𝑩𝑹𝑬𝑨𝑲𝑰𝑵𝑮: გლობალური შეთანხმება მომავალი პანდემიური მზადყოფნისთვის მიღწეულია — რა მოლოდინი უნდა ჰქონდეს საქართველოს

• პათოგენების სწრაფ გაზიარებას

• სამართლიან წვდომას ვაქცინებზე, ტესტებზე და მკურნალობაზე

• ტექნოლოგიების და ცოდნის გადაცემას

• ადგილობრივი წარმოების გაძლიერებას

• ეროვნული მზადყოფნის გეგმების განვითარებას

ძირითადი პუნქტები შეთანხმებიდან:

ძირითადი მიზანი

შეთანხმება ემსახურება გლობალურ ძალისხმევას პანდემიების პრევენციისა და კონტროლის სფეროში, სახელმწიფოების სუვერენიტეტის პატივისცემით.

Pathogen Access and Benefit Sharing (PABS)

• ყველა ქვეყანა ვალდებულია სწრაფად გააზიაროს პათოგენების მონაცემები.

• ფარმაცევტული კომპანიები ვალდებულნი იქნებიან გადასცენ WHO-ს თავიანთი ვაქცინებისა და მკურნალობის 20%:

• აქედან 10% იქნება დონაცია,

• ხოლო 10% ხელმისაწვდომ ფასად.

ეს მოდელი მიზნად ისახავს იმ პრობლემის აღმოფხვრას, რაც COVID-19-ის დროს ვნახეთ — რომ მდიდარმა ქვეყნებმა ვაქცინები და მარაგი ჯერ საკუთარი მოსახლეობისთვის დაიტოვეს.

ტექნოლოგიის გადაცემა

• მიუხედავად იმისა, რომ სავალდებულო ტექნოლოგიური გაზიარება არ მიიღეს,

შეთანხმება მოუწოდებს მხარეებს, ხელი შეუწყონ ლიცენზიებს, სტიმულებსა და რეგულატორულ მხარდაჭერას — მიზანი: ტექნოლოგია და წარმოება იყოს ხელმისაწვდომი ყველგან.

პრევენცია და ზედამხედველობა

• ქვეყნები ვალდებულნი არიან გააძლიერონ ბიოსაფრთხოება,

• გააუმჯობესონ რუტინული ვაქცინაცია,

• და შეამუშაონ ეროვნული პანდემიური გეგმები, რომლებიც მოიცავს ანტიმიკრობულ რეზისტენტობას, ზოონოზურ დაავადებებსა და იმუნიზაციას.

მდგრადი ადგილობრივი წარმოება

• შეთანხმება უწყობს ხელს ადგილობრივი წარმოების გაფართოებას რეგიონებში, რათა მომავალში აღარა გვქონდეს მედიკამენტებისა და ვაქცინების დეფიციტი.

მიწოდების გლობალური ლოგისტიკა

• WHO შექმნის ახალ გლობალურ ლოგისტიკის ქსელს, რომელიც უზრუნველყოფს სამედიცინო პროდუქტების თანასწორ მიწოდებას კრიზისის დროს.

საქართველოს პერსპექტივა — შესაძლებლობა, რომელიც უნდა გამოვიყენოთ

საქართველო, როგორც საშუალო შემოსავლების ქვეყანა, აღმოჩნდება ზუსტად იმ პოზიციაში, სადაც ეს შეთანხმება შეიძლება გადამწყვეტი აღმოჩნდეს სიცოცხლის გადასარჩენად.

პროფესორ გიორგი ფხაკაძის კომენტარი:

„ეს შეთანხმება არის დიდი წინგადადგმული ნაბიჯი გლობალური ჯანმრთელობის უსაფრთხოების უზრუნველყოფისკენ, თუმცა სერიოზული პასუხისმგებლობა ეკისრება თითოეულ ქვეყანას, მათ შორის — საქართველოსაც.

ქვეყნისთვის, რომელსაც ჯერ კიდევ აქვს გამოწვევები ბიოუსაფრთხოებასა და ეროვნული პანდემიური გეგმის იმპლემენტაციაში, ეს შეთანხმება უნდა გახდეს სიგნალი სწრაფი რეფორმებისთვის:

• აუცილებელია ლაბორატორიული ქსელის გაძლიერება

• მცირე ფარმაცევტული წარმოების ხელშეწყობა

• მუნიციპალურ დონეზე სამედიცინო მზადყოფნის გეგმების შემუშავება

• მოქალაქეთა განათლება და ინფორმირება ყველა დონეზე

ჩვენ უკვე ვნახეთ, როგორ არათანაბრად გადანაწილდა ვაქცინები COVID-19-ის დროს. საქართველოს მსგავს ქვეყნებს ხშირად უწევთ ლოდინი და დამოკიდებულება დონორებზე. ახალი შეთანხმება უნდა გახდეს იარაღი თანასწორობისთვის, და არა მხოლოდ სიმბოლური აქტი.

საქართველო არ უნდა იყოს შემხედვარე – ის უნდა იყოს აქტიური მონაწილე გლობალურ მზადყოფნაში.“

წყაროები:

1. World Health Organization. WHO member states finalize pandemic agreement negotiations. 16 April 2025.

2. MedicalXpress. Pandemic Agreement – what’s in it and what it means. 16 April 2025.

3. The Lancet. Editorial: A new framework for pandemic prevention. April 2025.

გაიგეთ მეტი:

შენი ექიმი – ჯანდაცვა, უსაფრთხოება და მეცნიერება: www.sheniekimi.ge

პროფესორი გიორგი ფხაკაძე

საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე, WHO-ს ექსპერტი, Relief International-ის მმართველი საბჭოს წევრი და გაეროს გენერალური მდივნის ყოფილი მრჩეველი. მას აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება გლობალურ ჯანდაცვაში.

#გიორგიფხაკაძე #პანდემიური შეთანხმება #WHO #გლობალურიჯანდაცვა #საჯაროინფორმაცია #შენიექიმი #აქხარისხია