ადრეულ ასაკში გადატანილი სტრესი ცვლის ტვინის განვითარებას და ქცევას
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე
ახალი მიმოხილვითი კვლევა ადასტურებს:
ბავშვობის ადრეულ ეტაპზე გადატანილმა სტრესმა – მათ შორის არაპროგნოზირებადმა გარემო გამოცდილებამ – შეიძლება გამოიწვიოს ტვინის სტრუქტურის და ფუნქციის მყარი ცვლილებები.
რა აჩვენა კვლევამ?
- სტრესი ცვლის გენის ექსპრესიას და არღვევს ნერვულ კავშირებს
- ზრდის კოგნიტური და ემოციური დარღვევების რისკს
- არასტაბილური მოვლა, სოციალური უთანასწორობა და ეკოლოგიური მავნებლები (მათ შორის დაბინძურება) ასევე ახდენს გავლენას
- სხვადასხვა ტიპის სტრესი სხვადასხვა შედეგს იწვევს – მნიშვნელოვანია დრო და ბიოლოგიური ფაქტორები
ძირითადი მიგნებები:
- სტრესი არ არის მხოლოდ ფიზიკური ძალადობა ან უყურადღებობა
- არაპროგნოზირებადი გარემო, არასრულფასოვანი ყურადღება და ქრონიკული შფოთვა შესაძლოა იმავე შედეგებს იწვევდეს
- ცხოველებზე ჩატარებულმა კვლევებმა აჩვენა – სტრესის ტიპს, დროს და ხანგრძლივობას განსხვავებული გავლენა აქვს ტვინზე
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე ამბობს:
„ადრეულ ასაკში განცდილი სტრესი ტოვებს ღრმა კვალი ტვინის განვითარებასა და ფსიქიკაზე. სწორედ ამიტომაა აუცილებელი სოციალური მხარდაჭერა, სტაბილური გარემო და თანასწორი პირობები ბავშვებისთვის – ეს არის ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრევენციის საწყისი წერტილი.“
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი, დიპლომირებული მედიკოსი (MD), ჯანდაცვის მაგისტრი (MPH), მედიცინის დოქტორი (PhD), საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის (PHIG) თავმჯდომარე, WHO-ს ექსპერტი და გაეროს გენერალური მდივნის ყოფილი მრჩეველი.
