ბრაზილიამ დაამტკიცა მსოფლიოში პირველი ერთდოზიანი დენგეს ვაქცინა — რას ნიშნავს ეს ჩვენთვის
დენგეს შემთხვევები მსოფლიოს მასშტაბით რეკორდულად მატულობს. კლიმატის ცვლილებამ გაათბო კლიმატი, გაახანგრძლივა მტვეროს სეზონი და შექმნა იდეალური გარემო Aedes-ის კოღოებისთვის. ამ ფონზე ერთჯერადი დოზის დენგეს ვაქცინა არ არის უბრალოდ ახალი პროდუქტი – ეს არის კლიმატური ეპიდემიების წინააღმდეგ ბრძოლის გადამწყვეტი იარაღი.
ეს გადაწყვეტილება ბრაზილიიდან არის გლობალური იმედის სიმბოლო: მარტივი, სწრაფი და ეფექტიანი იმუნიზაცია, რომელსაც შეუძლია ათასობით სიცოცხლე გადაარჩინოს.
ბრაზილიის მარეგულირებელმა უწყებამ ANVISA ოფიციალურად დაამტკიცა Instituto Butantan-DV — მსოფლიოში პირველი ვაქცინა, რომელიც დენგეს წინააღმდეგ მხოლოდ ერთი დოზით უზრუნველყოფს დაცვას.
ვაქცინა შეიმუშავა Instituto Butantan–მა, პარტნიორობით ბრაზილიის ჯანდაცვის სამინისტროსა და WuXi Biologics–თან.
ეს ნაბიჯი რეალურად ცვლის გლობალურ ეპიდემიოლოგიურ სტრატეგიას: აღარ იქნება რთული 2–3 დოზიანი სქემები, არ იქნება დაკარგული ვიზიტები. ერთ ვიზიტში მიღებული იმუნიტეტი ნიშნავს სწრაფ და მასობრივ დაცვას.
რა ვიცით ახალი ვაქცინის შესახებ
• განკუთვნილია 12–59 წლის ადამიანებისთვის
• კლინიკურ კვლევებში მონაწილეობდა 16,000-ზე მეტი მოხალისე
• მძიმე დენგეს წინააღმდეგ ეფექტიანობა: 91.6%
• ერთჯერადი დოზა მნიშვნელოვნად ამცირებს ლოჯისტიკურ დაბრკოლებებს
• ფართომასშტაბიანი გავრცელება დაიწყება 2026 წელს
რატომ გახდა დენგე გლობალური საფრთხე
დენგე ადრე მხოლოდ ტროპიკულ რეგიონებში იყო, მაგრამ ბოლო 10 წელიწადში:
• შემთხვევები თითქმის 10-ჯერ გაიზარდა
• ვირუსი გავრცელდა ევროპაში, აშშ-ში და კავკასიის რეგიონთან ახლო ზონებში
• კლიმატის ცვლილებამ Aedes aegypti და Aedes albopictus კოღოებისთვის ახალი საყრდენი ზონები გააჩინა
ეს ნიშნავს, რომ დენგე უკვე ვერ ითვლება მხოლოდ „ტროპიკულ“ დაავადებად.
რა გავლენა ექნება ამ ვაქცინას გლობალურ ჯანმრთელობაზე
ახალი ერთდოზიანი ვაქცინა:
• შექმნის სწრაფი იმუნიზაციის პროგრამებს მაღალი რისკის ქვეყნებში
• შეამცირებს ჰოსპიტალიზაციებს და მძიმე შემთხვევებს
• შეაჩერებს ეპიდემიების სიდიდეს ქალაქებში, სადაც კოღოების კონტროლი რთულია
• განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი იქნება რეგიონებისთვის, სადაც ჯანდაცვის სისტემა სუსტადაა ორგანიზებული
ხშირად დასმული კითხვები (Q&A) —
1) ვაქცინა საქართველოში იქნება?
ჯერ არა. ეს არის ბრაზილიის რეგულატორის გადაწყვეტილება, თუმცა გლობალური გამოყენება 2026 წლიდან დაიწყება და შემდეგ სხვა ქვეყნები შეაფასებენ.
2) რამდენად უსაფრთხოა?
კლინიკურმა კვლევებმა აჩვენა მაღალი უსაფრთხოება და კარგი ტოლერანტობა. სერიოზული გვერდითი მოვლენები მინიმუმამდეა დაყვანილი.
3) საბაზრო ფასი რამდენი შეიძლება იყოს?
