მიკრობიომი, ავთვისებიანი სიმსივნეები, დეპრესია, დასწავლის და ყურადღების კონცენტრირების პრობლემები და ვიტამინი D3

________________________________________

ადამიანის მიკრობიომი შედგება ბაქტერიების, სოკოების, ვირუსების და სხვა მიკროორგანიზმებისგან, რომლებიც სხეულზე და მის შიგნით ცხოვრობენ. ნაწლავის მიკრობიომი, რომელიც ყველაზე მეტად არის შესწავლილი, შეიცავს 100 ტრილიონზე მეტ მიკრობულ უჯრედს, რომლებიც მნიშვნელოვნად აჭარბებს ადამიანის უჯრედების რაოდენობას. ეს მიკროორგანიზმები ასრულებენ მნიშვნელოვან ფუნქციებს, როგორიცაა რთული ნახშირწყლების დაშლა, ვიტამინების სინთეზი და მავნე პათოგენებისგან დაცვა.

მიკრობიომის მნიშვნელობა ასევე ვრცელდება მის როლზე იმუნური სისტემის მოდულაციაში. ნაწლავის გარკვეული ბაქტერიები ეხმარებიან იმუნური სისტემას სრულყოფილად ფუნქციონირებაში და მეტიც დისბიოზის (დისბაქტერიოზის) დროს იმუნური სისტემა ქვეითება იმდენივე პროცენტით, რამდენი ხარისხითაცაა გამოხატული დისბაქტერიოზი. მირობიომი ინარჩუნებს ანთების საწინააღმდეგო და პროანთებითი პასუხების ბალანსს. ეს ბალანსი კრიტიკულია იმუნური სისტემის გადაჭარბებული რეაქციების პრევენციისთვის, რომლებიც ასოცირდება ისეთ მდგომარეობებთან, როგორიცაა გაღიზიანებული ნაწლავის სინდრომი (IBD), რევმატოიდული ართრიტი და სხვა აუტოიმუნური დაავადებები.

________________________________________

კიბო არის რთული დაავადება, რომელიც გენეტიკური მუტაციებისა და გარემო ფაქტორების შედეგია. თუმცა, სულ უფრო მეტი მტკიცებულებები აჩვენებს, რომ მიკრობიომს შეუძლია გავლენა მოახდინოს კიბოს განვითარებაზე, პროგრესირებაზე და მკურნალობისადმი ქცევაზე ანუ რეაგირებაზე. არსებობს რამდენიმე ბაქტერია, რომლებიც ცნობილია როგორც ონკომიკრობები, რომლებიც წარმოქმნიან ტოქსინებს ან მეტაბოლიტებს, რომლებიც იწვევენ დნმ-ის დაზიანებას, რაც იწვევს მუტაციებს, რომლებიც იწვევს კიბოს. მაგალითად, Helicobacter pylori დაკავშირებულია კუჭის კიბოსთან, ხოლო Bacteroides fragilis ის ჭარბი ზრდა ასოცირდება მსხვილი ნაწლავის კიბოსთან.

გარდა პირდაპირი ინტერაქციებისა, მიკრობიომს შეუძლია კიბოზე ზემოქმედება იმუნური სისტემის მოდულაციით. ჯანსაღი და მრავალფეროვანი ნაწლავის მიკრობიომი ხელს უწყობს იმუნური გარემოს განვითარებას, რომელიც უზრუნველყოფს კიბოს უჯრედების ამოცნობას და განადგურებას. ამასთან, დისბიოზმა (დისბაქტერიოზმა)—მიკრობების დისბალანსმა—შეიძლება დაასუსტოს იმუნური რეაქციები, რაც საშუალებას მისცემს კიბოს უჯრედებს უკონტროლოდ გამრავლდნენ.

________________________________________

ვიტამინი D, რომელიც ტრადიციულად ცნობილია თავისი როლით ძვლების ჯანმრთელობისა და კალციუმის რეგულაციის კუთხით, ბოლო პერიოდში გამოვლინდა, როგორც მნიშვნელოვანი მოდულატორი იმუნური ფუნქციის. ვიტამინი D აუმჯობესებს ორგანიზმის უნარს, ებრძოლოს ინფექციებსა და კიბოს, იმუნური პასუხების რეგულირებით და ნაწლავის ბარიერის მთლიანობის შენარჩუნებით. ვიტამინის აქტიური ფორმა, 1,25-დიჰიდროქსივიტამინი D (კალციტრიოლი), უკავშირდება ვიტამინი D-ის რეცეპტორს (VDR) უჯრედებზე და არეგულირებს სხვადასხვა გენის ექსპრესიას, რომლებიც ჩართულნი არიან იმუნურ ფუნქციაში, უჯრედების ზრდასა და დიფერენცირებაში.

