გლიმფური სისტემა არის ტვინის გამწმენდი სისტემა, ან “ნარჩენების მართვის სისტემა”. ის პირველად 2012 წელს აღწერა დანიელმა ნეირომეცნიერმა მაიკენ ნედერგაარდმა და ამიტომ შედარებით ახალ აღმოჩენად ითვლება ნეირომეცნიერებაში.
ამ აღმოჩენამ ახსნა, თუ როგორ იწმინდება ტვინი ნარჩენებისგან და მნიშვნელოვანი გავლენა მოახდინა ტვინის ჯანმრთელობისა და ნევროლოგიური დაავადებების შესახებ ჩვენი თანამედროვე გაგების ჩამოყალიბებაზე.
სისტემის სახელი არის სიტყვების -გლიის(ნერვული სისტემის არანეირონული უჯრედები) და ლიმფურის კომბინაცია, რადგან ლიმფური სისტემის მსგავსად, რომელიც აგროვებს და გამოდევნის გამოუყენებელ საკვებ ნივთიერებებს და უჯრედულ ნარჩენებს სხეულის დანარჩენი ნაწილებიდან, თავ-ზურგ ტვინის სითხეც მოქმედებს როგორც საექსპორტო გზა ტვინიდან ნარჩენი ცილების გამოსადევნად.გლიმფური სისტემა ძილის დროს აქტიურდება.ძილის დროს ტვინის უჯრედები მცირედ იკუმშება, რაც ქმნის სივრცეს თავ-ზურგტვინის სითხის უკეთესი ცირკულაციისთვის.
ეს პროცესი მოქმედებს როგორც “ჩამრეცხი სისტემა”, რომელიც ტვინს აშორებს დღის განმავლობაში დაგროვილ მეტაბოლურ ნარჩენებს. ის ტვინს ათავისუფლებს უჯრედული ნარჩენებისგან, მაგალითად ისეთი ცილებისგან, როგორიცაა ამილოიდ-ბეტა, რომლის დაგროვებაც დაკავშირებულია ალცჰაიმერის დაავადებასთან.გლიმფური სისტემა ყველაზე აქტიურია ღრმა, ნელი ტალღების ძილის დროს, როდესაც ხდება ტვინის ყველაზე ინტენსიური გაწმენდა.რეგულარული ძილი და შესაბამისად, ტვინის გაწმენდა, კრიტიკულად მნიშვნელოვანია ტვინის ჯანმრთელობისთვის. ქრონიკულმა უძილობამ შეიძლება ხელი შეუშალოს ამ პროცესს.ქრონიკულმა უძილობამ შეიძლება გამოიწვიოს კოგნიტური პრობლემები.ის ასევე ზრდის ნეიროდეგენერაციული დაავადებების, მათ შორის ალცჰაიმერისა და პარკინსონის დაავადების რისკს.
აშშ-ში მოღვაწე ქართველი ექიმი, ქეთი შავლიაშვილი.
