2024 წლუს 29 იქტომბერი, თბილისი
თათია გოჩაძე, www.sheniekimi.ge
გლობალური ჯანდაცვის მნიშვნელოვანი პროგრესის ფარგლებში, “ფაიზერმა” ახლახან გამოაცხადა ერთი მილიარდი პნევმოკოკური ვაქცინის (PCV) დოზის მიწოდება, Gavi-ის (ვაქცინების ალიანსი) პარტნიორობით. ეს ეტაპი, რომელიც ათ წელზე მეტი ხნის განმავლობაში მუშავდებოდა, წარმოადგენს ძალისხმევას ჯანმრთელობის თანასწორობის გამოწვევის გადალახვის მიზნით, რაც ბავშვების სიცოცხლის გადარჩენისთვის ვაქცინების მიწოდებას გულისხმობს დაბალი და საშუალო შემოსავლების მქონე ქვეყნებისთვის.
ერთი მილიარდი დოზა გადაეცა ეთიოპიას, რაც გამოხატავს საჯარო-კერძო პარტნიორობის უდიდეს გავლენას გლობალურ ჯანდაცვაზე.
სასიამოვნო სიახლეა:
ფაიზერსა და Gavi-ის შორის ხანგრძლივი თანამშრომლობის შედეგად, ერთი მილიარდი სიცოცხლის გადამრჩენი PCV ვაქცინა მიეწოდა 57 დაბალ და დაბალ-საშუალო შემოსავლების ქვეყანას და შეფასებულია, რომ ამით 300 მილიონზე მეტი ბავშვის დაცვა გახდა შესაძლებელი. 2010 წლიდან ფაიზერის პნევმოკოკური ვაქცინები მიეწოდება Gavi-ის წევრ ქვეყნებს და ხელს უწყობს ბავშვების დაცვას პნევმოკოკური დაავადებისგან – პნევმონიის ძირითადი გამომწვევისგან, რომელიც წარმოადგენს ხუთ წლამდე ასაკის ბავშვებში სიკვდილიანობის ყველაზე დიდ ინფექციურ მიზეზს.
Gavi-თან პარტნიორობა არის “ფაიზერის” უფრო ფართო ვალდებულების ნაწილი, რათა აუცილებელი ვაქცინები და მედიკამენტები მიწოდებული იყოს დაუცველ თემებში:
„ერთი მილიარდი დოზის მიწოდება, განსაკუთრებით ისეთ რეგიონებში, სადაც ეს ყველაზე მეტად საჭიროა, გამოხატავს ძლიერ ვალდებულებას, დაიცვან დაუცველი ბავშვები გლობალურად”- აცხადებს პროფესორი გიორგი ფხაკაძე, “საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის” თავმჯდომარე.
პროფესორი ფხაკაძე, რომელიც 2019 წელს შეირჩა Gavi-ის პნევმოკოკური ხელშეწყობის მექანიზმის (AMC) დამოუკიდებელი შეფასების კომიტეტის (IAC) წევრად, მნიშვნელოვან როლს ასრულებს პროგრამისთვის კანდიდატ ვაქცინების შეფასებაში. ეს დამოუკიდებელი ზედამხედველობის ორგანო აფასებს ვაქცინებს ისეთ კრიტერიუმებზე დაყრდნობით, როგორიცაა მიზნობრივი მოსახლეობა, დოზირების განრიგი და პროდუქტის ფორმულაცია, რაც უზრუნველყოფს, რომ Gavi-ის მეშვეობით მიწოდებული ვაქცინები შეესაბამებოდეს მაღალ სტანდარტებს.
„როგორც ხელშეწყობის მექანიზმის წევრი, მე ვამაყობ, რომ ვმონაწილეობ სიცოცხლის გადარჩენის და მომავალი თაობისთვის უკეთესი მომავლის შექმნის პროცესში… სამუშაო აქ არ მთავრდება. ჩვენ უნდა გავაგრძელოთ სამართლიანი ხელმისაწვდომობის დაცვა”- აცხადებს პროფესორი ფხაკაძე.
