ერითრიტოლი – დაუნახავი საფრთხე „დიეტური“ საკვებიდან
ავტორი: პროფესორი გიორგი ფხაკაძე
საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის ხელმძღვანელი
sheniekimi.ge | ოფიციალური სამედიცინო საინფორმაციო პლატფორმა
რა ხდება სინამდვილეში?
შაქრის გარეშე? დიეტური? ჯანსაღი?
ერითრიტოლი, პოპულარული დამატკბობელი, რომელიც შედის მრავალი „დიაბეტური“, „კეტო“ ან „დაბალკალორიული“ პროდუქტის შემადგენლობაში, შესაძლოა ჯანმრთელობისთვის სერიოზული საფრთხე იყოს.
ახალი კვლევის დასკვნა:
• ერითრიტოლი აზიანებს სისხლძარღვების შიდა ზედაპირს (ენდოთელიუმს)
• ამცირებს აზოტის ოქსიდის (NO) გამომუშავებას – ეს ნივთიერება აუცილებელია არტერიების მოდუნებისთვის
• აძლიერებს ენდოთელინ-1-ის გამომუშავებას – ნივთიერება, რომელიც სისხლძარღვებს ავიწროვებს
• აფერხებს თრომბების დაშლას, რაც ზრდის ინფარქტისა და ინსულტის რისკს
სად გვხვდება ერითრიტოლი?
• დიეტური სასმელები
• უშაქრო საღეჭი რეზინები
• „კეტო“ ან დაბალკალორიული დესერტები
• ენერგეტიკული ბატონები
• დიაბეტურ მარკით შეფუთული პროდუქტები
საკმარისია მხოლოდ ერთი სასმელი — რომ სისხლძარღვებზე უარყოფითი ზეგავლენა მოახდინოს.
პროფესორ ფხაკაძის კომენტარი:
„ჩვენ გვაწვდიან პროდუქტებს, რომლებიც ‘შაქრის გარეშეა’, მაგრამ არავინ გვაფრთხილებს, რომ დამატკბობელი შეიძლება უფრო მავნე აღმოჩნდეს, ვიდრე შაქარი. ერითრიტოლი, მიუხედავად მისი დიეტური პროფილისა, უჩინარი საფრთხეა. ჩემი რეკომენდაცია მარტივია – წაიკითხეთ ეტიკეტები და ნუ ენდობით მარკეტინგს.“
ხშირად დასმული კითხვები
1. ერითრიტოლი შაქარზე ჯობია?
→ არა აუცილებლად. შეიძლება სისხლში შაქარს არ ზრდიდეს, მაგრამ აზიანებს სისხლძარღვებს.
2. ერითრიტოლი ბუნებრივია?
→ ის ბუნებრივად გვხვდება მცირე ოდენობით ხილში, მაგრამ ინდუსტრიაში მისი სინთეზური ფორმა გამოიყენება – კონცენტრირებულად და მასობრივად.
3. დიაბეტიანებისთვის ეს რისკია?
→ დიახ. მიუხედავად დაბალი გლიკემიური ინდექსისა, სისხლძარღვების დაზიანება დიაბეტიანებისთვის განსაკუთრებით სახიფათოა.
4. შეიძლება ერთჯერადად მიღება?
→ იშვიათად მიღება ნაკლებად სახიფათოა, მაგრამ რეგულარული მოხმარება სერიოზულად გაზრდის გული-ტვინის დაავადების რისკს.
5. არსებობს ალტერნატივა?
→ მცირე რაოდენობით ნატურალური თაფლი ან ხილი ჯობს. ასევე სტევია (თუმცა ისიც ზომიერად), ნამდვილი ხილის პიურე და დამწიფებული ბანანი.
6. ეს გავლენას ახდენს ბავშვებზეც?
→ დიახ. ბავშვებში, რომელთა სისხლძარღვები ჯერ კიდევ განვითარებაშია, ერითრიტოლის რეგულარული მიღება განსაკუთრებით უნდა იქნეს აცილებული.
7. რომელი პროდუქტებია ყველაზე სარისკო?
→ დიეტური გაზიანი სასმელები, „შაქრის გარეშე“ წარწერით, ხშირად შეიცავს სწორედ ერითრიტოლს.
8. სამომხმარებლო რეგულაციები არსებობს?
→ ჯერჯერობით არა საკმარისად. სწორედ ამიტომ საჭიროა საჯარო ცნობიერების ამაღლება, რაც „შენი ექიმის“ მიზანია.
წყაროები
1. Witkowski M, Nemet I, et al. The artificial sweetener erythritol and cardiovascular event risk. Nat Med. 2023;29:710–718. doi:10.1038/s41591-023-02223-9
2. University of Colorado Boulder. Research News Release. July 2025.
3. Suez J, Elinav E. Artificial sweeteners—sweet taste, bitter consequences? Cell Metab. 2023;35(1):120–122. doi:10.1016/j.cmet.2022.12.001
4. WHO. Guideline: Non-Sugar Sweeteners. Geneva: WHO; 2023.
5. SciencePulse. Hidden Danger in Diets. 2025.
6. Monteiro CA et al. Ultra-processed products: what they are and how to identify them. Public Health Nutr. 2019. doi:10.1017/S1368980018003762
7. Sylvetsky AC, Rother KI. Trends in the consumption of low-calorie sweeteners. Curr Gastroenterol Rep. 2018. doi:10.1007/s11894-018-0632-8
8. Chazelas E, et al. Artificial sweeteners and risk of cardiovascular diseases. BMJ. 2022. doi:10.1136/bmj.n1391
გადმოწერე აპლიკაცია “შენი ექიმი” – პირველი ქართული სამედიცინო პლატფორმა!
მიიღე სანდო და აქტუალური ინფორმაცია ჯანმრთელობის შესახებ – საქართველოდან და მთელი მსოფლიოდან.
Telegram არხი: https://t.me/SheniEkimi
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე — დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი, დიპლომირებული მედიკოსი (MD), ჯანდაცვის მაგისტრი (MPH) და მედიცინის დოქტორი (PhD) — არის საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი, რომელსაც აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება როგორც საქართველოში, ისე საერთაშორისო დონეზე.
#drpkhakadze #აქხარისხია #შენიექიმი #accreditationge #გიორგიფხაკაძე #შენიამბები #sheni #sheniambebi #ერითრიტოლი #გულისჯანმრთელობა #ინსულტი #დამატკბობლები #ჯანსაღიჯანმრთელობა @highlight Giorgi Pkhakadze SheniAmbebi.ge • შენი ამბები SheniMedicina.ge • შენი მედიცინა Sheni.ge • შენი SheniXma.ge • შენი ხმა SheniSilamaze.ge • შენი სილამაზე SheniPositivi.ge • შენი პოზიტივი SheniSupra.ge • შენი სუფრა SheniAcademia DrPkhakadzeSheniEkimi.ge • შენი ექიმი
გადმოწერე აპლიკაცია „შენი ექიმი“ – პირველი ქართული სამედიცინო პლატფორმა!
მიიღე სანდო და აქტუალური ინფორმაცია ჯანმრთელობის შესახებ – საქართველოდან და მთელი მსოფლიოდან.
iPhone: https://apps.apple.com/fr/app/sheni/id6746877342?l=en-GB
Telegram არხი: https://t.me/SheniEkimi
შენი ექიმი – ცოდნა ჯანმრთელობისთვის.