შეთქმულება ქმრების წინააღმდეგ – უნგრული სოფლის ისტორია, სადაც ცოლებმა 50-ზე მეტი მამაკაცი მოკლეს

1929 წლის დე­კემ­ბერ­ში, უნ­გრე­თის პა­ტა­რა ქა­ლაქ სოლ­ნო­კის სა­სა­მარ­თლო­ში უჩ­ვე­უ­ლო სა­სა­მარ­თლო პრო­ცე­სი გა­ი­მარ­თა: მე­ზო­ბელ სო­ფელ ნა­დი­რევ­ში ათო­ბით ქალს სა­კუ­თა­რი ქმრე­ბის გან­ზრახ მო­წამ­ვლის ბრალ­დე­ბა წა­უ­ყე­ნეს.

იმ პე­რი­ოდ­ში გა­ზე­თი The New York Times წერ­და, რომ მა­მა­კა­ცე­ბის მო­წამ­ვლა­ში თით­ქმის 50 ქალი იყო ბრალ­დე­ბუ­ლი. გა­ზე­თი აღ­ნიშ­ნავ­და, რომ 1911-დან 1929 წლამ­დე, ბუ­და­პეშ­ტი­დან და­ახ­ლო­ე­ბით 130 კი­ლო­მეტრში მდე­ბა­რე სა­სოფ­ლო და­სახ­ლე­ბა ნა­დი­რევ­ში 50-ზე მეტი მა­მა­კა­ცი და­რიშ­ხა­ნით მოკ­ლეს.

• ბრალ­დე­ბულ ქა­ლებს “ან­გე­ლო­ზე­ბის შემ­ქმნე­ლე­ბი” შე­არ­ქვეს.

სა­სა­მარ­თლო პრო­ცე­სის მსვლე­ლო­ბი­სას, მუდ­მი­ვად ერთი სა­ხე­ლი მე­ორ­დე­ბო­და: ჟუ­ჟა­ნა ფა­ზე­კა­ში, სოფ­ლის ბე­ბი­ა­ქა­ლი.

ცხოვ­რე­ბა ნა­დი­რევ­ში

ნა­დი­რე­ვი პა­ტა­რა სა­სოფ­ლო და­სახ­ლე­ბაა, რო­მე­ლიც მდი­ნა­რე ტი­სა­ზე, უნ­გრე­თის უდი­დეს მეღ­ვი­ნე­ო­ბის რე­გი­ონ კუნ­შაგ­ში მდე­ბა­რე­ობს. ამ მხა­რე­ში ქორ­წი­ნე­ბე­ბი ხში­რად წი­ნას­წა­რი შე­თან­ხმე­ბით ხდე­ბო­და და ძა­ლი­ან ახალ­გაზ­რდა ქა­ლე­ბი გა­ცი­ლე­ბით უფ­როს მა­მა­კა­ცებ­ზე თხოვ­დე­ბოდ­ნენ. ასეთ ქორ­წი­ნე­ბებს, რო­გორც წესი, თან ახ­ლდა ხელ­შეკ­რუ­ლე­ბე­ბი მი­წის, მემ­კვიდ­რე­ო­ბი­სა და იუ­რი­დი­უ­ლი ვალ­დე­ბუ­ლე­ბე­ბის შე­სა­ხებ. გან­ქორ­წი­ნე­ბა შე­უძ­ლე­ბე­ლი იყო.

იმ პე­რი­ოდ­ში სო­ფე­ლი ჯერ კი­დევ ავ­სტრია-უნ­გრე­თის იმ­პე­რი­ის მმარ­თვე­ლო­ბის ქვეშ იყო.

რად­გან ნა­დი­რევს სა­კუ­თა­რი ექი­მე­ბი და მღვდლე­ბი არ ჰყავ­და, ჟუ­ჟა­ნა ფა­ზე­კა­ში, სამ­კურ­ნა­ლო სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბი­სა და ქი­მი­უ­რი ნივ­თი­ე­რე­ბე­ბის შე­სა­ხებ ცოდ­ნის წყა­ლო­ბით, არა მხო­ლოდ ბე­ბი­ა­ქა­ლის, არა­მედ ფაქ­ტობ­რი­ვად ექი­მის ფუნ­ქცი­ებ­საც ას­რუ­ლებ­და.

