რატომ ეხვევა ბავშვი ხელებში ან აკაკუნებს მაგიდაზე? ახალი კვლევა აუტიზმის კიდევ ერთ საიდუმლოს ხსნის!
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე,
მეცნიერებმა როჩესტერის უნივერსიტეტში (აშშ) აღმოაჩინეს, რომ აუტისტურ სპექტრზე მყოფ ადამიანებს ტვინი სხვა ფორმით ამუშავებს შეხების შეგრძნებებს – განსაკუთრებით იმ დროს, როცა ისინი თვითონ ახორციელებენ შეხებას.
შედეგად – ბავშვის ან ზრდასრულის „გაიმეორებადი მოძრაობები“ – იგივე სტიმინგი (stimming), როგორიცაა ხელების ქნევა, თითების დაკაკუნება ან თმის ტრიალი, შეიძლება არ იყოს მხოლოდ ჩვევა, არამედ ტვინის რეაქცია გარემოზე, სტრესზე ან გადატვირთულ შეგრძნებებზე.
მთავარი მიგნებები:
• ნეიროტიპური (ჯანმრთელი ტვინის მქონე) ადამიანები ამცირებენ ტვინის აქტივობას, როცა თვითონ ეხებიან რამეს – რადგან მათი ტვინი წინასწარ პროგნოზირებს შედეგს;
• აუტიზმის მქონე ადამიანების ტვინი კი ვერ ანსხვავებს – არის თუ არა შეხება საკუთარი გამოწვეული, თუ გარე.
• ეს შესაძლოა ხსნის, რატომ აგრძელებენ ისინი ერთსა და იმავე მოძრაობებს – ეს მოძრაობები მათ ეხმარებათ რეგულირებაში, დამშვიდებაში და თავს უკეთ გრძნობენ.
კვლევაში გამოყენებული იყო:
• ტვინის აქტივობის მაღალი სიზუსტის (EEG) რუკირება
• ვირტუალური რეალობა (VR)
• შეხების სიმულაცია ვიბრაციის მეშვეობით
პროფესორ გიორგი ფხაკაძის კომენტარი:
„ეს კვლევა არა მარტო გვანახებს, როგორ ფიქრსა და შეგრძნებას განიცდის აუტისტური ადამიანი, არამედ გვეხმარება, უკეთ გავუგოთ მათ – არა როგორც „სხვანაირებს“, არამედ როგორც განსხვავებულად ორგანიზებულ გონებას.
საზოგადოებამ უნდა გაიგოს – სტიმინგი არ არის ცუდი საქციელი. ეს არის დამცავი მექანიზმი!
ჩვენი ამოცანაა, შევქმნათ უსაფრთხო გარემო და არ დავაძალოთ ბავშვებს „შეჩერდნენ“ იქ, სადაც მათი ტვინი ეძებს დაცვას.“
წყარო:
University of Rochester, 2025
სტატიის სრული ტექსტი:
მთავარი ავტორი: ემილი აიზენშტეინი (Emily Isenstein, PhD),
კვლევა გამოქვეყნდა: NeuroImage
მეტი ინფორმაცია აუტიზმის და ბავშვთა მხარდაჭერის შესახებ:
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე
საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე, საერთაშორისო ჯანდაცვის ექსპერტი, WHO-ს ექსპერტი, Relief International-ის მმართველი საბჭოს დირექტორი და
გაეროს გენერალური მდივნის ყოფილი მრჩეველი. 25+ წლიანი გამოცდილება ჯანდაცვის სფეროში, როგორც საქართველოში, ასევე საერთაშორისო დონეზე.