________________________________________

მიკრობიომის შემადგენლობისა და ფუნქციის შეფასების უნარი ლაბორატორიული ანალიზის საშუალებით მნიშვნელოვანია დაავადებებთან მიკრობიომის როლის გასაგებად. მიკრობიომის ანალიზი ხშირად მოიცავს ბაქტერიებისა და სხვა მიკროორგანიზმების გენეტიკური მასალის სეკვენირებას პაციენტის განავლიდან ან ქსოვილოვანი ნიმუშებიდან. ეს ინფორმაცია იძლევა მნიშვნელოვან წარმოდგენას ნაწლავის მიკრობიომში მიკრობული სახეობების მრავალფეროვნებასა და რაოდენობაზე, ასევე მავნე ბაქტერიების ან დისბალანსების აღმოჩენაზე, რომლებიც ხელს უწყობს დაავადებას.

ლაბორატორიული ტესტირებით შეიძლება გამოვლინდეს მიკრობები, რომლებიც გავლენას ახდენენ ისეთ მდგომარეობებზე, როგორიცაა კიბო, მეტაბოლური სინდრომი და აუტოიმუნური დაავადებები. მაგალითად, კიბოთი დაავადებულ პაციენტებში, მიკრობიომის სპეციფიკური პროფილები შეიძლება პროგნოზირებდეს, თუ რამდენად კარგად უპასუხებს პაციენტი თერაპიებს, როგორიცაა იმუნოთერაპია. მეტაბოლურ დაავადებებში, როგორიცაა სიმსუქნე და დიაბეტი, ნაწლავის გარკვეული ბაქტერიების (მაგალითად, Firmicutes და Bacteroidetes) პროპორციების ტესტირება იძლევა ინფორმაციას მიკრობიომის გავლენაზე მეტაბოლურ ჯანმრთელობაზე.

________________________________________

1. კიბო/ავთვისებიანი სიმსივნეები:

• მიკრობიომის შემადგენლობა მნიშვნელოვან როლს ასრულებს კიბოს განვითარებასა (ანუ კიბოთი ავადობაზე… ნორმალური მიკრობიომით ადამიანებს იშვიათად ემართებათ სიმსივნეები… უფრო მეტიც კორელაციური კვლევებით თამბაქოს ეწვა იმდებან იწვევს კიბოს განვითარებას, რამდენადაც დისბაქტერიოზი) და მკურნალობაზე პასუხში ანუ მკურნალობის ეფექტურობაში… რაც უფრო ჯანსაღია მიკროფლორა მით ეფექტურია მკურნალობა…

• სასარგებლო ბაქტერიები, როგორიცაა Bacteroides fragilis, ხელს უწყობენ კიბოს საწინააღმდეგო იმუნიტეტს და აუმჯობესებენ იმუნოთერაპიის ეფექტურობას.

• მიკრობიომის ანალიზი შეიძლება პროგნოზირებდეს პაციენტის რეაქციას კიბოს მკურნალობაზე და დაეხმაროს მკურნალობის პერსონალიზაციაში.

2. გულის დაავადებები:

• ნაწლავის მიკრობიომის დისბალანსი მონაწილეობს trimethylamine-N-oxide (TMAO)-ს წარმოქმნაში, რაც ასოცირებულია გულის დაავადებების მაღალი რისკთან.

• ჯანსაღი მიკრობიომი ამცირებს ანთებას, რაც გულის დაავადებების ერთ-ერთი ძირითადი ფაქტორია.

• მიკრობიომის ლაბორატორიული ტესტირება, რომელიც აფასებს TMAO-ს მსგავს მიკრობულ მეტაბოლიტებს, შეიძლება დაეხმაროს გულის დაავადების რისკის შეფასებას და პრევენციულ ღონისძიებებს.

3. აუტოიმუნური დაავადებები:

• დისბიოზი ხშირად გვხვდება აუტოიმუნურ დაავადებებში, როგორიცაა რევმატოიდული ართრიტი, მგლურა და გაფანტული სკლეროზი.

• მიკრობიომი გავლენას ახდენს იმუნურ უჯრედებზე, რაც გავლენას ახდენს დაავადების სიმძიმეზე და პროგრესირებაზე.

• მიკრობიომის ბალანსის აღდგენა პრობიოტიკების, პრებიოტიკების ან ფეკალური მიკრობიომის ტრანსპლანტაციით (FMT) შესაძლოა აუმჯობესებდეს აუტოიმუნური დაავადებების შედეგებს.

4. მეტაბოლური დაავადებები:

• ნაწლავის მიკრობიომის დისბალანსი ხელს უწყობს სიმსუქნეს, ინსულინის წინააღმდეგობას/რეზისტენტობას და ტიპი 2 დიაბეტს.