“მისი ცოდ­ნა ხალ­ხს აი­ძუ­ლებ­და, მას­თან მი­სუ­ლიყ­ვნენ“, – გა­ნა­ცხა­და BBC-სთვის მი­ცე­მულ ინ­ტერ­ვი­უ­ში 2004 წელს მა­რია გუ­ნი­ამ. ის პა­ტა­რა გო­გო­ნა იყო, რო­დე­საც პო­ლი­ცი­ამ მის მა­მას, ად­გი­ლობ­რივ ჩი­ნოვ­ნიკს, სთხო­ვა, დახ­მა­რე­ბო­და სო­ფელ­ში გა­უხ­სნე­ლი სიკ­ვდი­ლე­ბის სე­რი­ის გა­მო­ძი­ე­ბა­ში.

ბე­ბი­ა­ქა­ლი ტი­პურ ერ­თსარ­თუ­ლი­ან სახ­ლში ცხოვ­რობ­და, რომ­ლის ფან­ჯრე­ბიც ქუ­ჩას უყუ­რებ­და. გუ­ნი­ამ გან­მარ­ტა, რომ სოფ­ლის ქა­ლე­ბი ხში­რად უზი­ა­რებ­დნენ ფა­ზე­კაშს თა­ვი­ანთ პრობ­ლე­მებს.

“ის ხში­რად ის­მენ­და იმას, რაც სახ­ლებ­ში ხდე­ბო­და: მა­მა­კა­ცე­ბი ცო­ლებს სცემ­დნენ, აუ­პა­ტი­უ­რებ­დნენ, ღა­ლა­ტობ­დნენ. ბევ­რი ძა­ლა­დო­ბა იყო“, – იხ­სე­ნებ­და გუ­ნია.

მისი თქმით, რო­დე­საც ქა­ლე­ბი თა­ვი­ან­თი მთვრა­ლი ან სას­ტი­კი ქმრე­ბის გამო ჩი­ოდ­ნენ, ფა­ზე­კა­ში ეუბ­ნე­ბო­და, რომ პრობ­ლე­მის გა­და­საჭ­რე­ლად მარ­ტივ გა­მო­სა­ვალს შეს­თა­ვა­ზებ­და. ეს გა­მო­სა­ვა­ლი კი და­რიშ­ხა­ნი იყო, რო­მელ­საც ბე­ბი­ა­ქა­ლი ბუ­ზე­ბის და­სა­ჭე­რად გან­კუთ­ვნილ წე­ბო­ვან ქა­ღალდს წყალ­ში ალ­ბობ­და და ამ­ზა­დებ­და.

გა­ზეთ Times-ის ცნო­ბით, მოგ­ვი­ა­ნე­ბით მის ბაღ­ში შხა­მით სავ­სე ბოთ­ლე­ბი იპო­ვეს.

• და­კა­ვე­ბა

წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში, სოფ­ლის სა­საფ­ლაო ივ­სე­ბო­და. 1911-დან 1929 წლამ­დე, ნა­დი­რე­ვის სა­საფ­ლა­ო­ზე და­ახ­ლო­ე­ბით 50 მა­მა­კა­ცი და­იკ­რძა­ლა. ბევ­რი მათ­გა­ნი ქმა­რი და მამა იყო. ბო­ლოს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ ეჭვი შე­ი­ტა­ნა და გვა­მე­ბის ექ­სჰუ­მა­ცია და­ი­წყო.

გა­მოკ­ვლე­უ­ლი 50 გვა­მი­დან 46-ში და­რიშ­ხა­ნი აღ­მოჩ­ნდა, რა­მაც მო­წამ­ვლის ეჭ­ვე­ბი და­ა­დას­ტუ­რა. ყვე­ლა მტკი­ცე­ბუ­ლე­ბა ფა­ზე­კაშ­ზე მი­უ­თი­თებ­და.

1919 წლის 19 ივ­ლისს პო­ლი­ცია მის სახ­ლში მი­ვი­და, რათა და­ე­კა­ვე­ბი­ნა.

“რო­დე­საც ჟან­დარ­მე­ბი და­ი­ნა­ხა, მიხ­ვდა, რომ ყვე­ლა­ფე­რი დას­რულ­და. სა­ნამ ისი­ნი სახ­ლამ­დე მი­ვი­დოდ­ნენ, ის უკვე მკვდა­რი იყო – სა­კუ­თა­რი შხა­მი და­ლია“, – იხ­სე­ნებს გუ­ნია.