გლობალური ჯანდაცვის მნიშვნელობა
ფაიზერის აღნიშნული მიღწევა ხაზს უსვამს ჯანმრთელობის ფინანსურ ინოვაციებს, როგორიცაა პნევმოკოკური AMC, რომელიც 2009 წელს შეიქმნა დაბალი შემოსავლების მქონე ქვეყნებში ვაქცინების მისაწვდომობის უზრუნველსაყოფად. ამ ინიციატივის მეშვეობით, ფაიზერმა და მისმა პარტნიორებმა ვალდებულება მიიღეს, ვაქცინების მიწოდება მოხდეს მიღებული ფასებით, რაც შესაძლებელს ხდის მათ ხელმისაწვდომობას მსოფლიოს ყველაზე დაუცველ ბავშვებში. ბოლო მონაცემებით, გლობალური PCV დაფარვა გაიზარდა 10 პროცენტიდან (2010 წელი) 65 პროცენტამდე (2023 წელი). თუმცა, ეს მაჩვენებელი ჯერ კიდევ ჩამორჩება 2030 წლის იმუნიზაციის მიზნის 90 პროცენტს, რაც მუდმივ საჭიროებაზე მიუთითებს.
პნევმონია წარმოადგენს ბავშვებში სიკვდილიანობის ყველაზე დიდ ინფექციურ მიზეზს მსოფლიოში. 2019 წელს პნევმონიამ 740,180 ხუთ წლამდე ასაკის ბავშვი იმსხვერპლა, რაც ხუთ წლამდე ასაკის ბავშვებში ლეტალობის 14%-ს და 1-დან 5 წლამდე ასაკის ბავშვებში სიკვდილიანობის 22%-ს შეადგენდა. ამ პრევენციული ტრაგედიის აღმოფხვრა “ფაიზერისა” და Gavi-ის პარტნიორობის ცენტრალურ ნაწილს წარმოადგენს, რომელიც მიზნად ისახავს ჯანმრთელობის ამ მნიშვნელოვან საფრთხესთან ბრძოლას ვაქცინების ხელმისაწვდომობის გაზრდით.
„ეს მიღწევა მხოლოდ ინდივიდუალური ჯანმრთელობის შედეგების გაუმჯობესებისთვის არ არის,“ ამბობს პროფესორი ფხაკაძე. „ეს ეხება მთელ თემებს, ჯანდაცვის ხარჯების შემცირებას და სამართლიანი სამყაროს შექმნასაც.“
ვაქცინაცია ხელს უშლის მძიმე დაავადებებსა და სიკვდილს, ასევე ხელს უწყობს ეკონომიკურ პროდუქტიულობას და ამსუბუქებს ჯანდაცვის ტვირთს დაბალშემოსავლიან ქვეყნებში.
საქართველოს პერსპექტივა
მიუხედავად იმისა, რომ ფაიზერის ძირითადი აქცენტი Gavi-ის ქვეყნების მხარდაჭერაზეა, ამ ინიციატივის მნიშვნელობა დიდ გავლენას ახდენს საქართველოზეც, სადაც სამართლიანი ჯანდაცვის ხელმისაწვდომობა კვლავ მნიშვნელოვან გამოწვევად რჩება. საქართველომ გაატარა ნაბიჯები ვაქცინაციის დაფარვის გაფართოების მიმართულებით, თუმცა საჭიროა მეტი ძალისხმევა, რათა ყველა მოსახლეობას – ქალაქსა თუ სოფელს, შეძლებულსა თუ დაუცველს – დროულად მიეწოდოს ვაქცინაცია.
პროფესორი ფხაკაძე, რომელიც ასევე ხელმძღვანელობს “დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის” საზოგადოებრივი ჯანდაცვის, სოციალური და ქცევითი მეცნიერების დეპარტამენტს თბილისში, ამბობს:
„საქართველოში ჩვენი მიზანია ამ გლობალური პარტნიორობისგან შთაგონების მიღება და სტრატეგიების ადაპტაცია, რომელიც გააუმჯობესებს ჩვენს ეროვნულ ჯანდაცვის სისტემას. ვაქცინაცია ფუნდამენტური კომპონენტია ჯანმრთელი და მდგრადი მოსახლეობის ჩამოყალიბებისთვის.“
საქართველოში საერთაშორისო ჯანდაცვის სტანდარტების – როგორიცაა “აკრედიტაცია კანადის” ინიციატივა – დანერგვის ძალისხმევა, ქვეყნის ჯანდაცვის სისტემას ხარისხის, თანასწორობისა და მდგრადობის გაზრდისკენ უბიძგებს. Gavi-ის პნევმოკოკური AMC უზრუნველყოფს გზას ჯანდაცვის უთანასწორობის დაძლევისა და ვაქცინაციის დაფარვის გასაუმჯობესებლად.
