აშშ დავიწყებული ეპიდემიების დაბრუნების საფრთხის წინაშე დგას
რა ხდება ფლორიდაში?
ფლორიდის შტატის ხელისუფლებამ მიიღო უპრეცედენტო გადაწყვეტილება – სკოლებში ვაქცინაციის სავალდებულო წესის გაუქმება. შტატის გენერალურმა ქირურგმა ჯოზეფ ლადაპომ ვაქცინაციის მოთხოვნა მონობას შეადარა და განაცხადა, რომ იგი არ უნდა არსებობდეს.
ეს არის პირველი შემთხვევა, როცა ამერიკის რომელიმე შტატი მთლიანად უარს ამბობს ბავშვთა ვაქცინაციის სავალდებულო პოლიტიკაზე. მაგრამ ეს არა მხოლოდ პოლიტიკური ნაბიჯია – ეს არის პირდაპირი საფრთხე საზოგადოებრივი ჯანმრთელობისთვის.
ისტორიის გაკვეთილი – ორი ბავშვი და ერთი ვაქცინა
1900-იანი წლების დასაწყისში ინგლისში ექიმმა ალან უორნერმა გადაიღო ორი ბავშვის ფოტო.
• ორივე ბავშვი ერთდროულად დაუცველად აღმოჩნდა ყვავილის ვირუსის წინაშე.
• ერთ-ერთი მათგანი ვაქცინირებული იყო – სრულიად ჯანმრთელი დარჩა.
• მეორე აუცრელი – დაავადდა მძიმე ფორმით და გახდა ცოცხალი მაგალითი იმისა, თუ როგორ იცავს ვაქცინაცია სიცოცხლეს.
1980 წელს WHO-მ ოფიციალურად გამოაცხადა, რომ ყვავილი აღმოფხვრილია – მხოლოდ ვაქცინაციის წყალობით.
რა შეიძლება დაბრუნდეს აშშ-ში?
წითელა (Measles):
უკვე დაფიქსირდა ეპიდემიები 2019 და 2023 წლებში, ძირითადად აუცრელ თემებში. წითელა უკიდურესად გადამდებია – ერთი ავადმყოფი საშუალოდ 12–18 ადამიანს აინფიცირებს.
პოლიომიელიტი (Polio):
2022 წელს ნიუ-იორკის შტატში დაფიქსირდა პოლიოს შემთხვევა აუცრელ მოსახლეობაში – დაავადება, რომელმაც ოდესღაც ათასობით ბავშვი პარალიზებული დატოვა.
დიფტერია და ყივანახველა:
ეს დაავადებები, რომლებიც ბავშვთა სიკვდილიანობის ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი იყო, კვლავ ბრუნდება იქ, სადაც ვაქცინაციის მოცვა იკლებს.
ყვავილი (Smallpox):
მიუხედავად იმისა, რომ ოფიციალურად აღმოფხვრილია, თანამედროვე მსოფლიო არ არის დაზღვეული – ვაქცინაციის სავალდებულო წესების გაუქმება სერიოზულ რისკს ქმნის ბიოუსაფრთხოების თვალსაზრისითაც.
სამეცნიერო მტკიცებულებები
• WHO-ს მონაცემებით, ვაქცინები ყოველწლიურად 4–5 მილიონ სიცოცხლეს გადაარჩენს მსოფლიოში.
• CDC-ის მიხედვით, 1994 წლიდან აშშ-ში ვაქცინაციამ 400 მილიონზე მეტი დაავადების შემთხვევა, 40 მილიონი ჰოსპიტალიზაცია და ასიათასობით სიკვდილი აღკვეთა.
• როგორც კი ვაქცინაციის მოცვა ეცემა 90%-ზე ქვემოთ – ინფექციები აუცილებლად ბრუნდება.
„Don’t Look Up“ რეალობაში
ფილმში „Don’t Look Up“ მეცნიერები ცდილობენ საზოგადოებას ავუხსნან მომავალი კატასტროფის საფრთხე, მაგრამ პოლიტიკა და პოპულიზმი სჭარბობს. დღესაც იგივე ხდება – როდესაც პოლიტიკური ლიდერები ამომრჩეველთა ხმების გამო წირავენ საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის უდიდეს მიღწევას – ვაქცინაციას.
