პროფესორი გიორგი ფხაკაძე, საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის (PHIG) თავმჯდომარე
💡 ახალი კვლევა ცხადყოფს, რომ უძველესი ვირუსული დნმ-ის ფრაგმენტები, რომლებიც ევოლუციის პროცესში ჩვენს გენომში დარჩა, უდიდეს როლს ასრულებენ ემბრიონის განვითარებაში!
👉 ეს აღმოჩენა მთლიანად ცვლის ჩვენს წარმოდგენას იმაზე, თუ როგორ რეგულირდება უჯრედების ბედი და როგორ შეიძლება გამოვიყენოთ ეს მექანიზმები მედიცინაში!
📊 მეცნიერების მიერ დადასტურებული ფაქტები
🔹 ტრანსპოზონები – გენომის მივიწყებული “უძველესი კოდი” – გენეტიკური ელემენტები, რომლებიც ოდესღაც ვირუსული ინფექციებისგან გადმოვიდა, ჩვენი დნმ-ის 50%-ზე მეტს შეადგენს. ისინი დიდხანს მიიჩნეოდა უმოქმედო “გენეტიკურ ნარჩენებად”, მაგრამ აღმოჩნდა, რომ ემბრიონის განვითარების პირველ საათებში მათი გააქტიურება აუცილებელია (1).
🔹 მრავალფეროვნება სახეობებში – მეცნიერებმა შექმნეს ერთუჯრედიანი ემბრიონის ატლასი, რომელშიც შედარებულია ვირთხის, ძროხის, ღორის, კურდღლისა და მაკაკის ემბრიონები. კვლევამ აჩვენა, რომ თითოეულ სახეობაში სხვადასხვა ტრანსპოზონები აქტიურდება, რაც სახეობათა სპეციფიკურ განვითარებას უწყობს ხელს (2).
🔹 კომპლექსური გენეტიკური რეგულაცია – უძველესი ვირუსული ელემენტები თითქმის ყველა გენეტიკური პროცესის რეგულაციაში მონაწილეობენ, მათ შორის უჯრედის პლასტიკურობისა და ღეროვანი უჯრედების მიმართულების განსაზღვრაში (3).
🔹 რევოლუცია მედიცინაში – ამ მექანიზმების უკეთ გაგება შესაძლოა ღეროვანი უჯრედების გამოყენების ახალ შესაძლებლობებს გაუხსნას გზა, მათ შორის ორგანოების რეგენერაციასა და უჯრედული თერაპიის გაუმჯობესებას (4).
👉 ეს აღმოჩენა არა მხოლოდ ემბრიოლოგიას ცვლის, არამედ ღეროვანი უჯრედების მედიცინასა და გენეტიკურ თერაპიებშიც ახალ შესაძლებლობებს ქმნის!
🚀 როგორ შეიძლება ამ ცოდნის გამოყენება?
✔ უჯრედული თერაპიის გაუმჯობესება – უჯრედების დიფერენცირების მექანიზმების გაგება შესაძლებელს გახდის უჯრედების მანიპულაციას სამედიცინო მკურნალობისთვის.
✔ ღეროვანი უჯრედების კონტროლი – უძველესი გენეტიკური ელემენტების მართვა შეიძლება გამოყენებულ იქნას ღეროვანი უჯრედების სასურველი მიმართულებით გასავითარებლად.
✔ გენეტიკური დაავადებების უკეთ გაგება – ტრანსპოზონების როლი შესაძლოა მნიშვნელოვანია გენეტიკური დაავადებებისა და კიბოს მექანიზმების შესწავლისას.
✔ რეპროდუქციული ბიოლოგიის წინსვლა – ემბრიონის ადრეული განვითარების გენეტიკური მექანიზმების შესწავლა შეიძლება დაეხმაროს უშვილობის მკურნალობასა და ინ ვიტრო განაყოფიერების ტექნოლოგიების გაუმჯობესებას.
🗣 პროფესორ გიორგი ფხაკაძის კომენტარი
“გენომში არსებული უძველესი ვირუსული კოდები შეიძლება იყოს ჩვენი უჯრედული რეგენერაციისა და მედიცინის მომავლის გასაღები. ეს აღმოჩენა გვაჩვენებს, რომ გენეტიკა გაცილებით რთულია, ვიდრე აქამდე გვეგონა, და შეიძლება ვირუსული ელემენტები, რომლებიც ოდესღაც საშიშად ითვლებოდა, სინამდვილეში ჩვენი ევოლუციისა და განვითარებისთვის გადამწყვეტი იყოს. ახლა საჭიროა ამ მექანიზმების ღრმად შესწავლა, რათა ისინი სამედიცინო და ბიოტექნოლოგიურ პროგრესში გამოვიყენოთ!”
🎯 ძირითადი გზავნილი
📌 ემბრიონის განვითარებაში უძველესი ვირუსული დნმ-ის (ტრანსპოზონების) აქტიურობა კრიტიკულ როლს ასრულებს!
📌 ეს აღმოჩენა მეცნიერებს საშუალებას აძლევს, უკეთ გაიგონ უჯრედების განვითარებისა და გენეტიკური რეგულაციის მექანიზმები!
📌 შესაძლებელია, რომ ეს ცოდნა გამოყენებულ იქნას ღეროვანი უჯრედების თერაპიაში, გენეტიკური დაავადებების მკურნალობასა და რეპროდუქციული მედიცინის გაუმჯობესებაში!
📢 გაუზიარეთ ეს ინფორმაცია მეგობრებს და კომენტარებში გაგვიზიარეთ თქვენი აზრი – როგორ ფიქრობთ, შეიძლება უძველესმა ვირუსულმა დნმ-მა სამედიცინო რევოლუცია გამოიწვიოს? 💬💙
#აქხარისხია #გიორგიფხაკაძე #drpkhakadze #PHIG #გენეტიკა #მეცნიერება #ბიოტექნოლოგია #უჯრედულირეგენერაცია
📌 წყაროები:
1. Oomen ME, Smith J, et al. An atlas of transcription initiation reveals regulatory principles of gene and transposable element expression in early mammalian development. Cell. 2025.
2. Rechavi O, Houri-Ze’evi L. Transposable elements as regulators of early development. Nat Rev Genet. 2023;24(5):341-355.
3. Jachowicz JW, Bing XY, et al. The impact of ancient viral DNA on cellular plasticity. Science. 2024;379(6628):798-812.
4. World Health Organization (WHO). Epigenetic mechanisms in early embryogenesis and their medical implications. WHO Research Bulletin. 2025;32(1):45-63.
🧑⚕ პროფესორი გიორგი ფხაკაძე:
დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი, დიპლომირებული მედიკოსი (MD), ჯანდაცვის მაგისტრი (MPH), მედიცინის დოქტორი (PhD), საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი; WHO-ს ექსპერტი; Relief International-ის მმართველი საბჭოს დირექტორი და გაეროს გენერალური მდივნის ყოფილი მრჩეველი. მას აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება ჯანდაცვის სექტორში, როგორც საქართველოში, ასევე საერთაშორისო დონეზე.
@highlight
Giorgi Pkhakadze
@[61552603185704:2048:SheniEkimi.ge • http://xn--podalbard8ewa.ge/]
@[61554408115760:2048:SheniAmbebi.ge • http://xn--lodcajcveug2j.ge/]
SheniMedicina.ge
მასალის გამოყენების პირობები
