ჩინეთი ხდება WHO-ს უმსხვილესი დონორი – გლობალური სოლიდარობის მაგალითი და პასუხი კრიტიკოსებს
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე, საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე
500 მილიონი დოლარი WHO-სგან!
ჯანდაცვის მსოფლიო ასამბლეაზე ჩინეთის ვიცე-პრემიერმა ლიუ გოუოჟონგმა ოფიციალურად გამოაცხადა, რომ მომდევნო ხუთი წლის განმავლობაში ჩინეთი WHO-ს 500 მილიონი დოლარით დააფინანსებს.
ეს ამჟამად მას უმსხვილეს სახელმწიფო დონორად აქცევს და ამავე დროს, მნიშვნელოვან გლობალურ ჯანდაცვის მხარდაჭერის მესიჯს აძლევს მსოფლიოს.
პოზიტიური ნაბიჯი გლობალური თანამშრომლობისთვის
გლობალური ჯანდაცვა მოითხოვს ძლიერ ინსტიტუციურ დაფინანსებას.
WHO-ს ბიუჯეტის შემცირების ფონზე (21%-ით 2026 წლამდე), ჩინეთის ეს ნაბიჯი პრაქტიკული და დროულია. იგი ორგანიზაციას ეხმარება გააგრძელოს კრიტიკულად მნიშვნელოვანი პროგრამები:
- ინფექციური დაავადებების მონიტორინგი
- ვაქცინაციის ხელმისაწვდომობა
- საგანგებო დახმარების მობილიზება
კრიტიკა და რეალობა – რაზეა საუბარი?
ზოგიერთმა ქვეყანამ გამოთქვა შეშფოთება, რომ შესაძლოა ერთი ქვეყნის მიერ გაძლიერებული მხარდაჭერა გავლენას ახდენდეს WHO-ს დამოუკიდებლობაზე.
მაგრამ მნიშვნელოვანია აღვნიშნოთ:
WHO-ს მმართველობის სისტემა შექმნილია სპეციალურად იმისთვის, რომ უზრუნველყოს:
• ნეიტრალიტეტი
• დამოუკიდებლობა
• პროფესიონალიზმი
არც ერთი დონორი – იქნება ეს ყველაზე დიდი თუ პატარა – არ შეუძლია მმართველობის პროცესების ცალმხრივად ცვლილება.
WHO მუშაობს დასაბუთებულ სტრატეგიულ გეგმებზე, რომელსაც წევრი ქვეყნები საერთო შეთანხმებით ამტკიცებენ. ყველა გადაწყვეტილება ეფუძნება მეცნიერულ მტკიცებულებებს და არა პოლიტიკურ გავლენას.
განსხვავებული პოზიციების საპასუხოდ
ის ქვეყნები, რომლებიც ფინანსური გავლენის გამო შეშფოთებას გამოთქვამენ, საუკეთესო პასუხს თავადვე თუ გასცემენ – გაზრდიან თავიანთ შენატანებს WHO-ში.
სოლიდარობა არ შეიძლება იყოს ერთპიროვნული პასუხისმგებლობა. გლობალური ჯანმრთელობა საერთო საქმეა.
პროფესორ გიორგი ფხაკაძის კომენტარი:
„WHO-ს სტრუქტურა – ეს არ არის უბრალოდ ბიუროკრატია. ეს არის ჩაშენებული დაცვის მექანიზმები, რომელიც უზრუნველყოფს ორგანიზაციის დამოუკიდებლობას ნებისმიერი პოლიტიკური გავლენისგან.
ჩინეთის დახმარება მისასალმებელია, როგორც საერთაშორისო სოლიდარობის ნიშანი, მაგრამ მისით სარგებლობა WHO-ს უნდა ემსახუროს, არა გავლენისთვის, არამედ გლობალური ჯანმრთელობისთვის.
და თუ ვინმეს აწუხებს გავლენის საკითხი – *კეთილი ინებოს და თავადაც გაზარდოს წვლილი ორგანიზაციის დაფინანსებაში“.
წყაროები:
1. WHO World Health Assembly 2025, Geneva – Official Reports
2. South China Morning Post. China pledges $500 million to WHO. 2025
3. The Lancet. Multilateral governance and global health. Vol. 403, 2025
4. Reuters. WHO faces gap, China steps up. April 2025
5. WHO Constitution and Governance Handbook. 2024 Edition
გაიგეთ მეტი:
შენი ექიმი – www.sheniekimi.ge