• მიკრობიომის გარკვეული სახეობები, როგორიცაა Akkermansia muciniphila, ასოცირებულია გაუმჯობესებულ მეტაბოლურ ჯანმრთელობასთან და სიმსუქნის რისკის შემცირებასთან…

• მიკრობიომის ლაბორატორიული ანალიზი შეიძლება დაეხმაროს ბაქტერიული დისბალანსების იდენტიფიცირებას და დიეტური ჩარევების დაგეგმვას.

5. ნეიროლოგიური დარღვევები:

• ნაწლავი-ტვინის ღერძის საშუალებით, მიკრობიომი გავლენას ახდენს ტვინის ფუნქციაზე, ხოლო დისბიოზი ასოცირდება ისეთ მდგომარეობებთან, როგორიცაა შფოთვა, დეპრესია და ნეიროდეგენერაციული დაავადებები.

• მიკრობიომის ტესტირება ავლენს დისბალანსს, რაც გავლენას ახდენს ნეიროტრანსმიტერების წარმოებაზე და ტვინის ანთებაზე, რაც ახალი მკურნალობის შესაძლებლობებს იძლევა…

________________________________________

მიკრობიომის დეფიციტი ან დისბალანსი, რომელიც ცნობილია როგორც დისბიოზი, იწვევს ჯანმრთელობის რამდენიმე პრობლემას, მათ შორის:

• დასუსტებული იმუნური სისტემა: სასარგებლო ბაქტერიების ნაკლებობა აზიანებს იმუნურ სისტემას, რაც ზრდის ინფექციების, ანთებისა და კიბოს რისკს.

• ანთება: დისბიოზი შეიძლება გამოიწვიოს ქრონიკული ანთება, რაც ასოცირებულია კიბოსა და სხვა ქრონიკულ დაავადებებთან.

• საჭმლის მონელებისა და საკვები ნივთიერებების შეწოვის პრობლემები: მიკრობების დისბალანსი არღვევს საჭმლის მონელებისა და საკვები ნივთიერებების ათვისებას, რაც იწვევს კვებით დეფიციტებსა და მეტაბოლურ დარღვევებს.

• გონებრივი ჯანმრთელობის პრობლემები: დისბიოზი გავლენას ახდენს ნაწლავი-ტვინის ღერძზე, რაც იწვევს შფოთვისა და დეპრესიის განვითარებას.

• დაავადებების რისკის ზრდა: მიკრობიომის დისბალანსი ასოცირებულია ისეთი მდგომარეობების განვითარებასთან, როგორიცაა სიმსუქნე, დიაბეტი, გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები და ნეიროდეგენერაციული დაავადებები.

________________________________________

1. ნიმუშების შეგროვება: პაციენტის განავლის, ქსოვილების ან სისხლის ნიმუშები იკრიბება მიკრობების გენეტიკური მასალის ანალიზისთვის.

2. დნმ-ის ექსტრაქცია და სეკვენირება: მიკრობების გენეტიკური მასალა ექსტრაქცირდება და სეკვენირდება, რათა გამოვლინდეს მიკრობების სახეობები.

3. ბიოინფორმაციული ანალიზი: სპეციალიზებული პროგრამული უზრუნველყოფა გამოიყენება სეკვენირების მონაცემების ანალიზისთვის, რათა შეიქმნას მიკრობიომის პროფილი.

4. ინტერპრეტაცია: შედეგები განიხილება პაციენტის ჯანმრთელობის მდგომარეობის კონტექსტში, რაც ეხმარება კლინიცისტებს პერსონალიზებული მკურნალობის სტრატეგიების შემუშავებაში.

მიკრობიომის კვლევის ერთ-ერთი გამოწვევაა იმის უზრუნველყოფა, რომ ანალიზმა მოიცვას მიკრობების სრული მრავალფეროვნება, მათ შორის ის, რაც რთულად იზრდება ან სეკვენირდება. მეტაგენომიკა და მულტიომიკური მიდგომები ახალი გზაა, რომელიც საშუალებას გვაძლევს მიკრობიომის არამარტო არსებობა შევისწავლოთ, არამედ მათი ფუნქციური როლიც.

________________________________________

1. ადამიანის მიკრობიომი შედგება ტრილიონობით მიკროორგანიზმისგან, რომლებიც ფუნდამენტურ როლს თამაშობენ ჯანმრთელობაში.

2. დისბიოზი, ან მიკრობების დისბალანსი, დაკავშირებულია დაავადებათა ფართო სპექტრთან, მათ შორის კიბოსთან, გულ-სისხლძარღვთა დაავადებებთან და აუტოიმუნურ დარღვევებთან.

