რა მოხდება თუ დედამიწა უცბად გაჩერდება და შეწყვეტს ბრუნვას

დედამიწა თავის ღერძზე ბრუნავს საათში დაახლოებით 1674 კმ სიჩქარით. ეს იმდენად ბუნებრივი პროცესია, რომ ჩვენ მის არსებობას ვერც კი ვამჩნევთ. მაგრამ მოდი წარმოვიდგინოთ: რა მოხდებოდა, თუ დედამიწა ერთ წამში შეწყვეტდა ბრუნვას? შედეგები იმდენად კატასტროფული იქნებოდა, რომ კაცობრიობას გადარჩენის შანსი თითქმის არ ექნებოდა.

პლანეტას ნაწილებად დაშლა ემუქრება

გეოლოგი ჯეიმს ზიმბელმანი (Smithsonian Institution) აღნიშნავს, რომ თუ დედამიწა ერთბაშად შეწყვეტს ბრუნვას, ის უბრალოდ დაიშლება ნაწილებად. კინეტიკური ენერგია არ გაქრება და ზედაპირი, ქერქი და მანტიის ზედა ფენა გადაიქცევა ასტეროიდებისა და ლავის ნაფლეთების ღრუბლად, რომლებიც მზის გარშემო გააგრძელებენ მოგზაურობას.

ზედაპირიდან ყველაფერი „გაფრინდება“

NASA-ს ფიზიკოსის სტენ ოდენვალდის თქმით, დედამიწის გაჩერებისას ყველაფერი, რაც არ არის მყარად მიმაგრებული, ინერციით ატმოსფეროში აიტყორცნება. შენობები, ხეები, ცხოველები, თვითონ ადამიანები – ყველაფერი გაიტყორცნება აღმოსავლეთისკენ და შემდეგ დაეცემა უკან, რაც სრული განადგურებით დასრულდება.

კატასტროფული ქარები, ცუნამი და მიწისძვრები

დედამიწის ატმოსფეროც იმავე სიჩქარით ბრუნავს, როგორც პლანეტა. თუ დედამიწა გაჩერდება, ჰაერის მასები განაგრძობენ მოძრაობას და წარმოქმნიან ქარიშხლებს, რომელთა სიჩქარე 1600 კმ/სთ-ს მიაღწევს. შედარებისთვის, ყველაზე ძლიერი ციკლონების ქარი 270 კმ/სთ-ს არ აჭარბებს. ქარიშხლებს მიჰყვება უზარმაზარი ცუნამები, ხოლო ქერქსა და მანტიას შორის წარმოქმნილი ხახუნი გამოიწვევს დამანგრეველ მიწისძვრებს.

მტვრის ღრუბლები, რომლებიც ქარიშხლებს მოჰყვება, რამდენიმე წლით დაბლოკავს მზის სხივებს და დედამიწა „გახდება ზამთრის პლანეტა“.

მაგნიტური ველის გაქრობა და რადიაცია

დედამიწის მაგნიტური ველი ყალიბდება ბირთვის ბრუნვით. მისი გაჩერების შემთხვევაში ველი გაქრება, ხოლო მზის და კოსმოსური რადიაციის ნაწილაკები შეუფერხებლად მიაღწევენ ზედაპირს. ვინც გადარჩება ქარიშხლებსა და ცუნამებს, ძლიერი გამოსხივებისგან გარდაიცვლება. დროთა განმავლობაში კი მზის ქარი მთლიანად „გადაფრენს“ ატმოსფეროს, როგორც ეს მარსზე მოხდა.

რელიეფის შეცვლა

ბრუნვის გამო დედამიწა ეკვატორზე „გაბერილია“ დაახლოებით 21 კმ-ით. გაჩერების შემთხვევაში ეს ფორმა თანდათან გაქრება, ოკეანეები პოლუსებისკენ გადაიქაჩება, ხოლო ეკვატორზე წარმოიქმნება უზარმაზარი კონტინენტი. ცენტრალური ნაწილი გადაიქცევა უდაბნოდ, რადგან ატმოსფეროს დაკარგვის შემდეგ ნალექები აღარ იქნება.

დღე-ღამე გადაიქცევა წლად

ბრუნვის გარეშე დედამიწის ერთი მხარე მუდმივად მზისკენ იქნება მიბრუნებული, მეორე კი მუდმივ სიბნელეში ჩაიძირება. როგორც მერკურიზე, ერთი ნახევარსფერო გახურდება, მეორე გაიყინება. საბოლოოდ ოკეანეები ჯერ გაიყინება, შემდეგ კი მთლიანად აორთქლდება. პლანეტა დარჩება როგორც ცივი, უინტერესო ქვის ბურთი.

საბედნიეროდ, მეცნიერები თანხმდებიან: ბუნებაში არ არსებობს ძალა, რომელსაც დედამიწის მყისიერი გაჩერება შეუძლია. ასე რომ, ეს სცენარი მხოლოდ წარმოსახვითი ექსპერიმენტია, მაგრამ კარგად გვახსენებს, რამდენად ფაქიზია ბალანსი, რომელზეც ჩვენი სიცოცხლეა დაფუძნებული.