რა არის ნაადრევი სქესობრივი მომწიფება?
ნაადრევი სქესობრივი მომწიფება (ანუ ადრეული პუბერტატი) ნიშნავს იმ პროცესის დაწყებას, რომელიც ბავშვებში ზოგადად პუბერტატულ ასაკში მიმდინარეობს, თუმცა იმაზე გაცილებით ადრე, ვიდრე ეს ბუნებრივად უნდა ხდებოდეს. ეს პროცესები მოიცავს მეორადი სქესობრივი ნიშნების განვითარებას, რაც მიუთითებს ორგანიზმის გადასვლას ზრდასრულობის ფაზაში.
➡ გოგონებში ეს მდგომარეობა ითვლება ნაადრევად, თუ ცვლილებები იწყება 8 წლამდე, ხოლო
➡ ბიჭებში – 9 წლამდე ასაკში.
ძირითადი სიმპტომები
ნაადრევი სქესობრივი მომწიფების დასაწყისისას ვლინდება შემდეგი ნიშნები:
გოგონებში:
-
სარძევე ჯირკვლების ზრდა
-
პირველი მენსტრუაციის – დაწყება
ბიჭებში:
-
სათესლე ჯირკვლების და პენისის გადიდება
-
ზედა ტუჩის მიდამოში პირველადი თმიანობა
-
ხმის დაბლა ტემბრი
ორივე სქესში:
-
ბოქვენისა და იღლიების თმიანობა
-
სხეულის სუნის ინტენსიფიკაცია
-
აკნე და ცხიმოვანი კანის გაჩენა
-
მოზრდილებთან შედარებადი ტემპით ფიზიკური ზრდა
როგორია სიმპტომები of ნაადრევი სქესობრივი მომწიფება?
ბიჭებში ნაადრევი სქესობრივი მომწიფების სიმპტომებია:
- აკნე
- სათესლე ჯირკვლების ან პენისის გადიდება
- იღლიის ან ბოქვენის თმა
- სახის თმის მომატება, ძირითადად ზედა ტუჩზე
- კუნთების ზრდის
- ხმის გაღრმავება
- ზრდის ზრდა
- სპონტანური ერესი
- გაზრდილი სპერმის გამომუშავება
გოგონებში შეიძლება გამოვლინდეს შემდეგი სიმპტომები:
- მკერდის ზრდა და განვითარება
- იღლიისა და ბოქვენის თმა
- მენსტრუაციის ადრეული დაწყება
- ოვულაცია
- სწრაფი სიმაღლეში ზრდა
გოგონებსა და ბიჭებში სხვა გავრცელებული ნიშნებია:
- Moodiness
- ზრდასრულთა სხეულის სუნი
- ხმის გაღრმავება
როდის მივმართოთ ექიმს?
თუ ბავშვი ადრეულ ასაკში ავლენს რომელიმე ზემოთ ჩამოთვლილ სიმპტომს, აუცილებელია ენდოკრინოლოგის ან პედიატრის კონსულტაცია. ადრეული დიაგნოსტიკა მნიშვნელოვანია იმისთვის, რომ გამოირიცხოს სერიოზული მიზეზები და დროულად დაინიშნოს მკურნალობა.
გამომწვევი მიზეზები
ნაადრევი სქესობრივი მომწიფების ზუსტი მიზეზები ყოველთვის ცნობილი არ არის. თუმცა, იგი შეიძლება იყოს:
ცენტრალური გენეზის (ნამდვილი პუბერტატი)
ეს ფორმა იწყება ტვინში ჰორმონალური აქტივობის გააქტიურებით:
-
ჰიპოთალამუსიდან გამოიყოფა გონადოტროპინ-რილიზინგ ჰორმონი (GnRH)
-
შემდეგ ჰიპოფიზი აწარმოებს LH და FSH ჰორმონებს
-
ეს ჰორმონები ასტიმულირებს საკვერცხეებს (გოგონებში) ან სათესლეებს (ბიჭებში) ესტროგენისა და ტესტოსტერონის წარმოსაქმნელად
პერიფერიული გენეზის (ჰორმონალური დისბალანსით გამოწვეული)
პუბერტატი იწყება ტვინის მონაწილეობის გარეშე და გამოწვეულია:
-
საკვერცხის ან სათესლე ჯირკვლის სიმსივნეებით
-
თირკმელზედას ფუნქციის მოშლით
-
გარე ჰორმონულ ექსპოზიციით (ესტროგენის/ტესტოსტერონის შემცველი მალამოები, მედიკამენტები)
დიაგნოსტიკა:
იმისთვის, რომ დასვას ნაადრევი სქესობრივი მომწიფების დიაგნოზი, ექიმი:
მიმოიხილავს ბავშვის და ოჯახის სამედიცინო ისტორიას
ატარებს ფიზიკალურ გამოკლვევას
იღებს სისხლის ანალიზს შესაბამისი ჰორმონების გამოსაკვლევად
ბავშვის ხელის და მაჯის რენდგენოლოგიური კვლევა ასევე მნიშვნელოვანი პარამეტრია დიაგნოზის დასასმელად. აღნიშნული კვლევა ეხმარება ექიმს განსაზღვროს თქვენი შვილის ძვლოვანი ასაკი, რაც გვიჩვენებს იზრდება ძვლები ასაკობრივი ნორმის ფარგლებში, თუ უფრო სწრაფად.
