ომეპრაზოლი (Omeprazole) — წამალი, რომელიც ხსნის გულძმარვას, მაგრამ ხანგრძლივად მიღების შემთხვევაში შეიძლება საფრთხედ იქცეს
ომეპრაზოლი მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე ხშირად დანიშნული პრეპარატია, რომელსაც ყოველდღიურად მილიონობით ადამიანი იღებს. ის ეფექტურად ამცირებს კუჭის მჟავას და ამსუბუქებს გულძმარვას, თუმცა ხანგრძლივი და უკონტროლო გამოყენება სერიოზულ რისკებს ქმნის.
რა არის ომეპრაზოლი და როგორ მუშაობს?
ომეპრაზოლი პროტონული ტუმბოს ინჰიბიტორების (PPI) ჯგუფის წამალია. მისი მთავარი დანიშნულებაა კუჭში მჟავას გამომუშავების ბლოკირება, რაც სასარგებლოა:
• გულძმარვის დროს,
• წყლულების სამკურნალოდ,
• გასტროეზოფაგური რეფლუქსისას.
პრობლემა ისაა, რომ საქართველოში ბევრმა პაციენტმა იგი წლების განმავლობაში ექიმის ზედამხედველობის გარეშე დაინიშნა.
რა საფრთხე ახლავს ხანგრძლივ გამოყენებას?
• რამდენიმე თვეში → მაგნიუმის დონის დაქვეითება (კუნთების სპაზმი, სისუსტე, არითმია).
• 6–12 თვეში → ვიტამინ B12-ისა და კალიუმის დეფიციტი (ქრონიკული დაღლილობა, ნერვული დარღვევები).
• 1 წელზე მეტ ხანს → ძვლების სისუსტე და მოტეხილობების გაზრდილი რისკი.
გარდა ამისა, სიმპტომების „ჩახშობამ“ შეიძლება დაფაროს უფრო სერიოზული პრობლემები — მაგალითად, Helicobacter pylori ინფექცია ან კუჭ-ნაწლავის სიმსივნეები.
რას ამბობენ ექსპერტები?
• NHS (ბრიტანეთი): ომეპრაზოლის თვითნებური გამოყენება ორ კვირაზე მეტხანს დაუშვებელია ექიმის გარეშე.
• კვლევები: მრავალი კვლევა ადასტურებს, რომ PPIs-ის ხანგრძლივი გამოყენება დაკავშირებულია მინერალური დეფიციტებითა და ძვლების პრობლემებით.
საქართველოში კი რეალობა სხვაა: წამალი ხშირად იყიდება თავისუფლად და პაციენტები მას წლების განმავლობაში სვამენ.
რა არის სწორი მიდგომა საქართველოში?
1. მიიღე მხოლოდ ექიმის დანიშნულებით.
2. გამოიყენე მინიმალური ეფექტური დოზა.
3. პერიოდულად გაიკეთე ლაბორატორიული ტესტები (მაგნიუმი, კალიუმი, B12, კალციუმი).
4. ხანგრძლივი მკურნალობისას შეამოწმე ძვლის სიმკვრივე (დენსიტომეტრია).
5. ჩაატარე Helicobacter pylori-ს ტესტი.
6. იმოქმედე ცხოვრების წესზე — წონის კონტროლი, ჯანსაღი კვება, ალკოჰოლისა და თამბაქოსგან თავის არიდება.
კითხვები და პასუხები
შეიძლება თუ არა ომეპრაზოლის წლების განმავლობაში თვითნებურად მიღება?
არა. ეს იწვევს ვიტამინებისა და მინერალების დეფიციტს და ძვლის პრობლემებს.
რა ვქნა, თუ გულძმარვა ხშირად მაწუხებს?
აუცილებლად მიმართეთ გასტროენტეროლოგს. შეიძლება მიზეზი უფრო სერიოზული იყოს.
შეიძლება უეცრად შეწყვეტა?
არა. აუცილებელია დოზის ეტაპობრივი შემცირება, რათა თავიდან აიცილოთ „რიბაუნდული“ მჟავიანობა.