3. ვიტამინი D აუცილებელია როგორც მიკრობიომის, ასევე იმუნური სისტემის რეგულირებისთვის, რაც აძლიერებს ორგანიზმის კიბოსთან ბრძოლის უნარს.

4. ონკომიკრობები, როგორიცაა Helicobacter pylori და Bacteroides fragilis, პირდაპირ იწვევენ დნმ-ის დაზიანებას, რაც კიბოს განვითარებას უწყობს ხელს.

5. მრავალფეროვანი მიკრობიომი ხელს უწყობს იმუნური რეაქციების ფორმირებას, რომლებიც ხელს უშლიან კიბოს უჯრედების ზრდას.

6. მიკრობიომის შემადგენლობა შეიძლება პროგნოზირებდეს პაციენტის პასუხს კიბოს მკურნალობაზე, მაგალითად, იმუნოთერაპიაზე.

7. ვიტამინი D თავისივე რეცეპტორებზე მოქმედებით, იწვევს გარკვეული გენების აქტივაციას, რომლებიც მონაწილეობენ ანტისიმსივნურ იმუნიტეტში, მათ შორის CYP27B1, CAMP, S100A8 და FOXP3.

8. ჯანსაღი მიკრობიომი ხელს უწყობს სასარგებლო მეტაბოლიტების, როგორიცაა ბუტირატი, წარმოებას, რაც ამცირებს ანთებას და ხელს უწყობს მსხვილი ნაწლავის ჯანმრთელობას.

9. დისბიოზმა შეიძლება გამოიწვიოს ქრონიკული ანთება, რომელიც კიბოსა და სხვა ქრონიკულ დაავადებებს უწყობს ხელს.

10. მიკრობიომის მრავალფეროვნება აუცილებელია დაავადებების პრევენციისა და ძლიერი იმუნური დაცვისთვის.

11. ვიტამინი D აუმჯობესებს კიბოს თერაპიის შედეგებს მიკრობიომისა და იმუნური სისტემის ფუნქციის გაუმჯობესებით.

12. მიკრობიომის ლაბორატორიული ანალიზი ავლენს იმ მიკრობულ დისბალანსებს, რომლებიც ხელს უწყობენ დაავადებებს, როგორიცაა კიბო და მეტაბოლური სინდრომი.

13. ნაწლავის ბაქტერიები, როგორიცაა Faecalibacterium prausnitzii და Roseburia, წარმოქმნიან მოკლეჯაჭვიან ცხიმოვან მჟავებს (SCFAs) (ბუტირატები, აცეტატები, პროპიონატები), რაც ამცირებს ანთებას და კვებავს ნაწლავის უჯრედებს.

14. მოკლეჯაჭვიან ცხიმოვან მჟავებს (SCFAs) ანუ Short-Chain Fatty Acids. ეს არის ცხიმოვანი მჟავების ტიპი, რომლებიც წარმოიქმნება ნაწლავის მიკრობიომის მიერ, როცა ისინი ანადგურებენ და ფერმენტირებენ რთულ ნახშირწყლებს, როგორიცაა დიეტური ბოჭკოები. SCFAs-ს სამი ძირითადი ტიპი არსებობს:

ბუტირატი (Butyrate) – უმნიშვნელოვანესი SCFA, რომელიც უზრუნველყოფს მსხვილი ნაწლავის უჯრედების ენერგიით მომარაგებას და ხელს უწყობს ანთების შემცირებას.

აცეტატი (Acetate) – წარმოადგენს SCFAs-ს ყველაზე გავრცელებულ ფორმას და ახდენს მეტაბოლური პროცესების რეგულაციას.

პროპიონატი (Propionate) – აქვს როლი ღვიძლის ფუნქციონირების რეგულაციაში და გლუკოზის მეტაბოლიზმში.

SCFAs მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ ნაწლავის ჯანმრთელობაში, ასევე აქვთ ანთების საწინააღმდეგო და იმუნური სისტემის გამაძლიერებელი მოქმედება.

15. ნაწლავის მიკრობიომი დაკავშირებულია გულ-სისხლძარღვთა ჯანმრთელობასთან, ხოლო მიკრობული მეტაბოლიტები, როგორიცაა TMAO, ასოცირებულია გულის დაავადებების მაღალ რისკთან.

16. Akkermansia muciniphila აუცილებელია ნაწლავის ლორწოვანის ფენის შენარჩუნებისთვის, მეტაბოლური ჯანმრთელობისთვის და სიმსუქნის რისკის შესამცირებლად.

17. დისბიოზი ასუსტებს ნაწლავის ბარიერს, რაც იწვევს ნაწლავის ლორწოვანის სინდრომს -leaky gut syndrome და სისტემურ ანთებას.

