4 ოქტომბერი 2024 თბილისი, საქართველო, თათია გოჩაძე sheniekimi.ge
მიგრაცია — გლობალური მოვლენაა, რომელიც მნიშვნელოვნად აისახება საზოგადოებასა და ჯანდაცვის სისტემებზე. გაეროს მონაცემებით, მსოფლიოში 280 მილიონზე მეტი საერთაშორისო მიგრანტი არსებობს, მათ შორის ლტოლვილები და იძულებით გადაადგილებული პირები.
ბევრი მათგანი სერიოზული ბარიერების წინაშე დგება ჯანდაცვის მიღებისას: ენობრივი ბარიერები, კულტურული განსხვავებები და ინსტიტუციური დისკრიმინაცია ართულებს სათანადო დახმარების მიღებას.
ამ გამოწვევების დასაძლევად, ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციამ (WHO) შეიმუშავა ჯანდაცვის მუშაკების გლობალური კომპეტენციების სტანდარტები, რომლებიც ეხმარება ჯანდაცვის სპეციალისტებს, უზრუნველყონ მიგრანტებისა და ლტოლვილებისთვის კულტურულად მგრძნობიარე და პაციენტზე ორიენტირებული სერვისები.
გლობალური გამოწვევები
მილიონობით იძულებით გადაადგილებული პირი ჩადის ისეთ ქვეყნებში, სადაც ჯანდაცვის სისტემები ხშირად ვერ აკმაყოფილებს მათ სპეციფიკურ საჭიროებებს. ენობრივი ბარიერები, კულტურული განსხვავებები და ჯანდაცვის რთული სისტემები მიგრანტებს მოწყვლად მდგომარეობაში აგდებს. WHO-ს სტანდარტები ეხმარება ჯანდაცვის მუშაკებს ამ სირთულეების გადალახვაში და უზრუნველყოფს ყველას თანაბარ წვდომას ჯანდაცვაზე.
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე, საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ინსტიტუტის თავმჯდომარე, აღნიშნავს:
„მიგრაცია ცვლის ჯანმრთელობის დაცვის სისტემებს მთელ მსოფლიოში. ჯანდაცვის მუშაკებს სჭირდებათ სტანდარტიზებული მიდგომები, რათა უზრუნველყონ, რომ მიგრანტებმა და ლტოლვილებმა მიიღონ ისეთივე ზრუნვითი და ხარისხიანი დახმარება, როგორც სხვა პაციენტებმა.“
WHO-ს გლობალური სტანდარტების დანერგვა ხელს უწყობს ჯანდაცვის სისტემებს, უკეთ დააკმაყოფილონ სხვადასხვა მოსახლეობის საჭიროებები.
რეგიონალური გამოწვევები
მიგრაცია არა მხოლოდ გლობალური, არამედ რეგიონული პრობლემაა. აღმოსავლეთ ევროპასა და კავკასიაში, ასევე ცენტრალურ აზიაში, ლტოლვილებისა და მიგრანტების რაოდენობა იზრდება, ბევრი მათგანი ტოვებს თავის ქვეყანას კონფლიქტების ან ეკონომიკური სირთულეების გამო. ეს რეგიონები ხშირად წარმოადგენენ როგორც ტრანზიტულ, ასევე მიმღებ ქვეყნებს, რაც დამატებით ზეწოლას ახდენს ჯანდაცვის სისტემებზე.
ამ რეგიონებში ჯანდაცვის მუშაკები კულტურულად მგრძნობიარე დახმარების მიწოდების სირთულეებს აწყდებიან.
„ჩვენს რეგიონში საზღვრებს გადაცილებული მიგრაცია ცვლის ჯანდაცვის ლანდშაფტს,“ — აღნიშნავს პროფესორი ფხაკაძე.
WHO-ს სტანდარტები ეხმარება ჯანდაცვის მუშაკებს საჭირო უნარების განვითარებაში და მხარს უჭერს რეგიონულ თანამშრომლობას საერთო ჯანმრთელობის გამოწვევების გადასაჭრელად.
კულტურული მგრძნობელობა, როგორც მთავარი პრინციპი
ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ბარიერი მიგრანტებისა და ლტოლვილებისთვის ჯანდაცვის მიწოდებაში არის კულტურული მგრძნობელობა. ბევრი მათგანი სხვადასხვა წარმოდგენებით მოდის ჯანმრთელობასა და მკურნალობაზე. გაუგებრობებმა პაციენტსა და ჯანდაცვის მუშაკს შორის შეიძლება გამოიწვიოს ჯანმრთელობის მდგომარეობის გაუარესება ან პაციენტის უარი, მიიღოს დახმარება.
