შაქარი კლავს — და თქვენ ყოველდღე იღებთ მას!

•  შაქარი კლავს — და თქვენ ყოველდღე იღებთ მას!

შეუმჩნეველია, თითქოს უვნებელი — მაგრამ სინამდვილეში შაქარი არის წყნარი მკვლელი, რომელიც დღეში რამდენიმე წილაკის სახით გაძვრება ჩვენს ორგანიზმში, ხოლო წლების შემდეგ იწვევს დიაბეტს, გულის შეტევას, ღვიძლის უკმარისობას და… სიკვდილს. გგონიათ მხოლოდ ტკბილეულშია? არა — ის იმალება წვენებში, იოგურტებში, ყავაში, „ჯანსაღ“ გრანოლებში და ენერგეტიკულ სასმელებში.

 1. შაქარი — ნელი მოქმედების ტოქსინი

დავიწყოთ ფაქტებით:
• დღიური რეკომენდებული მაქსიმუმია 25 გრამი (6 ჩაის კოვზი) დამატებული შაქარი მოზრდილებისთვის.
• ერთ ბოთლ გაზიან სასმელში — 35–45 გრამია.
• ზოგიერთი წვენი ან იოგურტი შეიცავს იმდენივე შაქარს, რამდენსაც დესერტი.

ამასობაში, კვლევები აჩვენებს:

•  შაქრის მაღალი მოხმარება ზრდის სიკვდილიანობას ყველა მიზეზით.
•  იგი იწვევს ინსულინის რეზისტენტობას → რაც გახდება დიაბეტის მიზეზი.
•  იწვევს ღვიძლის ცხიმოვან დაზიანებას, თუნდაც ალკოჰოლის გარეშე.
•  ზრდის გულის შეტევებისა და ინსულტის რისკს.
•  აჩქარებს დაბერების პროცესს.
  
   2. რატომ მოქმედებს ტკბილი „სიხარულივით“ ტვინზე?
  
  შაქარი აქტიურობს ტვინის ჯილდოს სისტემას — ზუსტად ისე, როგორც ნიკოტინი ან ნარკოტიკები. ის აღიზიანებს დოპამინის გამომუშავებას და იწვევს ჩვევის განვითარებას.
  
   რაც უფრო ხშირად იღებთ დამატებულ შაქარს, მით უფრო მეტი მოგინდებათ.
  
   3. რა დაავადებებს იწვევს დამატებული შაქარი? მოდი, გავიგოთ დეტალურად:
  
   ტიპი 2 დიაბეტი
  შაქრის ჭარბი მოხმარება იწვევს ინსულინის რეზისტენტობას, რაც საბოლოოდ იწვევს ტიპი 2 დიაბეტს — ქრონიკულ დაავადებას, რომელიც აზიანებს თირკმელებს, თვალებს, ნერვულ სისტემასა და გულს.
  
   არტერიული ჰიპერტენზია (მაღალი წნევა)
  ზედმეტი შაქარი ზრდის სისხლის წნევას, არღვევს სისხლძარღვების ელასტიურობას და აჩქარებს ათეროსკლეროზს (გადაჭედილ არტერიებს).
  
   სიმსუქნე (დამოკიდებულება ფასტ-ფუდზე და მავნე პროდუქტებზე)
  დამატებული შაქარი, განსაკუთრებით ტკბილ სასმელებში, პირდაპირ კავშირშია ცხიმოვანი მასის ზრდასთან და მუცლის გარშემო ცხიმების დაგროვებასთან.
  
   გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები (გულის შეტევა და ინსულტი)
  შაქარი იწვევს განსაზღვრულ ბიოქიმიურ ცვლილებებს, რაც არღვევს სისხლძარღვების შიგნითა საფარს (ენდოთელიუმს), ზრდის ქოლესტერინს და ზრდის გულის შეტევისა და ინსულტის რისკს.
  
   მეტაბოლური სინდრომი
  ეს არის მდგომარეობა, რომელიც მოიცავს მაღალი წნევას, შაქრის მაღალ დონეს, ჭარბ წონას და ანომალიურ ლიპიდურ პროფილს — ყველაფერი ერთად. შაქრის მოხმარება ამ „კოკტეილს“ აღძრავს.
  
   დემენცია და ტვინის კოგნიტიური ვარდნა
  კვლევები აჩვენებს, რომ შაქრის ჭარბი მოხმარება აზიანებს მეხსიერებას, ამცირებს ჰიპოკამპის აქტივობას და შესაძლოა გაზარდოს ალცჰაიმერის რისკიც.
  
   არალკოჰოლური ცხიმოვანი ღვიძლის დაავადება (NAFLD)
  შაქარი, განსაკუთრებით ფრუქტოზა, იწვევს ცხიმის დაგროვებას ღვიძლში — ალკოჰოლის გარეშე. ეს არის ერთ-ერთი წამყვანი მიზეზი ღვიძლის ფიბროზისა და ციროზის.
  
   ზოგიერთი სახის კიბო (პანკრეასის, მკერდის და კოლორექტალური კიბო)
  სიმსუქნესთან ერთად, მაღალი გლუკოზის დონე ზრდის კიბოს უჯრედების გამრავლების რისკს — შაქარი ხშირად მოქმედებს როგორც „საწვავი“ მათთვის.
  
