მოტივაციის არსის გაგება “გააკეთე შენი მაქსიმუმის 110%!”,
“იბრძოლე ბოლომდე ან წადით სახლში!” მსგავს მოწოდებებს ხშირად იყენებენ მწვრთნელები სპორტსმენების მოტივაციისთვის. ფიზიკური აღზრდის მასწავლებლები ასევე ცდილობენ არააქტიური ბავშვების მოტივირებას, რომლებსაც უფრო მეტად იზიდავთ კომპიუტერული თამაშები, ვიდრე ფრენბურთი.
მიუხედავად იმისა, რომ მოტივაცია აუცილებელია ყველა ამ სპეციალისტის წარმატებისთვის, ბევრ მათგანს, სამწუხაროდ, ბოლომდე არ ესმის მოტივაციის არსი. მასწავლებლის, მწვრთნელის ეფექტური მუშაობა დიდწილად განისაზღვრება მოტივაციის არსის გაგებით, მასზე გავლენის ფაქტორების ჩათვლით, ასევე მისი გაუმჯობესობის მეთოდებით. ძალიან ხშირად, სწორედ ეს უნარი განასხვავებს კარგ სპეციალისტს საშუალო დონის სპეციალისტისგან.
რა არის მოტივაცია?
მოტივაცია შეიძლება განისაზღვროს, როგორც პიროვნების ძალისხმევის მიმართულება და ინტენსივობა (Sage, 1977, Ames, 1995).
ძალისხმევის მიმართულება:
ძალისხმევის მიმართულება ნიშნავს, რომ ადამიანი ეძებს ან მიისწრაფვის გარკვეული სიტუაციებისკენ, ან რომ გარკვეული სიტუაციები იზიდავს მას. მაგალითად, საშუალო სკოლის მოსწავლე შეიძლება იყოს მოტივირებული, რომ ითამაშოს ჩოგბურთის გუნდში, ან სპორტსმენმა რომელმაც მიიღო ტრავმა შეიძლება მოტივირებული იყოს საუკეთესო ექიმის პოვნაში, რომ მალე დაუბრუნდეს თავის საქმიანობას.
სიტუაციაში მონაწილეობის სურვილი: ძალისხმევის ინტენსივობა განაპირობებს შედეგის ხარსხს . მაგალითად, სტუდენტს შეუძლია დაესწროს ფიზიკური აღზრდის გაკვეთილს (მონაწილეობა მიიღოს სიტუაციაში), მაგრამ არ გამოიყენოს დიდი ძალისხმევა.
ძალისხმევის მიმართულებასა და ინტენსივობას შორის ურთიერთობა ადამიანების უმეტესობისთვის მჭიდრო კავშირია.
მაგალითად, სტუდენტები და სპორტსმენები, რომლებიც იშვიათად აცდენენ გაკვეთილებს და ვარჯიშებს, ყოველთვის ადრე მოდიან, უფრო მეტ ინტერესს იჩენენ გაკვეთილებისა და ვარჯიშების დროს.
ხოლო ისინი, ვინც მუდმივად აცდენენ გაკვეთილებს და ვარჯიშებს და ხშირად აგვიანებენ, ნაკლებად შრომობენ.
მოტივაციის დაქვეითების მიზეზები შეიხლება იყოს განპირობებული როგორც გარე, ისევე შიდა ფაქტორებით.
გარე ფაქტორები მიეკუთვნება გარემოს,სიტუაციებს და სოციალური ინჰიბირების შიშს
შიდა ფაქტორები: ფრუსტრაციის შიში, საკუთარ ძალებში ეჭვის შეტანა, არამდგრადობა, მიზნის გაუფასურება, და მიზნის დასახვის არასწორი პატერნები.
როგორც წესი შიდა და გარე ფაქტორები ყოველთვის იკვეთებიან როგორც მოტივაციის ასევე დემოტივაციის შემთხვევაში.