18. მიკრობიომის ბალანსის აღდგენა პრობიოტიკებით, პრებიოტიკებით ან ფეკალური მიკრობიომის ტრანსპლანტაციით (FMT) აუმჯობესებს კიბოს, გულის დაავადებებისა და აუტოიმუნური დარღვევების შედეგებს.

19. მიკრობიომის ტესტირება ხელს უწყობს პერსონალიზებული მკურნალობის დაგეგმვას, პაციენტის მიკრობული პროფილის საფუძველზე.

20. მიკრობიომის როლი ნაწლავი-ტვინის ღერძში იძლევა თერაპიული შესაძლებლობებს ნეიროლოგიური დარღვევების მკურნალობაში.

21. ვიტამინი D-ის დანამატები ხელს უწყობენ მიკრობიომის ჯანმრთელობას და აუმჯობესებენ იმუნურ პასუხებს კიბოსთან (ექიმის რეკომენდაციით და ვიტამინი D-ს სწორი კონტროლით და შეფასებით სისხლში).

22. ჯანსაღი მიკრობიომის შენარჩუნება დიეტით, პრობიოტიკებით და ცხოვრების წესით წარმოადგენს ახალ გზას დაავადებების პრევენციისთვის.

23. ანტიბიოტიკები ხელს უწყობენ მიკრობიომის დისბალანსს და ამცირებენ კიბოს თერაპიის ეფექტიანობას სასარგებლო ბაქტერიების განადგურებით. ამიტომ ანტიბაქტერიული თერაპია სწორად უნდა იქნას შერჩეული და შესაბამისი დროის განმავლობაში უნდა იქნას გამოყენებული

24. მიკრობიომის კვლევები განაგრძობს ახალი აღმოჩენების გამოვლენას მისი როლის შესახებ ავთვისებიანი სიმსივნეების, იმუნიტეტის და მთლიანობაში ჯანმრთელობის გაუმჯობესებაში.

25. Bacteroides fragilis არის ნაწლავის მიკრობიომის ნაწლავის ბაქტერიების სახეობა, რომელსაც აქვს ორმხრივი როლი ადამიანის ჯანმრთელობაში: ერთის მხრივ, ის ითვლება სასარგებლო ბაქტერიად, მაგრამ მეორე მხრივ, გარკვეულ პირობებში ის შეიძლება იყოს პათოგენური და კიბოსთან დაკავშირებული. რატომ ითვლება Bacteroides fragilis კარგი ბაქტერიად? იმუნური სისტემის მოდულაცია: Bacteroides fragilis აწარმოებს სპეციალურ მოლეკულას, სახელად პოლისაქარიდი A (PSA), რომელიც ხელს უწყობს იმუნური სისტემის რეგულირებას. ის ასტიმულირებს რეგულატორულ T უჯრედებს (Tregs), რომლებიც არეგულირებენ ანთებით პროცესებს და ხელს უშლიან აუტოიმუნური დაავადებების განვითარებას. ამან შეიძლება შეამციროს ანთება და ხელი შეუწყოს იმუნურ ბალანსს. ნაწლავის ბარიერის მხარდაჭერა: Bacteroides fragilis ხელს უწყობს ნაწლავის ლორწოვანი გარსის დაცვას, ხელს უწყობს მუცინების წარმოებას, რომლებიც იცავენ ნაწლავის ეპითელურ უჯრედებს. ამ ბარიერის ფუნქცია საჭიროა, რათა მავნე ბაქტერიები და ტოქსინები არ შეიჭრან სისხლში და არ გამოიწვიონ სისტემური ინფექცია ან ანთება. საერთო მიკრობიომის ბალანსის შენარჩუნება: Bacteroides fragilis ხელს უწყობს ნაწლავის მიკრობიომის ბალანსს, კონკურენციას უწევს პათოგენურ ბაქტერიებს, რაც ხელს უშლის მავნე მიკროორგანიზმების ზრდას. ჯანსაღი მიკრობიომი საჭიროა საჭმლის მონელების, საკვები ნივთიერებების შეწოვის და ნაწლავის ანთებების პრევენციისთვის. როგორ შეიძლება Bacteroides fragilis-მა გამოიწვიოს კიბო? ტოქსინების წარმოება: მიუხედავად იმისა, რომ Bacteroides fragilis ჩვეულებრივ ჯანმრთელი ნაწლავის მიკრობიომის ნაწილია, გარკვეულ პირობებში მისი გარკვეული შტამები, განსაკუთრებით ენტეროტოქსიგენური Bacteroides fragilis (ETBF), წარმოქმნის B. fragilis-ის ტოქსინს (BFT). ეს ტოქსინი ხელს უწყობს მსხვილი ნაწლავის ეპითელური უჯრედების დაზიანებას და დნმ-ის დაზიანებას, რაც იწვევს ანთებას და მუტაციებს, რომელიც დაკავშირებულია მსხვილი ნაწლავის კიბოს განვითარებასთან. მუდმივი ანთება: ტოქსინის გავლენით გამოწვეული ქრონიკული ანთება ქმნის ტუმორის ზრდის ხელშემწყობ გარემოს. ანთებითი პროცესები ასოცირდება კიბოსთან, რადგან ისინი ხელს უწყობენ უჯრედების დნმ-ის დაზიანებას და უჯრედების უკონტროლო გამრავლებას. როგორ ახდენს ამას Bacteroides fragilis? ჯანმრთელ პირებში, Bacteroides fragilis ძირითადად რეგულატორია და ინარჩუნებს ნაწლავის მიკრობიომის ბალანსს. თუმცა, როცა არსებობს მიკრობიომის დისბალანსი (დისბიოზი) ან Bacteroides fragilis-ის ენტეროტოქსიგენური შტამების ზრდა, ამან შეიძლება გამოიწვიოს პათოლოგიური პროცესების განვითარება, როგორიცაა მსხვილი ნაწლავის კიბო. მიუხედავად იმისა, რომ Bacteroides fragilis ასრულებს სასიცოცხლო როლს იმუნური ბალანსის და ნაწლავის ბარიერის შენარჩუნებაში, მისი გარკვეული შტამები პათოგენურია და შესაძლოა მავნე იყოს. ასე რომ, Bacteroides fragilis განიხილება როგორც კომენსალური ბაქტერია, რომელიც ნორმალურ პირობებში სასარგებლოა, მაგრამ გარკვეულ გარემო პირობებში (დისბაქტერიოზი) ან გენეტიკური ცვლილებების ფონზე შეიძლება გახდეს პათოგენური და კიბოს განვითარებაში მონაწილე მნიშვნელოვანი აგენტი.

