გრიპის ვირუსი „ჰაკავს“ უჯრედს – მეცნიერების შოკისმომგვრელი აღმოჩენა
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე,
დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი
საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე | WHO-ს ექსპერტი
მეცნიერებმა Göteborg-ის უნივერსიტეტში გააკეთეს აღმაფრთოვანებელი აღმოჩენა:
გრიპის ვირუსი (ინფლუენცა A) მხოლოდ ინფიცირებას არ აკმაყოფილებს — ის აქტიურად “ჰაკავს” ჩვენი უჯრედების გენურ სისტემას, რათა ორგანიზმმა ვერ მიაწვდოს განგაშის სიგნალი და ვირუსმა გავრცელება განაგრძოს.
რა გაარკვიეს შვედმა მეცნიერებმა?
გრიპის ვირუსი ითვისებს ცილას, რომელსაც ეწოდება AGO2 – ეს ცილა ჩვეულებრივ უჯრედის ბირთვს გარეთ ფუნქციონირებს და მართავს გენების ჩართვა-გამორთვას RNA-ის მეშვეობით.
ვირუსი „შეიყვანს“ ამ ცილას უჯრედის ბირთვში, სადაც ის:
• თიშავს ინტერფერონის გენებს (type I interferons) – ანუ იმუნურ განგაშს
• არღვევს იმუნური სისტემის რეაგირების სისწრაფეს
• ხელს უწყობს ვირუსის სწრაფ გამრავლებას ორგანიზმში
რატომ არის ეს საშიში?
ინტერფერონები ის ნივთიერებებია, რომლებსაც ინფიცირებული უჯრედები უშვებენ, რათა მეზობელი უჯრედები გააფრთხილონ საფრთხის შესახებ.
თუ ეს სიგნალი „დაჩუმდა“ – ვირუსს აღარაფერი აბრკოლებს.
ეს მექანიზმი პირველად აღწერა შვედმა ბიოლოგმა აიშე სარშადმა თავის კოლეგებთან ერთად ჟურნალში Nucleic Acids Research.
ახალი იმედი: უკვე არსებული პრეპარატი (ATO)
მეცნიერებმა შეისწავლეს, შეეძლო თუ არა ამ „ჰაკერული“ მექანიზმის დაბლოკვა.
გამოსცადეს პრეპარატი arsenic trioxide (ATO) – რომელსაც დღეს იყენებენ ლეიკემიის (სისხლის კიბოს) სამკურნალოდ.
შედეგები:
•ინტერფერონის გამომუშავება გაიზარდა
•თაგვებში ვირუსის რაოდენობა ფილტვებში მნიშვნელოვნად შემცირდა
•ეს პრეპარატი უკვე დამტკიცებულია კლინიკური გამოყენებისთვის (სხვა დაავადებისთვის) – რაც აჩქარებს კვლევის გზას
პროფესორ გიორგი ფხაკაძის კომენტარი:
„ეს აღმოჩენა გვაჩვენებს, როგორ ხდება ვირუსის ბრძოლის წინა ხაზი უჯრედის შიგნით — გენეტიკურ დონეზე.
გრიპი არ არის უბრალო სიცივე – ის სისტემურად ანადგურებს იმუნურ ბალანსს.
თუ მეცნიერები შეძლებენ ამ პროცესების დამუხრუჭებას, ეს შეიძლება გახდეს მომავლის ანტივირუსული თერაპიის ბირთვი.“
კვლევის ავტორები:
• Dr. Aishe Sarshad (Sahlgrenska Academy)
• Dr. Davide Angeletti
• Hsiang-Chi Huang (Postdoc)
• Göteborg University, Sweden
გამოქვეყნდა: Nucleic Acids Research, 28 April 2025
სრული სტატია აქ
რა უნდა ვიცოდეთ საზოგადოებამ?
• გრიპი შესაძლოა არა მხოლოდ რესპირატორული ვირუსია, არამედ გენური იმუნორეგულაციის მტერი
• ჩვენ გვჭირდება მეტი ინვესტიცია იმუნურ კვლევაში და ანტივირუსულ თერაპიებში
• ეს კვლევა ახალ გზას ხსნის — ვიბრძოლოთ არა მხოლოდ ვირუსის წინააღმდეგ, არამედ იმ გზების წინააღმდეგაც, რომლებსაც ის ჩვენი უჯრედების „დასამორჩილებლად“ იყენებს
გაიგეთ მეტი:
შენი ექიმი – ჯანმრთელობა და მეცნიერება ყველასთვის გასაგებად
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე
დიპლომირებული მედიკოსი (MD), ჯანდაცვის მაგისტრი (MPH), მედიცინის დოქტორი (PhD)
WHO-ს ექსპერტი | Relief International-ის მმართველი საბჭოს დირექტორი
გაეროს გენერალური მდივნის ყოფილი მრჩეველი
⸻