   4. როგორ დავიცვათ თავი?
  
   წაიკითხეთ შეფუთვები — დააკვირდით დამატებულ შაქარს, არ მხოლოდ საერთო ნახშირწყლებს
•  მოერიდეთ „დაბალცხიმიან“ პროდუქტებს — ხშირად ეს ნიშნავს მეტი შაქარი
•  უარი თქვით გაზიან სასმელებზე და თუნდაც ტკბილ წვენებზე
•  გამოიყენეთ მულტიფუნქციური ტკბილეულის შემცვლელები მხოლოდ საჭიროების შემთხვევაში და მოკლე ვადით
•  და რაც მთავარია — დააგემოვნეთ ბუნებრივი სიტკბო: ხილი, ბოსტნეული და სრულმარცვლოვანი პროდუქტები
  
   ძირითადი დასკვნები
  •  შაქარი არ არის მხოლოდ „ცარიელი კალორია“ — ის მოქმედებს ჰორმონებზე, ღვიძლზე, გულზე და ტვინზე
  •  ყოველდღიური „მარტივი არჩევანი“ — მაგალითად ბოთლი წვენი ან იოგურტი — იწვევს წლობით დაგროვილ ჯანმრთელობის ზიანს
  •  მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაცია (WHO), ამერიკის გულის ასოციაცია და ევროკავშირის ჯანმრთელობის სააგენტოები ყველა ერთხმად გვაფრთხილებენ — შაქარი კლავს
  
  კითხვები და პასუხები
  
   შაქარი მთლიანად უნდა ამოვიღოთ რაციონიდან?
   არა, მაგრამ უნდა შევზღუდოთ დამატებული შაქრის მიღება და მივმართოთ ბუნებრივ ალტერნატივებს.
  
   ნატურალური წვენიც შეიცავს საშიშ შაქარს?
   დიახ. ნატურალურიც — რადგან შაქარი მყარად არ არის დაკავშირებული უჯრედისკენ, როგორც მთელ ხილში.
  
   შაქრის შემცვლელები უსაფრთხოა?
   ზოგიერთ შემთხვევაში — დიახ. მაგრამ ზოგიერთი ხელოვნური დამატკბობელი ასევე იწვევს მიკრობიომის დარღვევას. საჭიროა ინდივიდუალური მიდგომა.
  
   რა არის “დამატებული შაქარი”?
   ეს არის შაქარი, რომელიც საკვებს დაემატა დამუშავებისას და არა ის, რაც ბუნებრივად არის პროდუქტში (მაგალითად ხილში).
  
   გადმოწერე აპლიკაცია “შენი ექიმი” – პირველი ქართული სამედიცინო პლატფორმა!
   მიიღე სანდო და აქტუალური ინფორმაცია ჯანმრთელობის შესახებ – საქართველოდან და მთელი მსოფლიოდან.
   iPhone: https://apps.apple.com/app/sheniekimi/id6746522706
   Android: https://play.google.com/store/apps/details…
   Telegram არხი: https://t.me/SheniEkimi
  
  შენი ექიმი – ცოდნა ჯანმრთელობისთვის.
  #შენიექიმი #sheniekimi #გიორგიფხაკაძე #ჯანმრთელობა #აქხარისხია #drpkhakadze
  
  ავტორი
  პროფესორი გიორგი ფხაკაძე — დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი, დიპლომირებული მედიკოსი (MD), ჯანდაცვის მაგისტრი (MPH) და მედიცინის დოქტორი (PhD) — არის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი, რომელსაც აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება როგორც საქართველოში, ისე საერთაშორისო დონეზე.
  
   გამოყენებული წყაროები
  1. Rippe JM, Angelopoulos TJ. Added sugars and risk factors for obesity, diabetes and heart disease. Int J Obes. 2016;40 Suppl 1:S22–S27. https://doi.org/10.1038/ijo.2016.59
  2. Yang Q, Zhang Z, Gregg EW, et al. Added sugar intake and cardiovascular diseases mortality among US adults. JAMA Intern Med. 2014;174(4):516–524. https://doi.org/10.1001/jamainternmed.2013.13563
  3. Lustig RH, Schmidt LA, Brindis CD. The toxic truth about sugar. Nature. 2012;482(7383):27–29. https://doi.org/10.1038/482027a
  4. Te Morenga L, Mallard S, Mann J. Dietary sugars and body weight: systematic review and meta-analyses of RCTs and cohort studies. BMJ. 2013;346:e7492. https://doi.org/10.1136/bmj.e7492
  5. World Health Organization. Guideline: Sugars intake for adults and children. WHO, 2015. https://www.who.int/publications/i/item/9789241549028
  
   ინტერესთა კონფლიქტის განცხადება
  
  სტატიის ავტორს არ აქვს ინტერესთა კონფლიქტი სასმელების, საკვები მრეწველობის ან შაქრის ინდუსტრიასთან. სტატია ეყრდნობა დამოუკიდებელ, სამეცნიერო და მტკიცებულებაზე დაფუძნებულ წყაროებს.
  Giorgi Pkhakadze SheniEkimi.ge • შენი ექიმი SheniAmbebi.ge • შენი ამბები SheniSilamaze.ge • შენი სილამაზე SheniSupra.ge • შენი სუფრა