ღვიძლის გაცხიმოვნება | ის, რაც უნდა ვიცოდეთ
ღვიძლის გაცხიმოვნება მდგომარეობაა, რომლის დროსაც ღვიძლის უჯრედებში – ჰეპატოციტებში გროვდება ცხიმი, იწვევს უჯრედების დისფუნქციას, გადაგვარებას და კვდომას.
რატომ შეიძლება დაგროვდეს ცხიმი?
არსებობს მრავალი მიზეზი, რის გამოც ცხიმი გროვდება ორგანიზმში, მათ შორის ღვიძლის გარშემო. მას იწვევს უმოძრაო ცხოვრების წესი, მჯდომარე სამუშაო შესვენების გარეშე. გარდა ამისა, ყურადღება უნდა მიექცეს კვებას. მაგალითად, თუ ადამიანი ჭამს ჭარბად ან არასაკმარისად იკვებება, ჭამს არარეგულარულად, შეუძლია ჭამოს დიდი ხნის განმავლობაში მხოლოდ დღეში ერთხელ, მაგრამ დიდი პორციებით, ურჩევნია მარილიანი, შემწვარი, ცხიმიანი, დაკონსერვებული საკვები, ფასტფუდი, ტკბილეული და ტკბილი გაზიანი სასმელები, მაშინ სტეატოჰეპატოზის რისკი იზრდება.
ასეთი ფაქტორები უარყოფითად მოქმედებს ღვიძლის უჯრედების ფუნქციონირებაზე, ხელს უშლის მათ სრულფასოვნად შეასრულონ ყველა ფუნქცია; გარდა ამისა, ისინი იწვევენ ჭარბი შაქრისა და არაჯანსაღი ცხიმების დეპონირებას. შედეგად, ღვიძლი ზარალდება.
რას იწვევს ეს?
სტეატოჰეპატოზის განვითარებას შემდგომ ეტაპებზე შეიძლება თან ახლდეს ტკივილი მარჯვენა ფერდქვეშა მიდამოში, დისკომფორტი ჭამის შემდეგ, გულისრევა და ზოგჯერ ღებინებაც კი. შეხებით შეიძლება აღინიშნოს, რომ ღვიძლი გადიდებულია. შესაძლოა შეიცვალოს ზოგადი მდგომარეობაც – ძილიანობა, სისუსტე, ემოციური არასტაბილურობა, კანის სიფერმკრთალე.
ამ პათოლოგიის გართულებები მოიცავს ღვიძლში ფიბროზულ ცვლილებებს. შეიძლება განვითარდეს:
- ღვიძლის უკმარისობა,
- სიყვითლე,
- შეშუპება,
- ენცეფალოპათია,
- ღვიძლის კომა.
სამკურნალო მცენარეები და ღვიძლი
ზოგიერთი სამკურნალო მცენარე (მცენარეების ნაწილები, რომლებიც სამედიცინო მიზნით გამოიყენება) შეიცავს ნივთიერებებს, რომლებმაც შეიძლება დააზიანოს ღვიძლი. ეს ნივთიერებები ზოგჯერ დაბინძურებულ საკვებშიც მოიპოვება.
ღვიძლი ამ ნივთიერებების ზემოქმედებით გამოწვეული დაზიანების პირველი რგოლია, რადგან სწორედ ღვიძლი გადაამუშავებს ყველაფერს, რასაც ადამიანი ყლაპავს.
პიროლიზიდინის ალკალოიდების შემცველმა მცენარეებმა შეიძლება დააზიანოს ღვიძლი. ამასთან, პიროლიზიდინის ალკალოიდებს ასობით მცენარე შეიცავს, მათ შორის, კიტრუნა, ლაშქარა და ზოგიერთი ჩინური მცენარე, რომელთაგან ზოგიერთი ჩაის მოსამზადებლად გამოიყენება.
ზოგჯერ რძე, თაფლი და ბურღულეულიც შეიძლება იყოს დაბინძურებული პიროლიზიდინის ალკალოიდებით, რის შესახებაც მომხმარებელმა არაფერი იცის. პიროლიზიდინის ალკალოიდებმა შეიძლება თანდათანობით დააზიანოს ღვიძლი, თუ ისინი მცირე რაოდენობით და დიდი ხნის განმავლობაში მიიღება. ამ ნივთიერების დიდი რაოდენობით მიღებისას დაზიანება შედარებით სწრაფად ვითარდება. პიროლიზიდინის ალკალოიდებმა შეიძლება ღვიძლის ვენების დახშობა გამოიწვიოს, რაც ღვიძლის სისხლით მომარაგებას ამცირებს.
დაავადებულ ადამიანს აქვს მუცლის ტკივილი, ზოგჯერ, ღებინება. გროვდება სითხე მუცელსა და ქვედა კიდურების ქსოვილებში. საბოლოოდ, შეიძლება ღვიძლის დანაწიბურება (ციროზი), აგრეთვე, ღვიძლის უკმარისობა განვითარდეს და ფატალურად დამთავრდეს.
ღვიძლის გაცხიმოვნების ძირითადი მიზეზები
ალკოჰოლიზმი
მეტაბოლური დარღვევები:
ჭარბი წონა;
ინსულინრეზისტენტობა (ვითარდება დიაბეტის დროს);
ტრიგლიცერიდების მაღალი დონე სისხლში.
მედიკამენტები:
ასპირინი;
კორტიკოსტეროიდები;
ტამოქსიფენი;
ტეტრაციკლინი.
ორსულობა
ტოქსინები
ვირუსები
ღვიძლის გაცხიმოვნება, ციროზი და მათთან დაკავშირებული დაავადებები
ჯანმრთელობის საშინაო ცნობარი. (გამომცემლობა პალიტრა L)