WHO-ს გლობალური სტანდარტები დიდ მნიშვნელობას ანიჭებს კულტურულ მგრძნობელობას. ჯანდაცვის მუშაკებს ურჩევენ, ითანამშრომლონ თარჯიმნებთან ან კულტურულ შუამავლებთან, რათა უზრუნველყოფილ იქნეს ზუსტი და გასაგები კომუნიკაცია. ურთიერთგაგებისა და პატივისცემის დამყარებით, ჯანდაცვის მუშაკებს შეუძლიათ მნიშვნელოვნად გააუმჯობესონ მიგრანტებისა და ლტოლვილების ჯანმრთელობის შედეგები (7, 8).
საქართველოსთვის მნიშვნელობა
საქართველოში მიგრანტებისა და ლტოლვილების რაოდენობა მუდმივად იზრდება, რაც როგორც შესაძლებლობებს, ასევე გამოწვევებს უქმნის ქვეყნის ჯანდაცვის სისტემას. საქართველო მნიშვნელოვან როლს ასრულებს რეგიონში, როგორც მიმღები და ტრანზიტული ქვეყანა მრავალი იძულებით გადაადგილებული პირისთვის, რომლებიც კონფლიქტების ან ეკონომიკური სირთულეებისგან გამოქცეულები არიან.
პროფესორი ფხაკაძე ხაზს უსვამს WHO-ს სტანდარტების დანერგვის აუცილებლობას საქართველოში, განსაკუთრებით ამ სტანდარტების ქართულად თარგმნას:
„ჩვენი – ჯანდაცვის მუშაკებისთვის საჭიროა სათანადო ინსტრუმენტები მიგრანტებისა და ლტოლვილების საჭიროებების დასაკმაყოფილებლად. ამ სტანდარტების ქართულ ენაზე თარგმნა გააუმჯობესებს მათ გამოყენებას და საქართველოს ჯანდაცვის სისტემას გახდის უფრო ინკლუზიურსა და ეფექტიანს, რაც საშუალებას მისცემს თითოეულ პაციენტს, მიიღოს ხარისხიანი დახმარება.“რატომ არის ეს მნიშვნელოვანი საქართველოსა და რეგიონისთვის?
1. მიგრანტთა ზრდა: კავკასიის რეგიონი, მათ შორის საქართველო, სულ უფრო და უფრო მეტად ხდება ლტოლვილებისა და მიგრანტებისთვის დანიშნულების ადგილი. მნიშვნელოვანია, რომ ჯანდაცვის მუშაკებმა მიიღონ სათანადო ტრენინგი საკუთარ ენაზე, რათა გააუმჯობესონ მიგრანტების ჯანმრთელობის შედეგები.
2. ჯანდაცვის სისტემის განვითარება: საერთაშორისო სტანდარტების, როგორიცაა WHO-ს სტანდარტების, დანერგვა წარმოადგენს საქართველოს ჯანდაცვის სისტემის მოდერნიზაციის მნიშვნელოვან ნაბიჯს. ეს აძლიერებს ჯანდაცვის მუშაკების შესაძლებლობებს, ეფექტიანად მოაგვარონ მიგრანტებისა და ლტოლვილების მრავალფეროვანი საჭიროებები, რომლებიც ხშირად არიან მაღალი რისკის ქვეშ.
3. რეგიონული ლიდერობა: WHO-ს სტანდარტების მიღება და დანერგვა საშუალებას მისცემს საქართველოს დაიკავოს ლიდერის პოზიცია რეგიონში და გახდეს მაგალითი სხვა მეზობელი ქვეყნებისათვის. ეს არამხოლოდ გააუმჯობესებს ჯანდაცვის სისტემას, არამედ ხელს შეუწყობს რეგიონულ თანამშრომლობას მიგრაციისა და ჯანმრთელობის გამოწვევების მართვაში.
თანამშრომლობა, როგორც წარმატების გასაღები
WHO-ს სტანდარტები ასევე ხაზს უსვამს თანამშრომლობის მნიშვნელობას ჯანდაცვის დაწესებულებებსა და სოციალურ სერვისებს შორის. ჯანდაცვის მუშაკებს ურჩევენ, ითანამშრომლონ საზოგადოებრივ ორგანიზაციებთან და სოციალურ ქსელებთან, რათა გადაჭრან როგორც სამედიცინო, ისე სოციალური საკითხები, როგორიცაა საცხოვრებელი პირობები და მენტალური ჯანმრთელობა.