• პირ­ვე­ლი მკვლე­ლო­ბე­ბი

პო­ლი­ცი­ის ან­გა­რი­შე­ბის მი­ხედ­ვით, პირ­ვე­ლი მკვლე­ლო­ბე­ბი 1911 წელს მოხ­და, რო­დე­საც ფა­ზე­კა­ში სო­ფელ­ში და­სახ­ლდა. ამ წელს და­ი­წყო მო­წამ­ვლე­ბის სე­რია, რო­მე­ლიც თით­ქმის ორი ათწლე­უ­ლის გან­მავ­ლო­ბა­ში გაგ­რძელ­და.

თუმ­ცა, ბე­ბი­ა­ქა­ლი, რო­გორც ჩანს, ერ­თა­დერ­თი დამ­ნა­შა­ვე არ ყო­ფი­ლა. მე­ზო­ბელ ქა­ლაქ სოლ­ნოკ­ში, 1929 წლი­დან, სა­სა­მარ­თლოს წი­ნა­შე 26 ქალი წარ­დგა. რვა მათ­განს სიკ­ვდი­ლით დას­ჯა მი­უ­სა­ჯეს, და­ნარ­ჩე­ნე­ბი კი ცი­ხე­ში გაგ­ზავ­ნეს, შვიდ მათ­გან­მა სა­მუ­და­მო პა­ტიმ­რო­ბა მი­ე­სა­ჯათ. მხო­ლოდ რამ­დე­ნი­მემ აღი­ა­რა და­ნა­შა­უ­ლი და მათი მო­ტი­ვე­ბიც სრუ­ლად ვერ დად­გინ­და.

რაც შე­ე­ხე­ბა მო­ტი­ვებს, მრა­ვა­ლი თე­ო­რია არ­სე­ბობს. სი­ღა­რი­ბე, სი­ხარ­ბე და მო­წყე­ნი­ლო­ბა – ეს მხო­ლოდ რამ­დე­ნი­მე მათ­გა­ნია.

ზო­გი­ერ­თი ან­გა­რი­ში ამ­ტკი­ცებს, რომ ქა­ლებს რუს სამ­ხედ­რო ტყვე­ებს შო­რის საყ­ვარ­ლე­ბი ჰყავ­დათ, რომ­ლე­ბიც ფერ­მებ­ში მუ­შა­ობ­დნენ, რო­დე­საც მა­მა­კა­ცე­ბი პირ­ვე­ლი მსოფ­ლიო ომის დროს ფრონტზე იყ­ვნენ წა­სუ­ლე­ბი.

რო­დე­საც ქმრე­ბი დაბ­რუნ­დნენ, ქა­ლე­ბი მო­უ­ლოდ­ნე­ლი თა­ვი­სუფ­ლე­ბის და­კარ­გვით აღ­შფოთ­დნენ და სა­თი­თა­ოდ გა­და­წყვი­ტეს მოქ­მე­დე­ბა.

• ნა­დი­რე­ვის მიღ­მა

შე­საძ­ლოა, მო­წამ­ვლე­ბის მას­შტა­ბი ბევ­რად უფრო ფარ­თო იყო. მე­ზო­ბელ ქა­ლაქ ტი­სა­კურ­ტში, სხვა ექ­სჰუ­მი­რე­ბულ გვა­მებ­შიც და­რიშ­ხა­ნი აღ­მო­ა­ჩი­ნეს, მაგ­რამ ამის­თვის არა­ვინ დას­ჯი­ლა. ზო­გი­ერ­თი შე­ფა­სე­ბით, ამ მხა­რე­ში და­ღუ­პულ­თა სა­ერ­თო რა­ო­დე­ნო­ბა შე­საძ­ლოა 300-ს აღ­წევ­დეს.

წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში, ნა­დი­რე­ვის სამ­წუ­ხა­რო მოვ­ლე­ნე­ბი და­ვი­წყე­ბას მი­ე­ცა და მისი სა­ხე­ლი მე­ზო­ბელ რე­გი­ო­ნებ­ში მცხოვ­რებ მა­მა­კა­ცებ­ში შფოთ­ვას აღარ იწ­ვევს.

თუმ­ცა, გუ­ნია ირო­ნი­ით აღ­ნიშ­ნავს, რომ მო­წამ­ვლე­ბის შემ­დეგ, მა­მა­კა­ცე­ბის ქცე­ვა თა­ვი­ან­თი ცო­ლე­ბის მი­მართ „მნიშ­ვნე­ლოვ­ნად გა­უმ­ჯო­ბეს­და“.

წყარო