ნაადრევი სქესობრივი მომწიფების ტიპის განსაზღვრა:
ექიმმა აუცილებელია გამოიკვლიოს ყველა ის ფაქტორი, რომელიც დაეხმარება სწორად განსაზღვროს ნაადრევი სქესობრივი მოწიფება არის ცენტრალური, თუ პერიფერიული გენეზის. ამისთვის ის ატარებს გონადტროპინ-რილიიზინგ ჰორმონის სიმულაციურ ტესტს და შემდეგ იღებს სისხლს გამოსაკლევად. ბავშვში ცენტრალური გენეზის ნაადრევი სქესობრივი მომწიფებით, აღნიშნული ჰორმონი გამოიწვევს სხვა ჰორმონების დონის მომატებას, პერიფერიული ტიპის შემთხვევაში კი ჰორმონების დონე უცვლელი დარჩება.
დამატებითი კვლევები ცენტრალური გენეზის ნაადრევი სქესობრივი მომწიფების გამოსარიცხად მოიცავს:
მაგნიტურ-რეზონანსულ ტომოგრაფიულ კვლევას – თავის ტვინის აბნორმალიების და სხვადასხვა სახის წარმონაქმნების აღმოსაჩენად და
ფარისებრი ჯირკვლის ტესტირებას – ჰიპოთიროიდიზმის დიაგნოსტიკა.
დამატებითი კვლევები პერიფერიული გენეზის ნაადრევი სქესობრივი მომწიფების გამოსარიცხად მოიცავს:
ჰორმონალური კვლევები შესაბამისი ჰორმონების დონის განსაზღვრით გოგონებში და ბიჭებში
ულტრაბგერითი კვლევა გოოგნებში საკვერცხის ცისტების ან საკვერცხის კიბოს გამოსარიცხად.
მკურნალობა:
მკურნალობის მეთოდის არჩევა ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში დამოკიდებულია გამომწვევ მიზეზზე. მკურნალობის მიზანი უნდა იყოს ბავშვის ზრდის ნორმალური მაჩვენებლების მიღწევა.
როდესაც სახეზეა ცენტრალური გენეზის ნაადრევი სქესობრივი მომწიფება და არ გვაქვს გამოვლენილი რაიმე სახის სხვა სამედიცინო მდგომარეობა, როგორც წესი, მედიკამენტოზური მკურნალობა გვაძლევს საკმაოდ კარგ შედეგს. აღნიშნული მკურნალობა მოიცავს სათანადო მედიკამენტის ყოველთვიურ ინექციებს, რომელიც გრძლედება გარდატეხის ნორმალურ ასაკამდე. მედიკამენტის ინექციების შეწყვეტიდან 16 თვის შემდეგ როგორც გოგონა, ასევე ვაჟი აგრძელებს გარდატეხის პერიოდის მიმდინარეობის პროგრესირებას.
სხვა სახის სამედიცინო მდგომარეობის არსებობის შემთხვევაში უნდა მოხდეს ამ პრობლემის მოგვარება. მაგალითად, ჰორმონ-მაპროდუცირებელი სიმსივნის არსებობისას, მისი ამოკვეთა გვაძლევს დადებით შედეგს სასურველი მიმართულებით.
iPhone: https://apps.apple.com/fr/app/sheni/id6746877342?l=en-GB
Telegram არხი: https://t.me/SheniEkimi
