მეცნიერები თაგვებს სწავლობდნენ რა დროსაც “ზომბი ნეირონები” აღმოაჩინეს. რა არის „ზომბი ნეირონი“
ბოლო კვლევებმა ცხადყო, რომ ტვინის ნათხემში არსებული “ცოცვის ბოჭკოები” სასწავლო პროცესისთვის მნიშვნელოვანია. პორტუგალიელი მეცნიერების მიერ ჩატარებული ექსპერიმენტით ვლინდება, რომ ამ ბოჭკოების სინათლით სტიმულირება საშუალებას აძლევს თაგვებს თვალის დახამხამება ისწავლონ, რაც დიდი მტკიცებულებაა ასოციაციური სწავლის პროცესში.
ტვინის ნათხემი და მისი როლი სწავლის პროცესში
ნათხემი, რომელიც ადამიანისა და ხერხემლიანების ტვინის მნიშვნელოვანი ნაწილი არის, პასუხისმგებელია მოძრაობათა კოორდინაციაზე, სხეულის წონასწორობისა და პოზის რეგულაციაზე. ეს რეგიონი სწრაფად მოძრავი ცხოველების ტვინში მეტად განვითარებულია და მნიშვნელოვან როლს ასრულებს სენსორული ინფორმაციის დამუშავებაში. ახლა ახალი კვლევები გვიჩვენებს, რომ ნათხემიც მნიშვნელოვანია სწავლისთვის და შეცდომების თავიდან ასაცილებლად.
“ზომბი ნეირონების” აღმოჩენა
კვლევების დროს სიურპრიზული აღმოჩენა იყო “ზომბი ნეირონების” არსებობა. ეს ნეირონები აქტიური და ცოცხალი არიან, თუმცა მათი სიგნალები არ გადაეცემა ნერვულ ქსელებზე, რაც აღნიშნულ ნეირონების “გათიშულობას” გულისხმობს. ოპტოგენეტიკის გამოყენებით, რომლის ფარგლებში სინათლით მოქმედებენ უჯრედებზე, მეცნიერებმა აღმოაჩინეს, რომ Channelrhodopsin-2 (ChR2) ცილამ ბოჭკოების ბუნებრივი თვისებები შეცვალა და მის ასოციაციურ სწავლებაში მონაწილეობა შეუზღუდა.
რა მნიშვნელობა აქვს ამ აღმოჩენას?
გადადგმული ნაბიჯები ნათხემში ცოცვის ბოჭკოების როლის დასადგენად გვიჩვენებს, რომ ისინი აუცილებელია სწავლის პროცესისთვის. ახალი კვლევები გვიჩვენებს, რომ იმავე მექანიზმები შეიძლება გამოიყენოს ადამიანის ტვინმაც. ეს აღმოჩენა სერიოზულ სექრეტარად მიიჩნევა ტვინის სწავლის მექანიზმების უკეთ გაგებასა და პოტენციური ნეიროლოგიური აშლილობების მკურნალობის მიმართულებით.
კონკლუზია
ტატიანა სილვასა და მეგან კერის მიერ ჩატარებული კვლევა ახალი შესაძლებლობების კარს აღებს ტვინის სწავლების და ნეირონული პროცესების შესწავლის მიმართულებით. რაც უფრო მეტი ინფორმაცია გვაქვს, მით უფრო ეფექტურად შეგვიძლია ტვინის ფუნქციების გაუმჯობესება და ნერვული სისტემის პროცესების ანალიზი.
“აღმოჩნდა, რომ ChR2-ის შეყვანამ ბოჭკოების ბუნებრივი თვისებები შეცვალა”, — თქვა ნეირომეცნიერმა მეგან კერიმ.
ახლა ჩვენ ბევრად მეტი ვიცით იმაზე, თუ როგორ ხდება სწავლა ნათხემში. თაგვისა და ადამიანის ტვინს შორის მსგავსების გათვალისწინებით, გონივრული იქნება ვივარაუდოთ, რომ იგივე პროცესები მხდება ჩვენს ტვინშიც.
“ეს შედეგები ყველაზე დამაჯერებელი მტკიცებულებაა იმისა, რომ ბოჭკოვანი სიგნალები აუცილებელია ნათხემის ასოციაციური სწავლისთვის“, — ამბობს კერი.
კვლევა Nature Neuroscience-ში გამოქვეყნდა.