მაგალითად ადამიანი რომელიც დაკავდა სპორტით მშობლების ზეწოლის შედეგად, არ ცხოვრობს საკუთარი მიზნით, ის მშობლების მიზნებით ხელმძღვანელობს, აქედან ჩნდება წაგების შიში, განსჯის შიში, საკუთარ ძალებში ეჭვის შეტანა და შემდგომ ან საკუთარი თავის ან მიზნის გაუფასურება. ჭეშმარიტი მოტივაცია პირველ რიგში მოითხოვს არამხოლოდ მიზნების ან მიზნის არსებობას არამედ ამ მიზნის სწორ პატერნებს.
(უპასუხეთ ამ კითხვებს)
- რატომ მსურს ამ მიზნის მიღწევა
2) ვისთვის ვაღწევ ამ მიზანს
3) რა შეიცვლება ჩემში და ჩემს გარშემო როცა ამ მიზანს მივაღწევ
4) რა შეიცვლება ჩემში და ჩემს გარშემო თუ ამ მიზანს ვერ მივაღწევ
5) იმოქმედებს თუ არა ჩემი მიზნების მიღწევა ჩემს გარემოცვაზე
6) მაბედნიერებს თუ არა გზა ჩემს მიზნამდე
ზოგჯერ ჩვენ ვერ ვასხვავებთ ჩვენს ჭეშმარიტ სურვილებს ფსევდო სურვილებისგან, რომელსაც გვახვევენ რეკლამები, სოც ქსელები, ამხანაგები. ხშირად ფსევდო სურვილის მოტივაცია ძალიან ძლიერია, მაგრამ როცა თქვენ იღებთ იმას რაც გინდოდათ, შიგნით გებადებათ სიცარიელეს გრძნობა.
ჭეშმარიტი მოტივაციისთვის სირთულეები საშუალებაა მიზანთან მისაახლოებლად
მოტივირებული სპორტსმენისთვის-წაგება არის ახალი გამოცდილების შეძენა და შეცდომების გამოსწორების მანიშნებელი ფაქტორი.
თუმცა ეს იმას არ ნიშნავს,რომ სპორტსმენი არ იქნება ფრუსტრირებული ან ემოციურად გამოფიტული. რა თქმა უნდა გარე ფაქტორები ძალიან მოქმედებენ მყარ მოტივაციაზეც კი, მაგრამ როცა მოტივაციის პატერნები სწორია, სპორტსმენი არ ცვლის გეზს ის უბრალოდ ეძებს სხვა ხერხს, რომ მიაღწიოს მიზანს.
მოვარჯიშეს ან პროფესიონალი სპორტსმენის მოტივაცია დამოკიდებულია ასევე მის პიროვნული თვისებებზე, და მწვრთნელის მიდგომაზე.
ბევრ შემთხვევაში მწვრთნელის მიდგომამ შეიძლება დემოტივირება მოახდინოს სპორტსმენის მენტალური შეუთავსებლობის გამო.
1) ავტორიტარული მიდგომა
2) სპორტსმენის პიროვნული თვისებების არგათვალისწინება
3) გადაჭარბებული სიმკაცრე
4) მიზნის მიღწევისადმი ინტერესის ნაკლებობა
კვლევებმა აჩვენა
გუნდურ სპორტში მონაწილე სპორტსმენებს ხშირ შემთხვევაში ნაკლები პასუხისმგებლობის განცდა აქვთ შედეგზე ვიდრე ინდივიდუალური სპორტის სახეობაში მონაწილე სპორტსმენებს.
მაგრამ ორივე ამ მიმართულების სპორტსმენებს გააჩნიათ მახასიათებელი ატრიბუციები
არასასურველი შედეგის შემთხვევაში,წაგებული სპორტსმენი მიზეზად ასახელებს გარე ფაქტორებს,და არ აანალიზებს საკუთარ შეცდომებს ასპარეზის დროს. ამას ჰქვია გარე ატრიბუციების გამოყენება წარუმატებლობის შემთხვევაში, ეს მიუთითებს სპორტსმენის პიროვნულ თვისებებზე რომელიც მას ხელს აუშლის განვითარებაში.
წარმატებული სპორტსმენები წაგებისას ხაზს უსვამენ შიდა ფაქტორებს და აანალიზებენ საკუთარ შეცდომებს, რათა მომავალში უფრო ხარისხიანად იასპარეზონ
ვალიტა გორელჩანიკი
მასალის გამოყენების პირობები
