დემენცია – დაავადება, რომელიც ხასიათდება მეხსიერების და გონებრივი შესაძლებლობების ნაწილობრივი დაკარგვით. ყველაზე მეტად დაავდება უჩნდება მოხუც ადამიანებს. ხასიათის მიხედვით დაავადება შეიძლება იყოს პირველი და მეორე ხარისხის.
მიზეზები
დაავადების გამომწვევი მიზეზებია:
· თავის ტვინის დაზიანება (ტრავმები, სიმსივნეები);
· ტვინში ტოქსიკური ცხიმების წარმოქმნა;
· ინსულტის, ინფარქტის, იშემიური დაავადებების შედეგად სისხლძარღვების მუშაობის დარღვევა;
· ნერვული სისტემის დაავდებები (პარკინსონის დაავადება, ალცგეიმერის დაავადება);
· ნივთიერებათა ცვლის დარღვევა;
· ნეიროინფექციები (ენცეფალიტი, აივ-ინფექცია).
სიმპტომები
დაავადებისთვის დამახასიათებელია შემდეგი სახის სიმპტომები:
· მეხსიერების გაუარესება;
· სივრცეში დროის ორიენტაციის არევა;
· აზროვნების დარღვევა;
· ყოველდღიური საქმიანობისადმი ინტერესის დაკარგვა;
· მოთენთილობა;
· სისუსტე;
· თავის ტიკივილი;
· ყურადღების გაფანტვა;
· სოციალური აქტივობის გაუარესება;
· სასაუბრო ფუნქციის პერიოდული დაკარგვა.
დიაგნოსტიკა
დაავადების დიაგნოსტიკას ატარებს ექიმი-ნევროლოგი და ნიშნავს:
· სისხლის საერთო, ბიოქიმიურ ანალიზს;
· ნევროლოგიურ გამოკვლევებს;
· თავის ტვინის კომპიუტერულ ტომოგრაფიას;
· თავის ტვინის მაგნიტო-რეზონანსულ ტომოგრაფიას;
· სეროლოგიურ ტესტებს.
დამატებით შესაძლოა საჭირო გახდეს:
· ელექტროენცეფალოგრაფია;
· შარდის ანალიზი;
· თავის ქალას, გულ-მკერდის რენტგენოგრაფია;
· ლუმბალური პუნქცია;
· ელექტროკარდიოგრამა.
მკურნალობა
მკურნალობა მოიცავს:
· პრეპარატები, რომლებიც მოქმედებენ აცეტილქოლინერგიკულ სისტემაზე;
· ნეირომეტაბოლურად მოქმედი პრეპარატები;
· ანტიქოლესტერაზული პრეპარატები;
· NMDA–რეცეპტორებზე მოქმედი პრეპარატები;
· ნეიროლეპტიკები;
· ანტიდეპრესანტები.
დიეტა
პაციენტებისთვის რეკომენდირებულია რაციონში ბუნებრივი ანტიოქსიდანტის შემცველი პრეპარატების ჩართვა.
საშიშროება
თუ არ მოხდება დაავადების დროულად მკურნალობა, შესაძლოა განვითარდეს შემდეგი სახის გართულებები:
· პიროვნული მოშლა;
· უძილობა;
· ტრავმატულობის მაღალი დონე;
· სხვა ადამიანებთან ურთიერთობის პრობლემები;
· დელირიუმი.
რისკის ჯგუფი
რისკის ჯგუფში შედიან:
· 65 წელს გადაცილებული ადამიანები;
· ქალები;
· მემკვიდრეობითი მიდრეკილების მქონე ადამიანები;
· ათეროსკლეროზით დაავადებულები;
· სისხლში ქოლესტერინის მაღალი დონის შემცველობის მქონე ადამიანები;
· შაქრიანი დიაბეტის მქონე ადამიანები.
პროფილაქტიკა
დაავადების პროფილაქტიკისთვის რეკომენდირებულია:
· დაბალანსებული კვების ქონა;
· მავნე ჩვევებზე უარის თქმა;
· მუდმივი ფიზიკური ვარჯიში;
· სტრესული სიტუაციებისთვის თავის არიდება;
· არტერიული წნევის კონტროლი.
