დაკავშირებულია თუ არა პირის ღრუს ბაქტერიები ინსულტის რისკთან? – ახალი კვლევის საგანგაშო დასკვნები
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე, საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ინსტიტუტის ხელმძღვანელი
საქართველოში ინსულტი სიკვდილიანობის ერთ-ერთი მთავარი მიზეზია. მაგრამ იცოდით, რომ პირის ღრუს ბაქტერიები შესაძლოა ინსულტის რისკის ზრდასთან იყოს დაკავშირებული? ახალი კვლევა მიუთითებს, რომ Streptococcus anginosus-ის არსებობა პირის ღრუში და ნაწლავებში მნიშვნელოვნად ზრდის ინსულტისა და მისი გართულებების რისკს.
რატომ უნდა გვაინტერესებდეს ეს ინფორმაცია?
ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის (WHO) მონაცემებით, ინსულტი მსოფლიოში სიკვდილიანობის მეორე მიზეზია, ხოლო საქართველოში ის 10%-ზე მეტ შემთხვევას უკავშირდება. ქვეყნის სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის (GEOSTAT) მიხედვით, ბოლო წლებში ინსულტით სიკვდილიანობა მზარდია, რაც არასწორ კვებას, ცხოვრების მჯდომარე წესს და სხვა რისკ-ფაქტორებს უკავშირდება. თუმცა, ამ ახალმა კვლევამ აჩვენა, რომ პირის ღრუს ჯანმრთელობა შესაძლოა ერთ-ერთი გადამწყვეტი ფაქტორი იყოს ინსულტის პრევენციაში.
როგორ მოქმედებს პირის ღრუს ბაქტერიები ინსულტზე?
Streptococcus anginosus – ეს ბაქტერია, რომელიც ხშირად გვხვდება პირის ღრუში, შესაძლოა სისხლში მოხვდეს ღრძილების ინფექციების ან სხვა ორსული პირობების შედეგად. სისხლძარღვებში მოხვედრისას ის იწვევს ანთებით პროცესებს, რაც აფერხებს სისხლის მიმოქცევას და ზრდის თრომბების (სისხლის შედედებების) წარმოქმნის რისკს. ეს კი თავის მხრივ შეიძლება გახდეს ინსულტის მიზეზი.
კვლევამ აჩვენა, რომ პირის ღრუს ცუდი ჰიგიენა პირდაპირ კავშირშია ინსულტის გაზრდილ რისკთან. ეს ნიშნავს, რომ კბილების რეგულარული გაწმენდა და სტომატოლოგთან ვიზიტები არა მხოლოდ კბილებისა და ღრძილების ჯანმრთელობისთვის არის მნიშვნელოვანი, არამედ შეიძლება სიცოცხლის გადარჩენაშიც კი დაგვეხმაროს.
პროფესორ გიორგი ფხაკაძის რეკომენდაციები: როგორ დავიცვათ თავი?
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე, რომელიც წლებია აქტიურად მუშაობს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის გაუმჯობესებაზე, ხაზს უსვამს შემდეგ რეკომენდაციებს:
პირის ღრუს ჰიგიენის დაცვა:
- რეგულარულად გაიწმინდეთ კბილები დილით და საღამოს, გამოიყენეთ ხარისხიანი კბილის პასტა და კბილის ძაფი.
- ეწვიეთ სტომატოლოგს ყოველ ექვს თვეში ერთხელ.
სწორი კვება და ჯანსაღი ჩვევები:
- მოერიდეთ შაქრიან და დამუშავებულ საკვებს, რადგან ისინი ხელს უწყობენ პირის ღრუს ბაქტერიების ზრდას.
- საკვებში ჩართეთ მეტი ბოსტნეული და ხილი, რომლებიც ბუნებრივად წმენდს პირის ღრუს და აუმჯობესებს ნაწლავის მიკროფლორას.
- საკმარისი წყლის მიღება მნიშვნელოვანია ბაქტერიების განეიტრალებისთვის.
მოძრაობა და სისხლძარღვების დაცვა:
- რეგულარული ფიზიკური აქტივობა ხელს უწყობს სისხლის მიმოქცევის გაუმჯობესებას და ინსულტის რისკის შემცირებას.
- თამბაქოსა და ალკოჰოლის შემცირება ასევე მნიშვნელოვანია, რადგან ისინი პირის ღრუსა და სისხლძარღვების ჯანმრთელობაზე უარყოფითად მოქმედებენ.
სწრაფი რეაგირება სიმპტომების შემთხვევაში:
- თუ გაწუხებთ პირის ღრუს ხშირი ანთება, ღრძილების სისხლდენა ან მუდმივი პირის სუნი, აუცილებლად მიმართეთ ექიმს.
- ინსულტის პირველივე ნიშნების (მოულოდნელი სისუსტე, მეტყველების გაუარესება, სახის ან კიდურების დაბუჟება) აღმოჩენისას, დაუყოვნებლივ მიმართეთ სასწრაფო დახმარებას – გადამწყვეტი შეიძლება იყოს წუთები.
გადამწყვეტი ნაბიჯი საქართველოსთვის
„საქართველოში ჯერ კიდევ არ არის გავრცელებული ის პრაქტიკა, რომ პირის ღრუს ჯანმრთელობა სისტემატურად უკავშირდებოდეს ზოგად ჯანმრთელობას. ამ ახალი მიგნების გათვალისწინებით, აუცილებელია საზოგადოების ინფორმირება, რათა მოსახლეობამ პირის ღრუს ჰიგიენას იმავე მნიშვნელობა მიანიჭოს, რასაც გულის ჯანმრთელობას ან სისხლის წნევის კონტროლს.“, – აცხადებს პროფესორი გიორგი ფხაკაძე.
ინსულტის პრევენციისთვის არა მხოლოდ გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების კონტროლია აუცილებელი, არამედ პირის ღრუს ჯანმრთელობაზე ზრუნვაც. ეს მარტივი ნაბიჯი შესაძლოა საქართველოში ინსულტით გამოწვეული სიკვდილიანობის შემცირების ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორი გახდეს.
დაიცავით პირის ღრუს ჰიგიენა – ეს შეიძლება იყოს თქვენი ჯანმრთელობისთვის გადამწყვეტი!
წყაროები:
- Neuroscience News. Oral Bacteria Linked to Stroke Risk. ხელმისაწვდომია: https://neurosciencenews.com/oral-bacteria-stroke…/ (წვდომა: 30 იანვარი, 2025).
- მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაცია (WHO). Stroke Fact Sheet. ხელმისაწვდომია: https://www.who.int/…/fac…/detail/the-top-10-causes-of-death (წვდომა: 30 იანვარი, 2025).
- საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური (GEOSTAT). 2024 წლის ჯანმრთელობის სტატისტიკა. ხელმისაწვდომია: https://www.geostat.ge (წვდომა: 30 იანვარი, 2025).
#sheniekimi #drpkhakadze #აქხიარისხია #გიორგიფხაკაძე #sheniambebi
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე – საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი. ის არის ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის (WHO) ექსპერტი, Relief International-ის მმართველი საბჭოს დირექტორი და გაეროს გენერალური მდივნის დამოუკიდებელი ანგარიშვალდებულების პანელის ყოფილი წევრი. მას აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება როგორც საქართველოში, ისე საერთაშორისო დონეზე, ჯანდაცვის სფეროში, მათ შორის საავადმყოფოების მართვის, ხარისხის გაუმჯობესების, კომპეტენციის სტანდარტებისა და საერთაშორისო ჯანდაცვის პროექტების განხორციელებაში.