პროფესორის კომენტარი
„ომეპრაზოლი ძალიან საჭირო წამალია, მაგრამ საქართველოში ხშირად უკონტროლოდ იყენებენ. მნიშვნელოვანია, რომ პაციენტებმა იცოდნენ — ეს პრეპარატი არ არის უვნებელი. საჭიროა ექიმის ზედამხედველობა, რეგულარული ანალიზები და პრობლემის ძირეული მიზეზის აღმოჩენა, თორემ მხოლოდ სიმპტომების ჩახშობა ვერ უშველის.“
დასკვნა
• ომეპრაზოლი ეფექტურია, მაგრამ მისი ხანგრძლივი გამოყენება სახიფათოა.
• თვითმკურნალობა საქართველოში სერიოზულ რისკებს ქმნის.
• სწორია: ექიმთან რეგულარული კონსულტაცია, დოზის კონტროლი და ცხოვრების წესის შეცვლა.
მეტი უახლესი და სანდო სამედიცინო ინფორმაცია იხილეთ ოფიციალურ პლატფორმაზე:
www.sheniekimi.ge – შენი ექიმი, შენი სივრცე, შენი ჯანმრთელობა.
გადმოწერე აპლიკაცია “შენი ექიმი” – პირველი ქართული სამედიცინო პლატფორმა!
მიიღე სანდო და აქტუალური ინფორმაცია ჯანმრთელობის შესახებ – საქართველოდან და მთელი მსოფლიოდან.
Telegram არხი: https://t.me/SheniEkimi
შენი ექიმი – ცოდნა ჯანმრთელობისთვის.
ავტორი:
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე, PhD მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი — დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი, დიპლომირებული მედიკოსი (MD), ჯანდაცვის მაგისტრი (MPH) და მედიცინის დოქტორი (PhD). არის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი, რომელსაც აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება როგორც საქართველოში, ისე საერთაშორისო დონეზე.
ლიტერატურა
1. NHS. Omeprazole: medicine for heartburn and acid reflux. NHS UK. 2025. Available from: https://www.nhs.uk/medicines/omeprazole/
2. Moayyedi P, Eikelboom JW, Bosch J, et al. Safety of Proton Pump Inhibitors Based on a Large, Multi-Year, Randomized Trial. Gastroenterology. 2019;157(3):682–691. doi:10.1053/j.gastro.2019.05.056
3. Freedberg DE, Kim LS, Yang YX. Risks and Benefits of Long-term Use of Proton Pump Inhibitors. Gastroenterology. 2017;152(4):706–715. doi:10.1053/j.gastro.2017.01.031
4. Scarpignato C, et al. Effective and safe PPI therapy: a position paper. BMC Medicine. 2016;14:179. doi:10.1186/s12916-016-0718-z
5. LADbible. Side Effects of Omeprazole Explained as NHS Issues Warning. 2025 Sept 30.
6. Lam JR, et al. PPI use and vitamin B12 deficiency. JAMA. 2013;310(22):2435–2442. doi:10.1001/jama.2013.280490
7. Targownik LE, et al. PPI use and osteoporosis. Gastroenterology. 2010;138(3):896–904. doi:10.1053/j.gastro.2009.11.014
8. Park CH, et al. PPI use and hypomagnesemia. PLoS One. 2014;9(11):e112558. doi:10.1371/journal.pone.0112558
ინტერესთა კონფლიქტი
ავტორს არ აქვს ფინანსური ან კომერციული ინტერესები ამ თემასთან მიმართებით.

გადმოწერე აპლიკაცია „შენი ექიმი“ – პირველი ქართული სამედიცინო პლატფორმა!
მიიღე სანდო და აქტუალური ინფორმაცია ჯანმრთელობის შესახებ – საქართველოდან და მთელი მსოფლიოდან.
iPhone: https://apps.apple.com/fr/app/sheni/id6746877342?l=en-GB
Telegram არხი: https://t.me/SheniEkimi
შენი ექიმი – ცოდნა ჯანმრთელობისთვის.