26. როდესაც Bacteroides fragilis-ის პათოგენური შტამები, განსაკუთრებით ენტეროტოქსიგენური Bacteroides fragilis (ETBF), იზრდება და იწვევს თავის მოქმედებებს, რამდენიმე ანთების მარკერი იზრდება, და ეს ბაქტერია ასოცირებულია სპეციფიკური ტოქსინების წარმოებასთან, რომლებიც მოქმედებენ როგორც კანცეროგენები: ანთების მარკერები, რომლებიც იზრდება Bacteroides fragilis-ის პათოგენური შტამების ზრდისას (ETBF): ინტერლეიკინი-6 (IL-6): Bacteroides fragilis ასტიმულირებს IL-6-ის წარმოებას, რომელიც არის პროანთებითი ციტოკინი. IL-6 მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ქრონიკულ ანთებაში და დაკავშირებულია სიმსივნეების პროგრესირებასთან, განსაკუთრებით მსხვილი ნაწლავის კიბოს დროს. ინტერლეიკინი-17 (IL-17): ETBF შტამები ხელს უწყობენ IL-17-ის წარმოებას TH17 უჯრედების სტიმულირებით. IL-17 მონაწილეობს ქრონიკულ ანთებაში და ასოცირებულია მსხვილი ნაწლავის კიბოს განვითარებასთან, რადგან ის ხელს უწყობს სიმსივნისთვის ხელსაყრელი ანთებითი გარემოს შექმნას. სიმსივნის ნეკროზის ფაქტორი-ალფა (TNF-α): TNF-α არის პროანთებითი ციტოკინი, რომლის დონეც იზრდება Bacteroides fragilis-ის პათოგენური ზრდისას. ის ხელს უწყობს ანთებას, ქსოვილების დაზიანებას და სიმსივნის ზრდასა და შეჭრას ხელსაყრელი მიკროგარემოს შექმნას. ინტერლეიკინი-8 (IL-8): IL-8 არის ქემოკინი, რომლის დონეც იზრდება ETBF-ის პასუხად. ის იზიდავს ნეიტროფილებს და სხვა იმუნურ უჯრედებს ანთების ადგილას, რაც ხელს უწყობს ქრონიკულ ანთებას, რომელიც მნიშვნელოვან როლი თამაშობს კიბოს პროგრესირებაში. ბირთვული ფაქტორი კაპა B (NF-κB): ETBF სტიმულირებს NF-κB სიგნალიზაციის გზას, რაც იწვევს რამდენიმე ანთებითი ციტოკინისა და ფერმენტის გამოყოფას, რომლებიც ამძაფრებენ ანთებით რეაქციას. NF-κB ასევე მონაწილეობს უჯრედების გადარჩენის, პროლიფერაციისა და აპოპტოზისადმი მდგრადობის სტიმულირებაში, რაც სიმსივნის განვითარებისთვის მნიშვნელოვანია. ციკლოოქსიგენაზა-2 (COX-2) ETBF დაკავშირებულია COX-2-ის რეგულაციის გაზრდასთან, ფერმენტი, რომელიც მონაწილეობს ანთებითი პროსტაგლანდინების წარმოებაში და ხშირად ზედმეტად გამოხატულია სხვადასხვა ტიპის კიბოში, მათ შორის მსხვილი ნაწლავის კიბოში. მატრიქსის მეტალოპროტეინაზები (MMPs): MMP-9 და MMP-2 ხშირად იზრდება იმ ანთებითი რეაქციების დროს, რომელიც გამოწვეულია ETBF-ის მიერ. ეს ფერმენტები შლიან ექსტრაცელულარულ მატრიქსს, რაც ხელს უწყობს სიმსივნის შეჭრას და მეტასტაზირებას.

