაუდობენ, რომ PDI-ის მოდულაცია — მისი გაძლიერება მხოლოდ ნეირონებში — შეიძლება გახდეს ახალ თაობის თერაპია ალცჰაიმერის, პარკინსონისა და ALS-ის (ამიოტროფული ლატერალური სკლეროზის) წინააღმდეგ. სწორედ იმ დაავადებების, სადაც დნმ-ის შეკეთება დამუხრუჭებულია.

• PDI არის „დუმილი გმირი“ — ცილა, რომელსაც შეუძლია დნმ-ის აღდგენა, დაბერების შენელება და ტვინის უჯრედების დაცვა.

• მაგრამ ის შეიძლება ასევე „მტრის მხარეს“ აღმოჩნდეს — თუ კიბოს უჯრედები მას იარაღად გადააქცევენ.

• მომავალი კვლევები და სელექტიური წამლები შესაძლოა გარდატეხის მომტანი გახდეს მთელი გერონტოლოგიისა და ნეირომეცნიერების სფეროში.

ხშირად დასმული კითხვები

ეს ცილა ბუნებრივად წარმოიქმნება ჩვენს ორგანიზმში, ყველა უჯრედში, განსაკუთრებით ნეირონებში.

ჯერჯერობით მხოლოდ კვლევების დონეზეა. მაგრამ მიზანია ისეთი წამლის შექმნა, რომელიც გააძლიერებს PDI-ს მოქმედებას მხოლოდ ტვინში და არა მთელ ორგანიზმში.

ჯერჯერობით არ არის ცნობილი ზუსტად, თუმცა დიდ პოტენციალს ატარებს დაბერების პროცესის შენელებაში.

გადმოწერე აპლიკაცია “შენი ექიმი” – პირველი ქართული სამედიცინო პლატფორმა!

მიიღე სანდო და აქტუალური ინფორმაცია ჯანმრთელობის შესახებ – საქართველოდან და მთელი მსოფლიოდან.

iPhone: https://apps.apple.com/app/sheniekimi/id6746522706

Android: https://play.google.com/store/apps/details…

Telegram არხი: https://t.me/SheniEkimi

შენი ექიმი – ცოდნა ჯანმრთელობისთვის.

#შენიექიმი #sheniekimi #გიორგიფხაკაძე #ჯანმრთელობა #აქხარისხია #drpkhakadze

პროფესორი გიორგი ფხაკაძე — დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი, დიპლომირებული მედიკოსი (MD), ჯანდაცვის მაგისტრი (MPH) და მედიცინის დოქტორი (PhD) — არის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი, რომელსაც აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება როგორც საქართველოში, ისე საერთაშორისო დონეზე.

ლიტერატურა

1. Sundaramoorthy R, Amirthalingam L, et al. Protein disulfide isomerase acts as a nuclear DNA repair regulator with anti-aging properties. Cell Reports, 2024. PMID: 40371563. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/40371563/

2. Macquarie University News. Scientists discover enzyme that repairs brain DNA damage.

3. La Trobe University. Breakthrough in DNA repair enzyme function.

COI განცხადება: ავტორი არ იღებს ფინანსურ ან კომერციულ სარგებელს სტატიაში განხილული მექანიზმის ან პროდუქტებისგან. წარმოდგენილი აზრები ეფუძნება მხოლოდ მეცნიერულ და საზოგადოებრივ ინტერესს.

#drpkhakadze #აქხარისხია #შენიექიმი #accreditationge #გიორგიფხაკაძე #შენიამბები #sheni #sheniambebi @highlight Giorgi Pkhakadze SheniAmbebi.ge • შენი ამბები SheniEkimi.ge • შენი ექიმი