რა არის ჰორმონალური დარღვევები მოზარდებში და როგორ ამოვიცნოთ ისინი – მოზარდების ჰორმონალური დარღვევები, რომლებიც მშობლებს არ უნდა გამოეპაროთ

რა არის ჰორმონალური დარღვევები მოზარდებში და როგორ ამოვიცნოთ ისინი –  რეკომენდაციები მშობლებისთვის

გარდატეხის ასაკი მოზარდებისთვის ერთ-ერთი ყველაზე გადამწყვეტი ეტაპია, როდესაც მათი სხეული და ემოციური მდგომარეობა მნიშვნელოვან ცვლილებებს განიცდის. ამ პერიოდში სასქესო ჰორმონების – ესტროგენისა და ტესტოსტერონის – დონის ცვლილება იწვევს როგორც ფიზიკურ, ისე ფსიქოლოგიურ გარდატეხებს. თუმცა, არის შემთხვევები, როდესაც ეს ცვლილებები ნორმის ფარგლებს სცდება და ჰორმონალურ დისბალანსზე მიანიშნებს.

რაზე უნდა მიაქციონ მშობლებმა ყურადღება – ჰორმონალური პრობლემების ნიშნები

ჰორმონალური დარღვევები გოგონებში:

• მკერდის ზრდის დაწყება 7 წლამდე – ადრეული თელარქე

• 13 წლისთვის მკერდის ზრდის არარსებობა – გვიანი თელარქე

• მენსტრუაციის დაწყება 10 წლამდე – ადრეული მენარქე

• მენსტრუაციის არარსებობა 15 წლის ასაკში – გვიანი მენარქე

• ციკლის არარეგულარულობა ან უჩვეულო ტკივილები

• პოლიკისტოზური საკვერცხეების სინდრომის (PCOS) სიმპტომები

ჰორმონალური დარღვევები ბიჭებში:

• სასქესო ორგანოების ზრდის დაგვიანება 14 წლის შემდეგ

• პენისისა და სათესლეების ზრდა 10 წლამდე – ადრეული პუბერტატი

• ხმის დაბოხება და სიმაღლეში მკვეთრი ზრდა 9-10 წლამდე

• პირიქით, ზრდის და ხმის ცვლილების არარსებობა 15 წლის შემდეგ

საერთო ნიშნები ორივე სქესისთვის:

• ენერგიის დონის ცვლილება, დაღლილობა ან მოტივაციის ნაკლებობა

• განწყობის ცვალებადობა, გაღიზიანებადობა ან შფოთვა

• მკვეთრი წონაში მატება ან კლება კვების ცვლილების გარეშე

• აკადემიური მოსწრების გაუარესება, კონცენტრაციის პრობლემები

ჰორმონალური დისბალანსის მიზეზები გარდატეხის ასაკში

1. არაჯანსაღი ცხოვრების წესი
ძილის უკმარისობა, არასრულფასოვანი კვება, გაზრდილი სტრესი და ფიზიკური აქტივობის ნაკლებობა – ეს ფაქტორები ხშირად ჰორმონულ ფონზე პირდაპირ გავლენას ახდენს.

2. ფარისებრი ჯირკვლის პრობლემები

• ჰიპოთირეოზი – შესაძლოა გამოიწვიოს დეპრესია, სიმსუქნე, ძილიანობა

• ჰიპერთირეოზი – იწვევს ნერვიულობას, წონის კლებას და გულისცემის დაჩქარებას

როგორ განვსაზღვროთ ჰორმონალური დარღვევა – საჭირო ანალიზები

თუ მოზარდს აღენიშნება ერთზე მეტი საეჭვო სიმპტომი, აუცილებელია ენდოკრინოლოგთან კონსულტაცია. ექიმი დაგინიშნებთ შესაბამის კვლევებს, როგორიცაა:

• TSH და თავისუფალი T4 – ფარისებრი ჯირკვლის ფუნქციის გასარკვევად

• ინსულინი და გლუკოზა – შაქრიან დიაბეტთან ან ინსულინრეზისტენტობასთან კავშირის დასადგენად

• კორტიზოლი – სტრესის ჰორმონის შეფასება

• ლეპტინი – მადისა და წონის რეგულაციის ჰორმონი

• სასქესო ჰორმონები – საჭიროების შემთხვევაში გოგონებში ციკლის დარღვევის მიზეზის დასადგენად

დამატებით რეკომენდებულია სისხლის საერთო ანალიზი და ლიპიდური პროფილი, რათა დაიგეგმოს კომპლექსური მკურნალობა.

მკურნალობა და ცხოვრების წესის ცვლილება

ხშირად ჰორმონული პრობლემების საფუძველი ცხოვრების სტილში იმალება. ამიტომ  გირჩევთ:

• დაბალანსებული კვება – მინიმუმამდე დაიყვანეთ შაქარი, ტკბილეული და ფქვილოვანი პროდუქტები

• ფიზიკური აქტივობა – ყოველდღიური სეირნობა ან სპორტი

• ჯანსაღი ძილი – მინიმუმ 8 საათი ღამით

• ფსიქოემოციური მხარდაჭერა ოჯახიდან – მოზარდმა თავი დაცულად და გაგებულად უნდა იგრძნოს

დასკვნა

გარდატეხის ასაკი მხოლოდ გარდამავალი ფიზიოლოგიური პროცესი არ არის – ეს არის პერიოდი, როცა ორგანიზმი განსაკუთრებულ ზრუნვას საჭიროებს. ჰორმონალური დარღვევების იგნორირებამ შეიძლება სერიოზულ გართულებამდე მიგვიყვანოს, ამიტომ მნიშვნელოვანია დროული რეაგირება, სპეციალისტთან ვიზიტი და სწორი დიაგნოსტიკა. გახსოვდეთ, ჯანსაღი ცხოვრების წესი და მშობლების მხარდაჭერა – ყველაზე ძლიერი იარაღებია მოზარდის ჰორმონალური ბალანსის დასაცავად.

SheniEkimi.ge

დამოუკიდებელი, აპოლიტიკური და ნეიტრალური მედია — ფაქტებზე დაფუძნებული სანდო ინფორმაცია. შენთვის და შენი საქართველოსთვის. #აქხარისხია #drpkhakadze #sheniambebi

See Full Bio