სამომავლო გზა
მიუხედავად მიღწეული პროგრესისა, ჯანდაცვის თანასწორობისკენ გზა შორსაა დასრულებისგან. “ფაიზერის” ინიციატივა „უფრო ჯანმრთელი სამყაროსთვის“, რომელიც მიზნად ისახავს მედიკამენტების და ვაქცინების ხელმისაწვდომობის გაზრდას 45 დაბალშემოსავლიან ქვეყანაში, წარმოადგენს მნიშვნელოვან ნაბიჯს, რომელიც უზრუნველყოფს სისტემური ბარიერების გადაჭრას ჯანდაცვის ხელმისაწვდომობის გზაზე. ეს ვალდებულება წარმოადგენს აუცილებელ ნაბიჯს მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის (WHO) 2030 წლის იმუნიზაციის მიზნების მისაღწევად.
„ჩვენ წინსვლა გვაქვს, მაგრამ არ უნდა დაგვავიწყდეს ის, რაც ჯერ კიდევ გასაკეთებელია”- ამბობს პროფესორი ფხაკაძე. „ვაქცინების ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფა მსოფლიო მასშტაბით მოითხოვს უწყვეტ ძალისხმევას, ინოვაციებს და თანამშრომლობას.“ ფაიზერის წარმატება Gavi-თან გვიჩვენებს, რომ სტრატეგიული პარტნიორობა ქმნის ხელმისაწვდომ და მდგრად ჯანდაცვის გადაწყვეტილებებს დაბალშემოსავლიან ქვეყნებში ბავშვებისთვის.
ამ ეტაპის აღნიშვნისას ჩვენ გვახსენდება ერთობისა და საერთო მიზნის ძალა ჯანდაცვაში. საქართველოს მსგავსი ქვეყნებისათვის ეს მაგალითი აძლიერებს ჩვენს ერთგულებას სამართლიანი ჯანდაცვის ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფისა და ჩვენი ყველაზე დაუცველი მოქალაქეების – ჩვენი ბავშვების – დაცვის გლობალური პასუხისმგებლობისკენ.
📌 https://www.pfizer.com/news/press-release/press-release-detail/pfizer-supplies-one-billionth-pneumococcal-conjugated
📌
1. WHO. 2022. Pneumonia in children. Available at: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/pneumonia#:~:text=Pneumonia%20is%20the%20single%20largest,aged%201%20to%205%20years. Accessed September 2024.
2. Pfizer Inc. 2024. Data on file – Patient counts are estimates derived from Pfizer internal data sources” Pneumonia Prevalence and Associated Risk.
3. Alamneh YM, Adane F. Magnitude and Predictors of Pneumonia among Under-Five Children in Ethiopia: A Systematic Review and Meta-Analysis. J Environ Public Health. 2020 May 30;2020:1606783. doi: 10.1155/2020/1606783. PMID: 32565837; PMCID: PMC7277048. Available at: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7277048/#:~:text=5.-,Conclusion,to%20prevent%20those%20risk%20factors. Accessed September 2024.
4. Leka Lutpiatina, Lilis Sulistyorini, Ririh Yudhastuti, Hari Basuki Notobroto, Prediction of Toddlers Acute Respiratory Infection (ARI) to Become Pneumonia in Martapura Catchment Area, Banjar District, Indonesia, Global Pediatric Health, 10.1177/2333794X241227694, 11, (2024). Available at: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1155/2022/6497895#:~:text=In%20Ethiopia%2C%2044%2C000%20under%2Dfive,the%20postnatal%20period%20%5B5%5D. Accessed September 2024.
5. WHO. 2024. Pneumococcal Vaccination Coverage. Available at: https://immunizationdata.who.int/global/wiise-detail-page/pneumococcal-vaccination-coverage?CODE=Global&ANTIGEN=PCV3&YEAR= Accessed September 2024.
6. WHO. 2021. Implementing the Immunization Agenda 2030. Available at: https://www.who.int/teams/immunization-vaccines-and-biologicals/strategies/ia2030 Accessed September 2024.
7. Luyten J and Beutels P. 2016. The Social Value Of Vaccination Programs: Beyond Cost-Effectiveness. Health Affairs. 35(2). Available at: https://www.healthaffairs.org/doi/10.1377/hlthaff.2015.1088 Accessed September 2024.
8. Masia NA, Smerling J, Kapfidaze T et al. 2018. Vaccination and GDP Growth Rates: Exploring the Links in a Conditional Convergence Framework. World Development. 103;88-99. Available at: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0305750X17303273 Accessed September 2024.
9. Chen C, Liceras FC, Flasche S et al. 2019. Effect and cost-effectiveness of pneumococcal conjugate vaccination: a global modelling analysis. The Lancet. 7(1);58-67. Available at: https://www.thelancet.com/journals/langlo/article/PIIS2214-109X(18)30422-4/fulltext Accessed September 2024.