27. კანცეროგენი, რომელიც ასოცირდება Bacteroides fragilis-თან: პათოგენური Bacteroides fragilis-ის შტამებთან დაკავშირებული ძირითადი კანცეროგენული ფაქტორია B. fragilis-ის ტოქსინი (BFT). ეს ტოქსინი წარმოიქმნება ენტეროტოქსიგენური Bacteroides fragilis (ETBF)-ის შტამების მიერ და მოქმედებს როგორც კანცეროგენი შემდეგი მექანიზმებით: ეპითელური ბარიერის დარღვევა: BFT არღვევს ნაწლავის ეპითელურ უჯრედებს, დაყოფს E-კადერინს, რაც ამცირებს უჯრედების მიმაგრებას და ზრდის ნაწლავის გამტარობას. ეს იწვევს ქრონიკულ ანთებას და დნმ-ის დაზიანებას ნაწლავის უჯრედებში. დნმ-ის დაზიანება: BFT იწვევს დნმ-ის დაზიანებას და მუტაციებს მსხვილი ნაწლავის ეპითელურ უჯრედებში, რაც ხელს უწყობს მსხვილი ნაწლავის კიბოს განვითარებას. ანთებითი რეაქციების სტიმულაცია: BFT ხელს უწყობს ზემოხსენებული ციტოკინებისა და ქემოკინების (IL-6, IL-17, IL-8) სეკრეციას, რაც ქმნის მუდმივ ანთებით გარემოს, რომელიც ხელს უწყობს სიმსივნის განვითარებას. საბოლოოდ, Bacteroides fragilis-ის პათოგენური შტამები, განსაკუთრებით ETBF, იწვევენ ანთებით რეაქციას, რომელსაც ახასიათებს IL-6, IL-17, TNF-α, IL-8 და COX-2-ის დონის ზრდა, ასევე NF-κB-ს გააქტიურება. ძირითადი კარცინოგენური ფაქტორი, რომელიც ასოცირდება Bacteroides fragilis-თან, არის B. fragilis-ის ტოქსინი (BFT), რომელიც იწვევს მსხვილი ნაწლავის კიბოს განვითარებას ანთების, დნმ-ის დაზიანების და სიმსივნის ზრდის ხელშეწყობით.

28. ადამიანის მიკრობიომში რამდენიმე ბაქტერიული სახეობა ჩართულია მელატონინის წარმოებაში, რომელიც არის ჰორმონი, რომელიც არეგულირებს ძილის-ღვიძილის ციკლებს და აქვს დამატებითი როლები იმუნური მოდულაციისა და ანტიოქსიდანტური დაცვის და უშუალოდ ანტისიმსივნური მოქმედება. მიუხედავად იმისა, რომ მელატონინი ძირითადად პინეოლურ ჯირკვალში (ეპიოფიზში ანუ ჯალღუზისებრ) წარმოიქმნება, ნაწლავის გარკვეული ბაქტერიები ასევე ქმნიან მელატონინს ან მის წინამორბედებს.

მელატონინის წარმოებასთან ასოცირებული ძირითადი ბაქტერიები მიკრობიომში:

Enterococcus faecalis: Enterococcus faecalis არის ბაქტერია, რომელიც ნაწლავში მელატონინს ასინთეზირებს სეროტონინისგან, ნეიროტრანსმიტერისგან, რომელიც მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ნაწლავში. ეს ბაქტერია ასევე მონაწილეობს ნაწლავის ჯანმრთელობის შენარჩუნებასა და იმუნური რეაქციის მოდულაციაში.