ხშირად დასმული კითხვები (Q&A)
1. რატომ არის ვაქცინაცია აუცილებელი ბავშვებისთვის?
იმიტომ, რომ ბავშვთა იმუნური სისტემა ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესშია და ისინი ყველაზე დაუცველნი არიან ინფექციების მიმართ.
2. რა ხდება, თუ ჩემი ბავშვი აუცრელია და ავად გახდა?
ასეთ შემთხვევაში დაავადების მიმდინარეობა, როგორც წესი, გაცილებით მძიმეა და უფრო მაღალია გართულებებისა და სიკვდილიანობის რისკი.
3. არსებობს თუ არა ვაქცინების ალტერნატივა?
არა. „ბუნებრივი იმუნიტეტის“ იდეა მცდარია და სახიფათო – ინფექციების უმეტესობა ადამიანისთვის ფატალურია მანამდე, სანამ იმუნიტეტი ჩამოყალიბდება.
4. როგორ იცავს ვაქცინაცია საზოგადოებას?
აცრილი ადამიანები ქმნიან ე.წ. „ჯოგურ იმუნიტეტს“, რომელიც იცავს იმ ადამიანებსაც, ვისაც სხვადასხვა მიზეზის გამო ვაქცინა ვერ გაუკეთდა (მაგ. ავთვისებიანი სიმსივნის მქონეები).
5. შეიძლება თუ არა ვაქცინამ გვერდითი მოვლენა გამოიწვიოს?
როგორც ყველა სამედიცინო ჩარევას, ვაქცინასაც აქვს იშვიათი გვერდითი მოვლენები, მაგრამ ისინი უმნიშვნელოა იმ სარგებელთან შედარებით, რასაც ვაქცინა გვაძლევს – სიცოცხლის გადარჩენას.
6. რა არის ყველაზე დიდი რისკი ვაქცინაციის შეწყვეტის შემთხვევაში?
ყველაზე დიდი რისკია „დავიწყებული“ დაავადებების დაბრუნება – ისეთი, როგორიცაა წითელა, დიფტერია, პოლიო და შესაძლოა ყვავილიც.
დასკვნა
ვაქცინაცია კაცობრიობის უდიდესი გამარჯვებაა – მას მილიონობით სიცოცხლე აქვს გადარჩენილი.
ფლორიდის გადაწყვეტილება კი აშშ-ს დაუბრუნებს დავიწყებულ ეპიდემიებს, რომლებიც ოდესღაც ყველაზე მეტ სიცოცხლეს იტაცებდა.
ეს არ არის მხოლოდ ფლორიდის პრობლემა – ეს საფრთხეა მთელი ქვეყნისთვის და საბოლოოდ, მთელი მსოფლიოსთვისაც.
მეტი უახლესი და სანდო სამეცნიერო ინფორმაცია იხილეთ ოფიციალურ პლატფორმაზე:
www.sheniekimi.ge – შენი ექიმი, შენი სივრცე, შენი ჯანმრთელობა.
გადმოწერე აპლიკაცია „შენი ექიმი“ – პირველი ქართული სამედიცინო პლატფორმა:
Telegram არხი: https://t.me/SheniEkimi
ავტორი: პროფესორიი გიორგი ფხაკაძე, — დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი, დიპლომირებული მედიკოსი (MD), ჯანდაცვის მაგისტრი (MPH) და მედიცინის დოქტორი (PhD) — არის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი, რომელსაც აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება როგორც საქართველოში, ისე საერთაშორისო დონეზე.
გადმოწერე აპლიკაცია „შენი ექიმი“ – პირველი ქართული სამედიცინო პლატფორმა!
მიიღე სანდო და აქტუალური ინფორმაცია ჯანმრთელობის შესახებ – საქართველოდან და მთელი მსოფლიოდან.
iPhone: https://apps.apple.com/fr/app/sheni/id6746877342?l=en-GB
Telegram არხი: https://t.me/SheniEkimi
შენი ექიმი – ცოდნა ჯანმრთელობისთვის.
