ისტორიული შეთანხმება: WHO-ს წევრი სახელმწიფოები პანდემიის შეთანხმებას იღებენ
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე
სპეციალურად www.sheniekimi.ge -სთვის
2025 წლის 20 მაისს, ჟენევაში გამართულ 78-ე მსოფლიო ჯანდაცვის ასამბლეაზე (WHA78), მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის (WHO) წევრმა სახელმწიფოებმა ერთხმად მიიღეს პანდემიის შეთანხმება, რომელიც მიზნად ისახავს მომავალი პანდემიების პრევენციისა და რეაგირების გაუმჯობესებას.
შეთანხმების ძირითადი მახასიათებლები:
• სამწლიანი მოლაპარაკებების შედეგი: შეთანხმება შეიქმნა COVID-19 პანდემიის შემდეგ, რათა გაუმჯობესდეს გლობალური მზადყოფნა და რეაგირება მომავალი პანდემიების დროს .
• სამართლიანი წვდომა სამედიცინო რესურსებზე: შეთანხმება უზრუნველყოფს სამართლიან წვდომას ვაქცინებზე, მედიკამენტებზე და დიაგნოსტიკურ საშუალებებზე, განსაკუთრებით დაბალშემოსავლიანი ქვეყნებისათვის .
• პათოგენების წვდომისა და სარგებლის გაზიარების სისტემა (PABS): შეთანხმება ითვალისწინებს მექანიზმს, რომლის მიხედვითაც ქვეყნები, რომლებიც უზიარებენ ვირუსულ ნიმუშებს, მიიღებენ შესაბამის სარგებელს, როგორიცაა ვაქცინები და მედიკამენტები .
• სუვერენიტეტის პატივისცემა: შეთანხმება არ აძლევს WHO-ს უფლებამოსილებას, რომ დაავალდებულოს ქვეყნები კონკრეტული ზომების მიღებაზე, როგორიცაა ლოქდაუნები ან ვაქცინაციის მანდატები .
გლობალური რეაქცია და შემდეგი ნაბიჯები:
• მხარდაჭერა და წინააღმდეგობები: შეთანხმებას მხარი დაუჭირა 124 ქვეყანამ, არავინ იყო წინააღმდეგი, ხოლო 11 ქვეყანამ თავი შეიკავა, მათ შორის პოლონეთმა, ისრაელმა, იტალიამ, რუსეთმა, სლოვაკეთმა და ირანმა . 
• აშშ-ის პოზიცია: შეთანხმებაში აშშ არ მონაწილეობს, რადგან მან დატოვა WHO და მოლაპარაკებები დონალდ ტრამპის ადმინისტრაციის დროს .
• შემდეგი ნაბიჯები: შეთანხმება ძალაში შევა მას შემდეგ, რაც მინიმუმ 60 ქვეყანა მოახდენს მის რატიფიკაციას. ასევე, საჭიროა PABS-ის ანექსის შემუშავება და მიღება, რაც მომდევნო წლის ასამბლეაზე განიხილება . 
საქართველოსთვის მნიშვნელობა:
საქართველოსთვის მნიშვნელოვანია შეთანხმების პირობების გაანალიზება და შესაბამისი ნაბიჯების გადადგმა, რათა უზრუნველყოს ქვეყნის მზადყოფნა მომავალი პანდემიების დროს. ეს მოიცავს:
• საერთაშორისო თანამშრომლობის გაძლიერებას
• საჯარო ჯანდაცვის ინფრასტრუქტურის გაუმჯობესებას
• სამართლიანი წვდომის უზრუნველყოფას სამედიცინო რესურსებზე
შეთანხმება წარმოადგენს შესაძლებლობას, რომ საქართველომ გააძლიეროს თავისი ჯანდაცვის სისტემა და უკეთ მოემზადოს მომავალი გლობალური ჯანმრთელობის საფრთხეებისთვის.
წყაროები:
• WHO: World Health Assembly adopts historic Pandemic Agreement
• Reuters: Landmark global pandemic agreement adopted by WHO members
• AP News: WHO members adopt a ‘pandemic agreement’
დამატებითი ინფორმაციისთვის და დეტალების გასარკვევად, შეგიძლიათ ეწვიოთ WHO-ს ოფიციალურ ვებსაიტს.
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე — დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი, დიპლომირებული მედიკოსი (MD), ჯანდაცვის მაგისტრი (MPH) და მედიცინის დოქტორი (PhD) — არის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი, რომელსაც აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება როგორც საქართველოში, ისე საერთაშორისო დონეზე.
პროფესორი ფხაკაძე არის მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის (WHO) კონსულტანტი, Relief International-ის მმართველი საბჭოს დირექტორი, გაეროს გენერალური მდივნის ყოფილი მრჩეველი ჯანდაცვის საკითხებში და ასევე HelpAge International-ის ყოფილი რეგიონული მრჩეველი ევროპისა და ახლო აღმოსავლეთისთვის.
იგი ასევე მუშაობდა გაეროს ნარკოტიკებისა და დანაშაულის წინააღმდეგ ბრძოლის საერთაშორისო ოფისის (UNODC) ტექნიკურ სპეციალისტად და იყო საქართველოს ზიანის შემცირების ქსელის აღმასრულებელი დირექტორი.
მისი საქმიანობა მოიცავს ჯანდაცვის პოლიტიკის განვითარებას, საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის სტრატეგიული პროგრამების დაგეგმვასა და განხორციელებას, საერთაშორისო პარტნიორობის გაძლიერებას და ჯანდაცვის სისტემების გაუმჯობესებას, განსაკუთრებული აქცენტით მოწყვლადი ჯგუფების — ლტოლვილების, ხანდაზმულების, ბავშვებისა და ქრონიკული პაციენტების მხარდაჭერაზე.
