ორსულობის დროს პარაცეტამოლი — უსაფრთხო თუ ფარული რისკი? რა გვეუბნება ახალი კვლევა?

ავტორი: პროფესორი გიორგი ფხაკაძე,

პარაცეტამოლი (ასევე ცნობილია როგორც აცეტამინოფენი) საუკუნეების განმავლობაში ითვლებოდა ყველაზე უსაფრთხო პრეპარატად ორსულობის დროს ტკივილისა და სიცხის სამკურნალოდ. თუმცა, ბოლო წლებში მეცნიერებმა დაიწყეს კითხვის ნიშნების დასმა: შეიძლება თუ არა მისი ხანგრძლივი ან ხშირი გამოყენება ნაყოფის ტვინის განვითარებაზე აისახოს?

Mount Sinai-ის სამედიცინო სკოლის მკვლევრებმა (აშშ) 46 კვლევის ანალიზი ჩაატარეს, რომელიც მოიცავდა 100,000-ზე მეტ ორსულსა და მათ შვილებს. შედეგებმა აჩვენა, რომ მაღალი ხარისხის კვლევები უფრო ხშირად პოულობენ ასოციაციას პრენატალურ პარაცეტამოლის გამოყენებასა და ბავშვებში ნეიროგანვითარებით დარღვევებს შორის, როგორიცაა:

• ავტიზმის სპექტრის დარღვევა (ASD)

• ყურადღების დეფიციტისა და ჰიპერაქტივობის აშლილობა (ADHD)

• პარაცეტამოლი გადის პლაცენტარულ ბარიერს და აღწევს ნაყოფში.

• შესაძლოა იწვევდეს ოქსიდაციურ სტრესს და ანთებით პროცესებს.

• შეიძლება მოქმედებდეს ჰორმონულ სისტემაზე (ენდოკრინული დისრეგულაცია).

• შესაძლოა გამოიწვიოს გენეტიკურ/ეპიგენეტიკური ცვლილებები, რომლებიც ზეგავლენას ახდენენ ტვინის განვითარებაზე.

მიუხედავად იმისა, რომ კავშირი ხშირად ფიქსირდება, მიზეზობრიობა (direct cause) ჯერ დადასტურებული არ არის. არსებობს მნიშვნელოვანი კვლევები, რომლებიც საპირისპიროს აჩვენებენ:

• შვედეთის მასშტაბურმა რეგისტრულმა კვლევამ (და-ძმის კონტროლის ანალიზი) ვერ დაადასტურა, რომ პარაცეტამოლი იწვევდეს ავტიზმს ან ADHD-ს.

• აშშ NIH-ის (ეროვნული ჯანდაცვის ინსტიტუტები) მონაცემების მიხედვით, არსებული მტკიცებულებები საკმარისი არ არის მიზეზობრივი კავშირის დასამტკიცებლად.

• დანიელი მკვლევრები მიუთითებენ, რომ კლინიკურად მნიშვნელოვანი რისკის ზრდა ნაკლებად სავარაუდოა და პარაცეტამოლის გამოყენების აკრძალვის საფუძველი არ არსებობს.

• პარაცეტამოლი დღესაც რჩება რეკომენდებულ პრეპარატად ორსულებში სიცხის და ტკივილის სამკურნალოდ.

• არასოდეს გამოიყენოთ თვითნებურად დიდხანს, ექიმის რჩევის გარეშე.

• გახსოვდეთ: ცხელების დაუმუშავებლობა თავადაც საშიშია ნაყოფისთვის.

არა. ამჟამად მხოლოდ კავშირი ფიქსირდება, მაგრამ პირდაპირი მიზეზობა არ დასტურდება.

არა. ის რჩება უსაფრთხო არჩევანად, თუ სწორად გამოიყენება.

ხანგრძლივი და უკონტროლო თვითმკურნალობა.

მიმართეთ ექიმს. პარაცეტამოლი შეიძლება გამოყენებულ იქნეს, მაგრამ მხოლოდ საჭიროებისას და სწორად დოზირებული.

არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო საშუალებები (NSAIDs) ორსულობის დროს ხშირად უკუნაჩვენებია, განსაკუთრებით მეორე ნახევარში.

ბალანსი — არ უნდა მოხდეს ზედმეტი გამოყენება, მაგრამ არც საჭირო წამლისგან თავის შეკავება.

გადმოწერე აპლიკაცია „შენი ექიმი“ – პირველი ქართული სამედიცინო პლატფორმა!

მიიღე სანდო და აქტუალური ინფორმაცია ჯანმრთელობის შესახებ – საქართველოდან და მთელი მსოფლიოდან.

iPhone: https://apps.apple.com/app/sheniekimi/id6746522706

Android: https://play.google.com/store/apps/details…

Telegram არხი: https://t.me/SheniEkimi

შენი ექიმი – ცოდნა ჯანმრთელობისთვის.

პროფესორი გიორგი ფხაკაძე — დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი, დიპლომირებული მედიკოსი (MD), ჯანდაცვის მაგისტრი (MPH) და მედიცინის დოქტორი (PhD) — არის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი, რომელსაც აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება როგორც საქართველოში, ისე საერთაშორისო დონეზე.

1. Alemany S, Avella-García C, Liew Z, et al. Prenatal and postnatal exposure to acetaminophen in relation to autism spectrum and attention-deficit and hyperactivity symptoms in childhood: meta-analysis. Eur J Epidemiol. 2021;36(10):993-1004. doi:10.1007/s10654-021-00754-4

2. Thompson J, Parker SE, Halladay A, et al. Systematic review of prenatal acetaminophen exposure and child neurodevelopment. BMC Environ Health. 2025;24:72. doi:10.1186/s12940-025-01023-4

3. Damkier P, Liew Z, Petersen TG. Acetaminophen use during pregnancy and long-term child neurodevelopmental outcomes: where do we stand? Acta Obstet Gynecol Scand. 2025;104(3):241-249. doi:10.1111/aogs.14678

4. Ji Y, Azuine RE, Zhang Y, et al. Maternal acetaminophen use during pregnancy and childhood neurodevelopment: sibling control study. JAMA Psychiatry. 2024;81(2):159-170. doi:10.1001/jamapsychiatry.2023.3924

5. American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG). Committee Opinion No. 777: Acetaminophen use in pregnancy. Obstet Gynecol. 2023;142(1):e15-e18. doi:10.1097/AOG.0000000000005135

6. National Institutes of Health (NIH). Acetaminophen use during pregnancy not linked to autism, ADHD in sibling-comparison study. NIH News Release; 2024.

Giorgi Pkhakadze SheniEkimi.ge • შენი ექიმი SheniAmbebi.ge • შენი ამბები SheniSilamaze.ge • შენი სილამაზე SheniPositivi.ge • შენი პოზიტივი