❄️ რა იწვევს გრიპით სიკვდილს? – რატომ და როგორ შეიძლება იყოს გრიპის ვირუსი მომაკვდინებელი

❄️ რა იწვევს გრიპით სიკვდილს? გაშიფრული მექანიზმები და რეალური რისკები

გრიპი — ეს მხოლოდ სეზონური გაცივება არ არის. ეს ვირუსული ინფექცია ყოველწლიურად მილიონობით ადამიანს მძიმე გართულებებს უქმნის. ოფიციალური მონაცემებით, მთელ მსოფლიოში გრიპით გამოწვეულ გართულებებს ყოველწლიურად 3-დან 5 მილიონამდე ადამიანი განიცდის. ამ შემთხვევათა ნაწილი კი ფატალურად სრულდება — სიკვდილიანობა მერყეობს 291,000-დან 646,000-მდე შემთხვევამდე წელიწადში (წყარო: WHO, CDC).

🔍 რას ნიშნავს “გრიპთან დაკავშირებული სიკვდილი”?

გრიპით გამოწვეული სიკვდილი, როგორც წესი, არ არის უშუალოდ ვირუსის მოქმედების შედეგი. ვირუსი თავად არ კლავს – ტრაგედია იწყება მაშინ, როდესაც ორგანიზმის იმუნური სისტემა ან ზედმეტად ძლიერ პასუხს იძლევა, ან კი ვერ უმკლავდება თანდართულ ინფექციებს.

🧬 როგორ ვრცელდება გრიპი ორგანიზმში?

გრიპის ვირუსი ორგანიზმში ჩვეულებრივ ცხვირის, პირის ან თვალების ლორწოვანი გარსიდან აღწევს. ის ინფიცირებს სასუნთქი გზების უჯრედებს და იწყებს სწრაფად გამრავლებას. ამ დროს აქტიურდება იმუნური სისტემა, რომელიც საფრთხესთან საბრძოლველად რთავს “სასიცოცხლო მექანიზმებს” – თეთრი უჯრედები, ანტისხეულები და ანთებითი ციტოკინები აქტიურდებიან.

⚔️ იმუნური პასუხის რისკები

იმუნური სისტემის აქტიურობა უმეტესად წარმატებით ართმევს თავს ვირუსს, თუმცა ზოგჯერ ხდება ერთ-ერთი ორი უკიდურესობა:

1. გადაჭარბებული ანთებითი რეაქცია (ციტოკინის ქარიშხალი) – იწვევს სასიცოცხლო ქსოვილების, განსაკუთრებით ფილტვების, დაზიანებას. ამან შეიძლება გამოიწვიოს ჟანგბადის ნაკლებობა (ჰიპოქსია) და საბოლოოდ სიკვდილი.

2. დამატებითი ბაქტერიული ინფექციები – იმუნური სისტემა გრიპით არის დაკავებული და ამ დროს ბაქტერიები, როგორიცაა სტრეპტოკოკი და სტაფილოკოკი, იპარავენ ფილტვებს. ასეთ ინფექციებს შეიძლება მოჰყვეს სეპსისი ან სეპტიკური შოკი, რაც სიცოცხლისთვის საშიში მდგომარეობაა.

🧪 რას აჩვენებენ კვლევები?

გრიპით გარდაცვალების შემთხვევების ანალიზისას ექსპერტები ასახელებენ სამ ძირითად მექანიზმს:

• 🔹 ⅓ – იმუნური სისტემის გადამეტებული რეაქცია ვირუსზე

• 🔹 ⅓ – ბაქტერიული პნევმონია ან სხვა ინფექცია

• 🔹 ⅓ – ორგანოთა უკმარისობა ან კომბინირებული გართულებები

😷 გრიპის რთული გართულებები – რა უნდა ვიცოდეთ?

გრიპი შეიძლება გართულდეს შემდეგი სახიფათო მდგომარეობებით:

📊 ვის ემუქრება გრიპის ფატალური გართულებები?

