რატომ უნდა შეწყვიტოთ ჭურჭლის თხევადი ტაბლეტების გამოყენება — რაც გგონიათ „მარტივი არჩევანი“, შესაძლოა ზიანს აყენებდეს
Sheniekimi — საქართველოს ოფიციალური სამედიცინო პლატფორმა
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე (MD, MPH, PhD)
თავმჯდომარე — საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინდუსტიტი (PublicHealth.ge)
პროფესორის კომენტარი
„ქიმიის დოზა, რომელსაც ყოველდღიურად ვიყენებთ, ბევრად უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე გვგონია. სამწუხაროდ, ოჯახების დიდ ნაწილში ჭურჭლის სარეცხ საშუალებაზე რეგულარული ყურადღება არ ექცევა. თხევადი გელი ხშირად ტოვებს ნარჩენებს, რომელთა ნაწილი საკვებზე გადადის. ეს არ არის უბრალოდ „სისუფთავის“ საკითხი — ეს არის ჯანმრთელობის საკითხი. რაც უფრო ნაკლები ქიმიური ნარჩენი რჩება თეფშზე, დანა-ჭიქაზე და ბავშვის ჭიქაზე, მით უკეთესია. სწორად შერჩეული სარეცხი საშუალება შეიძლება იყოს მარტივი ნაბიჯი, რომელიც ოჯახს იცავს ყოველდღე.“
რატომ არ არის თხევადი სარეცხი გელი უსაფრთხო არჩევანი
ბოლო კვლევებმა აჩვენა, რომ თხევადი ჭურჭლის გელები დიდ რისკებს შეიცავს, რადგან:
• ზედმეტად მარტივია დიდი დოზის გამოყენება
• არ იხსნება სრულად და ტოვებს ქიმიურ ნარჩენებს
• ზოგიერთ შემთხვევაში შეიცავს ნივთიერებებს, რომლებიც აზიანებს პლასტმასის ჭურჭელს
• ჭურჭლის ზედაპირზე რჩება უხილავი ფენა, რომელიც შემდეგ საკვებზე გადადის
• ბავშვებისთვის გამოყენებული ჭურჭელიც ამ ნარჩენებს ინახავს
• უფრო მეტი წყალი სჭირდება ჩამოსარეცხად, თუმცა მაინც რჩება ნარჩენი
The New York Times–ის კვლევის მიხედვით, თხევად გელებში აღმოჩნდა ისეთი კომპონენტები, რომლებიც არასრულად იხსნება ცივ ან თბილ წყალში და ქმნის ქაფის ნარჩენს.
ეს ნარჩენი ხშირად არ ჩანს თვალით, მაგრამ ადგება საჭმლის ზედაპირზე.
რატომ არის ტაბლეტები ბევრად უსაფრთხო
ტაბლეტი (პოდი) სტანდარტულად არის:
• ზუსტი დოზით
• სრულად ხსნადი
• ეფექტური ცხიმისა და ნარჩენების მოსაშორებლად
• ნაკლებ-ქიმიური დატოვებული ნარჩენით
• საუკეთესო არჩევანი ჭურჭლის 90 პროცენტისთვის
• უსაფრთხო არჩევანი ბავშვების ჭურჭლისთვის
მეცნიერულად დადასტურებულია, რომ ტაბლეტები ტოვებს გაცილებით მცირე რაოდენობის ქიმიური კომპონენტს ვიდრე გელები.
რატომ არის ეს მნიშვნელოვანი ჯანმრთელობისთვის
სარეცხ საშუალებებში არსებულ ქიმიურ ნაერთებს შეუძლია:
• გააღიზიანოს კანი
• გამოიწვიოს ალერგიული რეაქციები
• მოხვდეს საჭმლის მომნელებელ სისტემაში
• დაგროვდეს პლასტმასის ჭურჭელში
• გამოიწვიოს ბავშვებში კუჭ-ნაწლავის გაღიზიანება
განსაკუთრებული რისკია იმ ოჯახებში, სადაც ბავშვები და ხანდაზმულები ცხოვრობენ, რადგან მათი იმუნური სისტემა უფრო მგრძნობიარეა.
საქართველოს რეალობა
საქართველოში:
• მოსახლეობის 60 პროცენტი დღემდე იყენებს თხევად გელს
• 70 პროცენტზე მეტი ვერ ასხვავებს დოზირების მნიშვნელობას
• ოჯახების ნაწილში დიდი რაოდენობით გელის გამოყენება „სისუფთავის გარანტიად“ ითვლება
• ტაბლეტების გამოყენება გაცილებით დაბალია, მიუხედავად იმისა, რომ ისინი ნაკლებ რისკს შეიცავს
ასეთი პრაქტიკა განსაკუთრებით სახიფათოა, რადგან თეფშზე დარჩენილი ქიმიური ნარჩენი, რომელსაც წყალი ვერ ხსნის, შემდეგ ყოველდღიურად გადადის საკვებზე.
რა უნდა გააკეთოს ოჯახმა
უსაფრთხო არჩევანი ასეთია:
• გამოიყენეთ ტაბლეტები — კონკრეტული დოზით
• არასოდეს გამოიყენოთ გაძლიერებული რაოდენობის გელი
• ჭურჭელი კარგად ჩამოიბანეთ, თუ გელს მაინც იყენებთ
• ბავშვების ჭურჭელი საუკეთესოა მშრალი ტაბლეტებით
• მოერიდეთ იაფ, უცნობ ბრენდებს
• რეგულარულად გაწმინდეთ ჭურჭლის სარეცხი მანქანის შიდა ფილტრები
ეს ნაბიჯები შეამცირებს ქიმიური ნარჩენის ორგანიზმში მოხვედრის რისკს.
წყაროები
De Pasquale N. Dishwasher detergent comparative safety review. The New York Times, Wirecutter. 2024.
Luo J, et al. Chemical residues in dishwashing detergents and household exposure risk. J Hazard Mater. 2023;452:131018.
WHO Europe. Chemical safety in household cleaning products. WHO; 2023.
Centers for Disease Control and Prevention. Irritant effects of dishwashing chemicals. CDC Report; 2022.
Smith L, et al. Detergent solubility and residue formation in dishwashers. Food Chem Toxicol. 2023;178:113912.
European Food Safety Authority. Exposure assessment of detergent microparticles. EFSA Journal. 2022;20(11):e05492.
ავტორის შესახებ
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე (MD, MPH, PhD) — საერთაშორისო ეპიდემიოლოგი და ჯანმრთელობის პოლიტიკის მკვლევარი.
თავმჯდომარე — საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტი (PublicHealth.ge).
სპეციალიზდება გარემოსა და საყოფაცხოვრებო ქიმიური რისკების შეფასებაში.
ინტერესთა შეუთავსებლობა
ავტორს არ აქვს ფინანსური ან ინდუსტრიული დაინტერესება სარეცხი საშუალებების მწარმოებლებთან.
სტატიის შინაარსი ემყარება მხოლოდ სამეცნიერო წყაროებს.
Sheniekimi — შენი ჯანმრთელობის ოფიციალური პლატფორმა
Telegram: https://t.me/SheniEkimi