Butantan-ის ვაქცინები ჩვეულებრივ იაფია. სავარაუდო ფასი: 10–25 დოლარის დიაპაზონი, თუმცა ოფიციალური ფასი ჯერ არ გამოცხადებულა.
4) რას ნიშნავს ერთდოზიანი ვაქცინა?
არასაჭიროა განმეორებითი ვიზიტები. ერთი დოზა = სრული დაცვა.
5) ვის შეიძლება გაუკეთდეს საქართველოში, თუ ოდესმე დამტკიცდება?
ალბათ იგივე ასაკობრივი ჯგუფი: 12–59 წელი, თუმცა ეს გადაწყვეტილებას ადგილობრივი მარეგულირებელი მიიღებს.
6) რომ მივლინებით მივდივარ ტროპიკულ ქვეყანაში, ეს ვაქცინა დამიცავს?
თეორიულად კი, მაგრამ ჯერჯერობით ხელმისაწვდომი არ არის საერთაშორისო მოგზაურებისთვის.
7) საქართველოში გავრცელების რისკი რეალურია?
კოღო Aedes albopictus უკვე არსებობს რეგიონში. კლიმატური ცვლილებებით რისკი იზრდება, თუმცა ეპიდემია ჯერ არ დაფიქსირებულა.
ბავშვებს 12 წლამდე რატომ არ უდევს?
კლინიკური მონაცემები ჯერ არ არის ბავშვებზე 12 წლამდე. კვლევები გაგრძელდება.
9) შეუძლიათ ორსულებს გაკეთება?
ამ ეტაპზე რეკომენდებული არაა. მონაცემები არ არის საკმარისი.
10) ეს ვაქცინა უკეთესია სხვა Dengue ვაქცინებზე?
დიახ
• ერთდოზიანია
• ეფექტიანობა მაღალია
• არ მოითხოვს წინასწარ სეროლოგიურ ტესტს (მნიშვნელოვანი უპირატესობა)
პროფესორის რეკომენდაცია
თუ ოდესმე საქართველოშიც დაინერგება, ეს იქნება ძალზე მნიშვნელოვანი ინსტრუმენტი კლიმატური ინფექციების წინააღმდეგ. ჩვენ უნდა ვიყოთ წინ — დაავადებათა პრევენცია ყოველთვის უფრო იაფია, ვიდრე ჰოსპიტალიზაცია და სიკვდილობის მართვა
წყაროები
1. Agência Nacional de Vigilância Sanitária (ANVISA). Anvisa aprova primeira vacina de dose única contra dengue. 2025. ხელმისაწვდომია: https://www.gov.br/anvisa
2. Instituto Butantan. Butantan-DV Dengue Vaccine Clinical Trial Results. São Paulo; 2025. ხელმისაწვდომია: https://butantan.gov.br
3. WuXi Biologics. Collaboration announcement with Instituto Butantan for dengue vaccine manufacturing; 2024. ხელმისაწვდომია: https://wuxibiologics.com
4. World Health Organization. Dengue and severe dengue – global epidemiology update 2024. ხელმისაწვდომია: https://www.who.int/…/fact…/detail/dengue-and-severe-dengue
5. Thomas SJ, et al. Efficacy and Safety of the Butantan-DV Dengue Vaccine: Phase 3 Trial Results. Lancet Infect Dis. 2025. ხელმისაწვდომია: https://www.thelancet.com
გადმოწერე აპლიკაცია “შენი ექიმი” – პირველი ქართული სამედიცინო პლატფორმა
მიიღე სანდო და აქტუალური ინფორმაცია ჯანმრთელობაზე
Telegram: https://t.me/SheniEkimi
შენი ექიმი – ცოდნა ჯანმრთელობისთვის
ავტორი
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე (MD, MPH, PhD)
დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი
საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის (PHIG) თავმჯდომარე
WHO-ს ექსპერტი
Relief International-ის მმართველი საბჭოს დირექტორი
Accreditation Canada-ს წარმომადგენელი საქართველოში
გაეროს გენერალური მდივნის ყოფილი მრჩეველი
25+ წლიანი გამოცდილება გლობალურ და ეროვნულ ჯანმრთელობაში
გადმოწერე აპლიკაცია „შენი ექიმი“ – პირველი ქართული სამედიცინო პლატფორმა!
მიიღე სანდო და აქტუალური ინფორმაცია ჯანმრთელობის შესახებ – საქართველოდან და მთელი მსოფლიოდან.
iPhone: https://apps.apple.com/fr/app/sheni/id6746877342?l=en-GB
Telegram არხი: https://t.me/SheniEkimi
შენი ექიმი – ცოდნა ჯანმრთელობისთვის.