ეს ჰოლისტიკური მიდგომა განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია მოწყვლადი ჯგუფებისთვის, როგორიცაა მიგრანტები და ლტოლვილები, რომლებიც ხშირად აწყდებიან მრავალ გამოწვევას ჯანდაცვის მიღმა. პარტნიორობის გაძლიერება საშუალებას აძლევს ჯანდაცვის მუშაკებს, უზრუნველყონ უფრო სრულყოფილი დახმარება და გააუმჯობესონ იძულებით გადაადგილებული პირების ცხოვრების ხარისხი.
დასკვნა
მიგრაციის ზრდა მთელ მსოფლიოში სერიოზულ გამოწვევებს უქმნის ჯანდაცვის სისტემებს, თუმცა ამავდროულად ქმნის შესაძლებლობას, შეიქმნას უფრო ინკლუზიური და მდგრადი სამედიცინო სერვისები. WHO-ს გლობალური კომპეტენციების სტანდარტები ჯანდაცვის მუშაკებისთვის უზრუნველყოფს მკაფიო გზამკვლევს, რომელიც ეხმარება მიგრანტებისა და ლტოლვილების ჯანდაცვის გაუმჯობესებას, რათა მათ მიიღონ ხარისხიანი და თანამგრძნობი დახმარება.
დარეგისტრირდით გლობალური კომპეტენციის სტანდარტების უფასო კურსზე: https://bit.ly/3Y5juaZ
წყაროები:
1. United Nations. International Migration 2020 Highlights. UN Department of Economic and Social Affairs [Internet]. 2020 [cited 2024 Oct 3]. Available from: https://www.un.org/en/desa/international-migration-2020-highlights
2. World Health Organization. Migration and health. WHO [Internet]. 2021 [cited 2024 Oct 3]. Available from: https://www.who.int/health-topics/migration
3. International Organization for Migration. Migration in Eastern Europe. IOM [Internet]. 2023 [cited 2024 Oct 3]. Available from: https://www.iom.int/regions/eastern-europe
4. European Centre for Disease Prevention and Control. Health concerns for migrants in Eastern Europe. ECDC [Internet]. 2023 [cited 2024 Oct 3]. Available from: https://www.ecdc.europa.eu/en/publications-data/migrant-health-eastern-europe
5. World Health Organization. Migration and public health systems. WHO [Internet]. 2022 [cited 2024 Oct 3]. Available from: https://www.who.int/migration-health
6. World Health Organization. Cultural sensitivity in health systems. WHO [Internet]. 2021 [cited 2024 Oct 3]. Available from: https://www.who.int/culture-health
7. International Organization for Migration. Addressing cultural barriers in migrant health. IOM [Internet]. 2022 [cited 2024 Oct 3]. Available from: https://www.iom.int/migrant-health-cultural
8. World Health Organization. Migrant health and cultural mediators. WHO [Internet]. 2021 [cited 2024 Oct 3]. Available from: https://www.who.int/migrant-health-cultural-mediation
9. United Nations. Refugee situation in Georgia. UN [Internet]. 2023 [cited 2024 Oct 3]. Available from: https://www.un.org/refugee-situation-georgia
10. European Union Agency for Fundamental Rights. Migrant healthcare and cultural sensitivity. EUFRA [Internet]. 2023 [cited 2024 Oct 3]. Available from: https://fra.europa.eu/en/publication/2023/migrant-health-cultural
11. World Health Organization. WHO Global Competency Standards for Health Workers. WHO [Internet]. 2021 [cited 2024 Oct 3]. Available from: https://www.who.int/migrants
12. World Health Organization. Migrant health and social determinants. WHO [Internet]. 2022 [cited 2024 Oct 3]. Available from: https://www.who.int/social-determinants-health
13. International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies. Migrant health systems report. IFRC [Internet]. 2023 [cited 2024 Oct 3]. Available from: https://www.ifrc.org/migrant-health
14. International Organization for Migration. Promoting the health of migrants. IOM [Internet]. 2022 [cited 2024 Oct 3]. Available from: https://www.iom.int/promoting-health-migrants
#drphakadze #sheniekimi
მასალის გამოყენების პირობები