WHO და CDC მიიჩნევენ, რომ განსაკუთრებული რისკის ქვეშ იმყოფებიან:

• 👶 6-59 თვემდე ბავშვები

• 👵 65 წელს ზემოთ პირები

• 🤰 ორსულები

• 🩺 ჯანდაცვის სფეროს წარმომადგენლები

• 🧬 ქრონიკული დაავადებების მქონენი: ასთმა, აივ/შიდსი, დიაბეტი, გულისა და ფილტვის პათოლოგიები

„გრიპით სიკვდილი სულაც არ ჰგავს ტყვიით ან შავი ქვრივი ობობას ნაკბენით სიკვდილს. ადამიანს თავად ვირუსი როდი კლავს. ინფექციურ დაავადებას მასპინძელთან ყოველთვის აქვს კომპლექსური ურთიერთქმედება“, — ამბობს ჯონ ჰოპკინსის უნივერსიტეტის ჯანდაცვის ცენტრის ინფექციურ დაავადებათა ექიმი ამეშ ადალია.

ადამიანის სხეულში შესვლის შემდეგ — როგორც წესი თვალებიდან, ცხვირიდან ან პირიდან — გრიპის ვირუსი იწყებს უჯრედებზე ნადირობას ცხვირში ან ყელში, რათა გააკეთოს საკუთარი თავის ასლები. ვირუსების გადამეტებული დაგროვება იწვევს იმუნური სისტემის ძლიერ პასუხს, რომელიც საფრთხის გასანეიტრალებლად თეთრი უჯრედების, ანტისხეულებისა და ანთებითი მოლეკულების ბატალიონებს გზავნის. T-ლიმფოციტები თავს ესხმის და ანადგურებს ვირუსების თავშესაფარ ქსოვილებს, განსაკუთრებით სასუნთქ ტრაქტსა და ფილტვებში, სადაც როგორც წესი, ვირუსები თავს იჩენს. ჯანმრთელ, ზრდასრულ ადამიანთა უმეტესობაში ეს პროცესი მუშაობს და როგორც წესი, ისინი ვირუსისგან რამდენიმე დღეში ან კვირაში თავისუფლდებიან. თუმცა ხანდახან, იმუნური სისტემის რეაქცია იმდენად ძლიერია, იმდენ ქსოვილს ანადგურებს ფილტვებში, რომ ისინი სისხლს საკმარისი ოდენობის ჟანგბადს ვეღარ აწვდიან, რაც საბოლოოდ ჰიპოქსიითა და სიკვდილით სრულდება.

სხვა შემთხვევებში, გადამეტებულ და პოტენციურად ფატალურ იმუნურ პასუხს იწვევს არა გრიპის ვირუსი, არამედ გვერდითი ინფექცია, რომელიც იმუნური სისტემის დაკავებულობის დროს ხელთ იგდებს უპირატესობას. როგორც წესი, ფილტვებს აინფიცირებს სტრეპტოკოკების ან სტაფილოკოკების სახეობის ბაქტერიები. სასუნთქ ტრაქტში არსებულ ბაქტერიულ ინფექციას პოტენციურად შეუძლია სხეულის სხვა ნაწილებსა და სისხლში გავრცელება და ხანდახან, ასევე ძალუძს სეპტიკური შოკის გამოწვევაც. სეპტიკური შოკი არის სიცოცხლისათვის სახიფათო, ორგანიზმის მასშტაბის აგრესიული ანთებითი პასუხი, რომელიც აზიანებს მრავალ ორგანოს.

💉 როგორ ავიცილოთ თავიდან გრიპით გამოწვეული გართულებები?

გრიპის საწინააღმდეგო ვაქცინაცია რჩება ყველაზე ეფექტურ პრევენციულ მეთოდად. ის ამცირებს როგორც ინფიცირების, ისე გართულებებისა და ჰოსპიტალიზაციის შანსს.

🧠ვირუსი კი არა, რეაქცია კლავს

გრიპის ფატალური შემთხვევები ხშირად იმუნური სისტემის უძლურებას ან გადაჭარბებულ რეაგირებას უკავშირდება და არა მხოლოდ თვით ვირუსს. ამიტომ საჭიროა წინასწარი პრევენცია, დროული მკურნალობა და რისკჯგუფების განსაკუთრებული დაცვა.

გადმოწერე აპლიკაცია „შენი ექიმი“ – პირველი ქართული სამედიცინო პლატფორმა!

SheniEkimi.ge

დამოუკიდებელი, აპოლიტიკური და ნეიტრალური მედია — ფაქტებზე დაფუძნებული სანდო ინფორმაცია. შენთვის და შენი საქართველოსთვის. #აქხარისხია #drpkhakadze #sheniambebi

See Full Bio