ცხოვრების ჯანსაღი წესის დაცვით, შესაძლებელია დაავადების პროგრესის შეჩერება ან სავალალო გართულებების თავიდან აცილება

ღვიძლის ცხიმოვანი დაავადება – სიმპტომები, სტადიები და პრევენციის გზები

ღვიძლის ცხიმოვანი დაავადება (Fatty Liver Disease) ერთ-ერთი ყველაზე ხშირი მდგომარეობაა, განსაკუთრებით მეტაბოლური სინდრომის, ტიპი 2 დიაბეტის და ჭარბი წონის მქონე ადამიანებში. მიუხედავად იმისა, რომ ღვიძლი ადამიანის ყველაზე დიდი შინაგანი ორგანოა, მისი დაზიანება ხშირად შეუმჩნევლად მიმდინარეობს, რადგან პირველ ეტაპზე სიმპტომები, ძირითადად, არ ვლინდება.

როგორ ვლინდება ღვიძლის ცხიმოვანი დაავადება?

ძირითადი სიგნალი, რაც შეიძლება ამ პრობლემაზე მიგვანიშნოს, არის ტკივილი მუცლის ზედა მარჯვენა ნაწილში. თუმცა ხშირად ეს დისკომფორტი ეძება კუჭის ან სხვა ორგანოების პრობლემებს და მფლობელი ვერ ხვდება, რომ საქმე ღვიძლს ეხება – სანამ შესაბამისი დიაგნოსტიკა არ ჩატარდება.

ჯანსაღ ღვიძლში ცხიმის მცირე პროცენტია, მაგრამ თუ ეს რაოდენობა 5-10%-ს აჭარბებს, ვითარდება ცხიმოვანი ინფილტრაცია, რაც საფრთხეს უქმნის ორგანოს ფუნქციონირებას.

ღვიძლის ცხიმოვანი დაავადების სტადიები

მეცნიერულად დადგენილია, რომ დაავადება ვითარდება სამ ძირითად ეტაპად:

1. სტეატოჰეპატიტი (ანთება): პირველადი სტადია, როდესაც ცხიმის დაგროვება იწვევს ღვიძლის ანთებას.

2. ფიბროზი: ანთების შედეგად იწყება ნაწიბუროვანი ქსოვილის ფორმირება.

3. ციროზი: საბოლოო და ყველაზე მძიმე სტადია, როცა ნაწიბურები ანაცვლებს ჯანსაღ ქსოვილს და ღვიძლის ფუნქცია ირღვევა.

ამ სტადიების გავლისას ტკივილის ინტენსივობა იზრდება, ხოლო ციროზის შემთხვევაში ხშირად საჭიროა ტკივილგამაყუჩებლების ჩართვაც.

ძირითადი რისკ-ფაქტორები

ზოგიერთ ადამიანს აქვს უფრო მაღალი შანსი, განუვითარდეს ღვიძლის ცხიმოვანი დაავადება. რისკის გაზრდას იწვევს:

• სიმსუქნე და ჭარბი წონა

• ინსულინრეზისტენტობა და დიაბეტი ტიპი 2

• მეტაბოლური სინდრომი – მაღალი წნევა, ქოლესტერინი, ტრიგლიცერიდები

• ალკოჰოლის ჭარბი მოხმარება

• ზოგიერთი პრეპარატის ხანგრძლივი გამოყენება

შეიძლება თუ არა ტკივილი იყოს ღვიძლის სიგნალი?

დიახ, მაგრამ არა ყოველთვის.
დაავადების ადრეულ ეტაპებზე ტკივილი იშვიათია. თუმცა, ღვიძლის ანთებისას ან გაფართოებისას შესაძლოა განვითარდეს დისკომფორტი ან ტკივილი მარჯვენა ზედა მუცლის არეში.

განსაკუთრებით ბავშვებში და მოზარდებში ეს სიმპტომი ხშირია. თუმცა, მხოლოდ ტკივილი საკმარისი არ არის დიაგნოზისთვის – საჭიროა კლინიკური შეფასება და სისხლის ან ტომოგრაფიის ტესტები.

სხვა დამახასიათებელი ნიშნები

ღვიძლის პრობლემებზე შესაძლოა მიუთითებდეს შემდეგი სიმპტომებიც:

• მუდმივი და აუხსნელი დაღლილობა

• გულისრევა, მადის კლება

• მუცლის ან ფეხების შეშუპება

• სწრაფი წონის დაკარგვა აუხსნელი მიზეზით

• კანის ან თვალების მოყვითალო ელფერი (ყვითელგდებაც შეიძლება აღინიშნოს)

მკურნალობა და ცხოვრების წესის ცვლილება

ამ ეტაპზე ღვიძლის ცხიმოვანი დაავადების მკურნალობის სპეციალური მედიკამენტი არ არსებობს, თუმცა მდგომარეობის მართვა და სტაბილიზაცია სრულიად რეალურია.

ყველაზე ეფექტური ნაბიჯები:

• წონის შემცირება – მაგრამ ზომიერი ტემპით, არა სწრაფად

• ალკოჰოლზე უარის თქმა, განსაკუთრებით თუ დიაგნოზი ალკოჰოლურ სტადიას უკავშირდება

• ჯანსაღი დიეტა – დაბალი შაქრის, ცხიმისა და მარილის შემცველობით

• დაწვრილებული ულუფების მიღება და რეგულარული კვება

• ფიზიკური აქტივობა – კვირაში მინიმუმ 150 წუთი ზომიერი ვარჯიში

თუ ვითარდება ციროზი

ღვიძლის ციროზის ეტაპზე მკურნალობა მიზნად ისახავს სიმპტომების მართვას. გამოიყენება მედიკამენტები, შესაძლოა საჭირო გახდეს ქირურგიული ჩარევა ან ღვიძლის ტრანსპლანტაცია მძიმე შემთხვევებში.

ღვიძლის ცხიმოვანი დაავადება შეიძლება ადრეულ სტადიებზე შესაძლოა შეუმჩნეველი დარჩეს. სწორედ ამიტომ მნიშვნელოვანია რეგულარული გამოკვლევები, განსაკუთრებით მათთვის, ვინც რისკ-ჯგუფშია.

ცხოვრების ჯანსაღი წესის დაცვით, შესაძლებელია დაავადების პროგრესის შეჩერება ან სავალალო გართულებების თავიდან აცილება.

გადმოწერე აპლიკაცია „შენი ექიმი“ – პირველი ქართული სამედიცინო პლატფორმა!

SheniEkimi.ge

დამოუკიდებელი, აპოლიტიკური და ნეიტრალური მედია — ფაქტებზე დაფუძნებული სანდო ინფორმაცია. შენთვის და შენი საქართველოსთვის. #აქხარისხია #drpkhakadze #sheniambebi

See Full Bio