ბავშვობაში, როცა აქტიურად ვიწყებთ სამყაროს აღქმას და ვასრულებთ ჩვენი ცნობიერების ფორმირებას, ხვდებით, რომ ყოველდღიურად უამრავი ინფორმაცია აღწევს ჩვენამდე. ამ დროს განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია, გავიგოთ, თუ როგორ ვარჩევთ რეალურ ფაქტებს ტყუილისაგან. ამ საკითხთან დაკავშირებით მეცნიერთა საერთაშორისო გუნდმა საინტერესო კვლევა ჩაატარა.
იმის გასაგებად, თუ როგორი დამოკიდებულება აქვთ მცირეწლოვნებს ამგვარი მონაცემების სხვადასხვა წყაროს მიმართ, მეცნიერთა საერთაშორისო გუნდმა კვლევა ჩაატარა. როგორც სპეციალისტები აღნიშნავენ, მთავარი კითხვა ისაა, როგორ არჩევენ ბავშვები, ვისგან მიიღონ ცოდნა, როცა სხვადასხვა წყაროსგან შეიძლება ინფორმაციის მიღება, რომლებიც ერთმანეთს ეწინააღმდეგება.
კვლევის დეტალები
კვლევაში 3-დან 6 წლამდე ასაკის 111 ბავშვი მონაწილეობდა. ბავშვებს აჩვენეს ვიდეოები, რომელშიც რობოტები და ადამიანები სხვადასხვა ობიექტების სახელებს ამბობდნენ. ზოგიერთი ეს ნივთი მათთვის უკვე ცნობილი იყო, ზოგის კი არა. მკვლევარები სპეციალურად აჩვენებდნენ რამდენიმე შეცდომას, რათა გაეგოთ, როგორ აისახება ეს ბავშვების აზროვნებასა და გადაწყვეტილებებზე.
შეცდომები:
მეცნიერებმა ბავშვები 2 ჯგუფად დაჰყვეს და თითოეულს აჩვენეს ვიდეოები, რომლებშიც რობოტები და ადამიანები სხვადასხვა ობიექტის სახელს ამბობდნენ. ზოგიერთი ეს ნივთი მათთვის ისედაც ცნობილი იყო, ზოგის სახელი კი არ იცოდნენ. პირველ შემთხვევაში მკვლევრები ადამიანებსა და რობოტებს შეუსაბამო სიტყვას ათქმევინებდნენ, მაგალითად თეფშს “კოვზს” უწოდებენ. ამას მცირეწლოვნების ნდობაზე უნდა ემოქმედა.
რობოტები ან ადამიანების მიმართ ნდობა
მკვლევარებმა დაადგინეს, რომ ბავშვები, როგორც წესი, რობოტებს უფრო ენდობოდნენ, ვიდრე ადამიანებს. მიუხედავად იმისა, რომ ორივე წყარო (რობოტი და ადამიანი) თანაბრად სანდოდ იყო წარმოდგენილი, ბავშვების უმეტესობას მაინც რობოტის ნათქვამი უფრო სჯეროდა. მეტიც, როდესაც ჰკითხეს, ვის აირჩევდნენ საიდუმლოს გასაზიარებლად, უფრო ხშირად რობოტებს ასახელებდნენ.
როგორ რეაგირებდნენ ბავშვები შეცდომებზე?
ბავშვები სხვაგვარად რეაგირებდნენ, როცა შეცდომას უშვებდნენ ადამიანები და რობოტები. ადამიანის შეცდომას ისინი ამას განზრახ მოქმედებად აღიქვამდნენ. თუმცა რობოტის შემთხვევაში შეცდომის გამოტანა არ გახდა მიზეზი მათთვის რობოტის უნდობლობისა.
ასაკობრივი განსხვავებები
მკვლევრებმა ასევე დააკვირდნენ ასაკობრივ განსხვავებებს. აღმოჩნდა, რომ მოზრდილ ბავშვებს, რომელთა ასაკი 5-6 წელი იყო, მეტად ენდობოდნენ ადამიანებს, ვიდრე უფრო პატარა ასაკის ბავშვები. მაგრამ ეს მხოლოდ იმ შემთხვევაში ხდებოდა, როცა რობოტი უფრო არასანდოდ იყო წარმოჩენილი. ძირითადად, მიუხედავად ასაკისა, ბავშვები მაინც უფრო მეტად ენდობოდნენ რობოტებს.
მიზეზები და დასკვნები
მეცნიერთა აზრით, მიზეზი, თუ რატომ ენდობიან ბავშვები უფრო რობოტებს, ჯერ არ არის ბოლომდე გარკვეული. თუმცა ისინი მიიჩნევენ, რომ ცოცხალ ინტერაქციაში უფრო კარგად გამოიკვეთება ეს საკითხი. ისინი გეგმავენ, მომავალში სხვა ტიპის კვლევების ჩატარებას, რომელიც უფრო ცოცხალ გარემოში იქნება შესრულებული, რათა უკეთ გაიგონ, რატომ არიან ბავშვები რობოტის მხარეს მაშინ, როცა მიახლოებული მტკიცებები არსებობს.
ავტორების თქმით, მეტის გასაგებად კვლევა არა ვიდეო ფორმატის გამოყენებით, რამედ ცოცხალი ინტერაქციით უნდა ჩატარდეს. მათი ნაშრომი გამოცემაში Computers in Human Behavior გამოქვეყნდა.
მასალის გამოყენების პირობები