Lactobacillus-ის სახეობები: რამდენიმე შტამი Lactobacillus-ის, რომელიც ფართოდ არის გავრცელებული პრობიოტიკ ბაქტერიებში, დაკავშირებულია მელატონინის წარმოებასთან ან მელატონინის მეტაბოლიზმის რეგულაციასთან ნაწლავში. ესენია:

Lactobacillus reuteri

Lactobacillus plantarum

Lactobacillus casei

ეს ბაქტერიები ასევე მნიშვნელოვან როლს თამაშობენ ნაწლავის ბარიერული ფუნქციის, საჭმლის მონელების და იმუნური სისტემის მოდულაციაში.

Bifidobacterium-ის სახეობები: Lactobacillus-ის მსგავსად, გარკვეული Bifidobacterium სახეობები ხელს უწყობენ ნაწლავის ჯანმრთელობას და შესაძლოა ჩართული იყვნენ მელატონინის რეგულაციაში. ესენია:

Bifidobacterium longum

Bifidobacterium breve

Escherichia coli (E. coli) (არა-პათოგენური შტამები): ზოგიერთი შტამი E. coli-ისა შეუძლია წარმოქმნას მელატონინის წინამორბედები, როგორიცაა ტრიპტოფანი და სეროტონინი, რომლებიც შემდგომში მელატონინად გარდაიქმნებიან ნაწლავში.

მელატონინის წარმოების მექანიზმი: ნაწლავის ბაქტერიები მელატონინს ან მის წინამორბედებს წარმოქმნიან ტრიპტოფანის (ესენციური ამინომჟავა) გარდაქმნით სეროტონინად. სეროტონინი შემდეგ გარდაიქმნება მელატონინად. ეს პროცესი სხვადასხვა მეტაბოლური გზების მეშვეობით მიმდინარეობს, რომლებიც ბაქტერიების მიერ რეგულირდება.

ნაწლავში წარმოქმნილი მელატონინს აქვს როგორ ადგილობრივი გავლენა საჭმლის მომნელებელ პროცესებზე, ნაწლავის მოტორიკაზე და ლორწოვანი გარსის დაცვაზე კანცეროგენების დამაზიანებელი მოქმედებისაგან. ის ასევე მნიშვნელოვან როლს თამაშობს ნაწლავში ანთების და ოქსიდაციური სტრესის შემცირებაში. მას აგრეთვე აქვს სისტემური მოქმედება და ჯამურ წილს წმნის სისხლში მელატონინის ოდენობაში. საბოლოოდ, მიუხედავად იმისა, რომ მელატონინის წარმოება ძირითადად ეპიფიზში ხდება, ნაწლავის მიკრობიომის ზოგიერთი ბაქტერია, მათ შორის Enterococcus, Lactobacillus, Bifidobacterium, და E. coli სახეობები, ასევე ასრულებენ მელატონინის ან მისი წინამორბედების სინთეზს. ეს ბაქტერიები ხელს უწყობენ ნაწლავის საერთო ჯანმრთელობას და მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ ძილის-ღვიძილის ციკლების ასევე ნაწლავის სეკრეციული ციკლებისა და იმუნური ფუნქციის რეგულაციაში მელატონინის მეშვეობით, ისინი ლოკალური მოდარაჯე ბაქტერიების, რომლებიც ნაწლავში კანცეროგენების ზრდის პროპორციულად ზრდიან მელატონინის წარმოქმნას და ლოკალურად იცავენ ოქსიდაციური სტრესისა და შესაბამისად მუტაციებისაგან ნაწლავის უჯრედებს და უნიბერსალურ ანტისიმსივნურ პრევენციას ახდენენ მთლიანად ნაწლავში. ნაწლავური მელატონინის მაპროდუცირებელი ბაქტერიების დეფიციტი მთლიანად მიკრობიომში იწვევს მირკობიომის სტრუქტურულ-ფუნქციურ დისბალანს და მიკრობიომის არაეფექტურ ფუნქციონირებას.

________________________________________

დასკვნა:

მიკრობიომის, კიბოსა და ვიტამინი D-ის ურთიერთობა წარმოადგენს იმ კვლევის პერსპექტიულ მიმართულებას, რომელიც რევოლუციას მოახდენს კიბოს თერაპიაში, დაავადების პრევენციაში და საერთო ჯანმრთელობაში. ჯანსაღი მიკრობიომის შენარჩუნება დიეტით, ცხოვრების წესით და საჭიროების შემთხვევაში, სამედიცინო ჩარევით შესაძლოა ახალი გზები გახსნას დაავადებების პრევენციისა და მკურნალობისთვის. მიკრობიომის ლაბორატორიული ანალიზი სულ უფრო მნიშვნელოვანია მიკრობული დისბალანსების დიაგნოზირებისთვის და პერსონალიზებული თერაპიების შემუშავებისთვის, რომლებიც ორგანიზმის მიკრობიომის შესაძლებლობებს გამოიყენებს.