10 მიზეზი, რატომაც შეიძლება ხელ-ფეხი მუდმივად ცივი გაქვთ – რაზე მიგვანიშნებს ეს სიმპტომი?
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე, საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ინსტიტუტის ხელმძღვანელი
მრავალი ადამიანი განიცდის ცივი ხელებისა და ფეხების პრობლემას, მაგრამ იშვიათად დაფიქრებულა, თუ რას შეიძლება ნიშნავდეს ეს სიმპტომი. ბევრს ჰგონია, რომ ეს მხოლოდ გარემოს ტემპერატურასთან არის დაკავშირებული, მაგრამ სინამდვილეში, ცივი კიდურები შესაძლოა სერიოზული ჯანმრთელობის პრობლემების მანიშნებელი იყოს.
ცივი ხელებისა და ფეხების მიზეზები მრავალფეროვანია – დაწყებული სისხლძარღვთა პრობლემებით, დამთავრებული ანემიითა და ფარისებრი ჯირკვლის დარღვევებით. მოდით, გავეცნოთ 10 ძირითად მიზეზს, რომლებიც შეიძლება ამ დისკომფორტს იწვევდეს.
10 მიზეზი, რის გამოც შეიძლება ხელ-ფეხი გცივდეთ
1. რეინოს ფენომენი – სისხლძარღვების სპაზმი სიცივეზე
რეინოს ფენომენი არის სისხლძარღვების რეაქცია დაბალ ტემპერატურაზე, რომლის დროსაც თითები ჯერ მკვეთრად თეთრდება, შემდეგ მოლურჯო ფერს იღებს და ბოლოს ვარდისფერდება. ეს მდგომარეობა განსაკუთრებით ხშირია ახალგაზრდა ქალებში (1).
2. ანემია – რკინის ნაკლებობა ორგანიზმში
თუ ორგანიზმს რკინა არ ჰყოფნის, სისხლის ჟანგბადის ტრანსპორტირება ფერხდება, რაც კიდურების გათოშვას იწვევს. ანემია განსაკუთრებით ხშირია ქალებში, რომლებსაც მენსტრუალური ციკლი ინტენსიური აქვთ (2).
3. ფარისებრი ჯირკვლის დარღვევა (ჰიპოთირეოზი)
ფარისებრი ჯირკვლის ნაკლებაქტიურობა ანელებს მეტაბოლიზმს და ხელს უწყობს სხეულის ტემპერატურის შემცირებას. ჰიპოთირეოზი ასევე იწვევს დაღლილობას, წონაში მატებასა და სიცივის აუტანლობას (3).
4. თამბაქოს მოხმარება – სისხლძარღვების შევიწროება
მოწევა ხელს უწყობს სისხლძარღვების შევიწროებას და ამცირებს სისხლის მიმოქცევას კიდურებში, რაც მათი გათოშვის ერთ-ერთი მთავარი მიზეზია (4).
5. შფოთვა და სტრესი – ნერვული სისტემის რეაქცია
შფოთვისას აქტიურდება სიმპატიკური ნერვული სისტემა, რაც სისხლძარღვების შევიწროებას იწვევს. შედეგად, ხელ-ფეხი ხშირად ცივდება, განსაკუთრებით მათთვის, ვინც ქრონიკულად განიცდის სტრესს (5).
6. მედიკამენტების გვერდითი ეფექტი
ზოგიერთი პრეპარატი, განსაკუთრებით ჩასახვის საწინააღმდეგო აბები და მაღალი წნევის სამკურნალო საშუალებები, სისხლძარღვებს ავიწროებს და ხელს უწყობს კიდურების ცივდებას (6).
7. შაქრიანი დიაბეტი – ნერვული დაბოლოებების დაზიანება
თუ დიაბეტი უკონტროლოა, შეიძლება გამოიწვიოს ნერვული დაბოლოებების და სისხლძარღვების დაზიანება, რაც ხელს უშლის კიდურებში სისხლის ნორმალურ მიმოქცევას (7).
8. დაბალი არტერიული წნევა (ჰიპოტენზია)
თუ წნევა დაბალია, ორგანიზმს უჭირს კიდურებამდე სისხლის მიწოდება, რის გამოც ხელ-ფეხი შესაძლოა მუდმივად ცივი იყოს
9. ვიტამინების დეფიციტი
B12 ვიტამინისა და ფოლიუმის მჟავის დეფიციტი ხელს უშლის სისხლის წარმოქმნას და კოორდინირებულ მიმოქცევას, რაც ცივ კიდურებს იწვევს (9).
10. გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები
გულის დაავადებები და ათეროსკლეროზი შეიძლება გამოიწვიოს კიდურებში სისხლის ნაკადის შემცირება, რის გამოც ხელ-ფეხი მუდმივად ცივია (10).
პროფესორ გიორგი ფხაკაძის რჩევები
გაიარეთ სამედიცინო შემოწმება – თუ თქვენი ხელ-ფეხი მუდმივად ცივია, აუცილებლად მიმართეთ ექიმს, რათა გამოირიცხოს სერიოზული დაავადებები.
მოერიდეთ სიგარეტს და ალკოჰოლს – ორივე ნივთიერება აზიანებს სისხლძარღვებს და ამცირებს სისხლის მიმოქცევას.
იკვებეთ დაბალანსებულად – რკინის, B12 ვიტამინისა და ფოლიუმის მჟავის დეფიციტის თავიდან ასაცილებლად, მიიღეთ ხორცი, თევზი, ბოსტნეული და რძის პროდუქტები.
ფიზიკური აქტივობა მნიშვნელოვანია – რეგულარული ვარჯიში აუმჯობესებს სისხლის მიმოქცევას და ხელს უშლის კიდურების ცივდებას.
იცოდეთ თქვენი ჯანმრთელობის მდგომარეობა – პერიოდული სამედიცინო გამოკვლევები დაგეხმარებათ სხვადასხვა დაავადების დროულ გამოვლენაში.
დასკვნა
ცივი ხელებისა და ფეხების პრობლემა შეიძლება უბრალო დისკომფორტი ჩანდეს, მაგრამ სინამდვილეში, ის ხშირად გვაფრთხილებს ჯანმრთელობის სერიოზულ პრობლემებზე. თუ ეს მდგომარეობა რეგულარულად გაქვთ, საუკეთესო გამოსავალია ექიმთან კონსულტაცია და საჭირო სამედიცინო კვლევების ჩატარება.
გაიზიარეთ ეს ინფორმაცია, რომ სხვებმაც გაიგონ, რამდენად მნიშვნელოვანია ამ სიმპტომების უყურადღებოდ არდატოვება!
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე – მოკლე ბიოგრაფია
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე – საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი. ის არის ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის (WHO) ექსპერტი, Relief International-ის მმართველი საბჭოს დირექტორი და გაეროს გენერალური მდივნის დამოუკიდებელი ანგარიშვალდებულების პანელის ყოფილი წევრი. მას აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება როგორც საქართველოში, ისე საერთაშორისო დონეზე, ჯანდაცვის სფეროში, მათ შორის საავადმყოფოების მართვის, ხარისხის გაუმჯობესების, კომპეტენციის სტანდარტებისა და საერთაშორისო ჯანდაცვის პროექტების განხორციელებაში.
წყაროები
Here is the detailed reference list in Vancouver style, corresponding to the numbered citations in the article:
1. World Health Organization. Raynaud’s phenomenon. Available from: https://www.who.int Accessed January 30, 2025.
2. National Heart, Lung, and Blood Institute (NHLBI). Iron-Deficiency Anemia. Available from: https://www.nhlbi.nih.gov. Accessed January 30, 2025.
3. American Thyroid Association. Hypothyroidism. Available from: https://www.thyroid.org. Accessed January 30, 2025.
4. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Smoking and Circulation: Effects on Blood Flow. Available from: https://www.cdc.gov. Accessed January 30, 2025.
5. Harvard Medical School. How stress affects blood circulation. Available from: https://www.health.harvard.edu. Accessed January 30, 2025.
6. U.S. Food and Drug Administration (FDA). Medication Side Effects: Understanding Risks. Available from: https://www.fda.gov Accessed January 30, 2025.
7. American Diabetes Association. How Diabetes Affects Blood Flow. Available from: https://www.diabetes.org. Accessed January 30, 2025.
8. World Health Organization (WHO). Low Blood Pressure (Hypotension): Causes and Management. Available from: https://www.who.int Accessed January 30, 2025.
9. National Institutes of Health (NIH). Vitamin B12 and Folate Deficiency. Available from: https://ods.od.nih.gov Accessed January 30, 2025.
10. American Heart Association (AHA). Heart Diseases and Blood Circulation Problems. Available from: https://www.heart.org. Accessed January 30, 2025.