საკვები დანამატების სახელმწიფო კონტროლი საქართველოში — დადგენილება №227, PHIG-ის საჩივარი და 2026 წლიდან ძალაში შემავალი მონიტორინგი

ავტორი: პროფესორი გიორგი ფხაკაძე (MD, MPH, PhD)
თავმჯდომარე — საქართვლოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტი (PHIG)

🔷 რატომ არის ეს ცვლილება ისტორიული?

2025–2026 წლებში საქართველომ მნიშვნელოვანი ნაბიჯი გადადგა საკვები დანამატების უსაფრთხოების მიმართულებით. PHIG-ის მიერ ინიცირებული საჩივრის საქმემ პირდაპირ შეუწყო ხელი სახელმწიფოს მიერ სისტემური ნაბიჯების გადადგმას. ეს პროცესი სრულ შესაბამისობაშია ახალი საკანონმდებლო ჩარჩოსთან, რომლის ერთ-ერთი ცენტრალური დოკუმენტია დადგენილება №227 (11 ივლისი 2024), რომელიც 2025 წლის 1 ივნისიდან ძალაში შევიდა და იწესებს ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული დასაშვები განაცხადების ოფიციალურ ჩამონათვალს.

შედეგად, საქართველო გადადის ევროპული რეგულირების მოდელზე — უსაფრთხო, გამჭვირვალე და სამეცნიერო მტკიცებულებებზე დაფუძნებული საკვები დანამატების ბაზარზე.

🔷 PHIG-ის სიგნალი და სახელმწიფო რეაგირება — როგორ დაიწყო და რა დადასტურდა?

PHIG-ის საჩივარი ეხებოდა იმპორტირებულ საკვებ დანამატებს, რომელთა ეტიკეტირებაც ეჭვს იწვევდა. ინსტიტუტმა ოფიციალურად მიმართა სურსათის ეროვნულ სააგენტოს (NFA), რის შემდეგაც დაიწყო სახელმწიფო კონტროლი.

ოფიციალური პასუხი, გაგზავნილი სააგენტოს მიერ, დეტალურად აღწერს დარღვევებს. დოკუმენტი ხელმისაწვდომია ეროვნულ დოკუმენტაციის პორტალზე და ცხადყოფს, რომ გამოვლინდა:

• ბიზნესოპერატორის დაურეგისტრირებლობა ეკონომიკურ საქმიანობათა რეესტრში;
• ეტიკეტირების შეუსაბამობა №301 და №360 დადგენილებებთან;
• ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული დაუმტკიცებელი განცხადებების გამოყენება;
• მომხმარებლის შეცდომაში შეყვანის რისკი;
• სანქციების დაკისრება და მოვალეობა — მომავალში ატვირთოს ეტიკეტები წინასწარ.

ეს ინფორმაცია აღდგენილია სააგენტოს ოფიციალური წერილიდან (№09/14169, 10.12.2025). წერილი სრულად ხელმისაწვდომია PHIG-ის საქმეებში.

⭐ ყველაზე მნიშვნელოვანი წინადადება — 2026 წლიდან იწყება მონიტორინგი

სააგენტო ოფიციალურად აცხადებს, რომ:

„2026 წლის სახელმწიფო კონტროლის წლიური პროგრამით გათვალისწინებული იქნება საკვები დანამატების მონიტორინგი.“

ეს არის პირველი შემთხვევა საქართველოს ისტორიაში, როდესაც საკვები დანამატები ხვდება გეგმიური სახელმწიფო ზედამხედველობის სისტემაში.

ეს ნიშნავს:

• სახელმწიფო იწყებს მუდმივ მონიტორინგს;
• ინსპექტირება აღარ იქნება ფრაგმენტული — სისტემა ხდება გეგმიური;
• სახელმწიფო რეალურად მოიცავს საკვები დანამატების ბაზარს;
• ევროპულ სტანდარტებთან ჰარმონიზაცია ხდება პრაქტიკული.

🔷 დადგენილება №227 — რეფორმა, რომელმაც შეცვალა ბაზრის წესები

დადგენილება №227 ქმნის სრულიად ახალ რეალობას:

• მხოლოდ მეცნიერულად დამტკიცებული ჯანმრთელობის განაცხადები შეიძლება იყოს გამოყენებული;
• კრძალავს ტყუილ ჯანმრთელობის დაპირებებს („კურნავს“, „აღადგენს“, „შლის“ და ა.შ.);
• აწესებს მკაცრ ეტიკეტირების მოთხოვნებს;
• ბიზნესოპერატორთა პასუხისმგებლობას ზრდის;
• მოქცევაში შეაქვს ევროკავშირის EU Health Claims Register-ის მოდელი.

დადგენილებას ხელი მოაწერა საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ, რაც მისი პოლიტიკური განცხადების თანახმად წარმოადგენს „უსაფრთხო საკვები დანამატების ევროპული სტანდარტების დანერგვას“. ამ ნაბიჯზე დეტალურად იუწყება ოფიციალური Facebook განცხადება.

🔷 როგორ უკავშირდება ერთმანეთს №227, №360, №301 და NFA-ის 2026 წლის კონტროლი?

საქართველოს საკვები დანამატების რეგულირების სისტემა ახლა მოიცავს ოთხ ძირითად „სვეტს“:

1. დადგენილება №360 (2022) — საკვები დანამატების ტექნიკური მოთხოვნები;
2. დადგენილება №301 (2016) — სურსათის შესახებ ინფორმაციის მიწოდება (ეტიკეტირება);
3. დადგენილება №227 (2024) — ჯანმრთელობის განაცხადების კონტროლი;
4. NFA 2026 Monitoring Plan — გეგმიური სახელმწიფო ზედამხედველობა.

ამ სისტემას მხარს უჭერს PHIG, როგორც წამყვანი სამეცნიერო ინსტიტუტი, რომელიც საზოგადოებას აწვდის სანდო, მეცნიერულად გამყარებულ ინფორმაციას.

🔷 რატომ არის ეს ცვლილება მნიშვნელოვანი მომხმარებლისთვის?

ახლა, პირველად:

• შეუძლებელია ჯანმრთელობის შესახებ ყალბი დაპირებების გამოყენება;
• სახელმწიფო შეამოწმებს ყველა დანამატის ეტიკეტს;
• კომპანიები ვალდებულნი არიან დაიცვან ევროპული წესები;
• ბაზარი ხდება გამჭვირვალე და პასუხისმგებლიანი;
• მომხმარებელი დაცულია.

📚 წყაროები / References

1. ეროვნული სააგენტოს ოფიციალური წერილი №09/14169 (10.12.2025) — PHIG-ის საჩივარზე რეაგირება. [oai_citation:0‡14169.pdf](sediment://file_000000008954720eae3981eed0f28b12)
2. საქართველოს მთავრობის დადგენილება №227 (11.07.2024).
3. საქართველოს მთავრობის დადგენილება №360 (12.07.2022).
4. საქართველოს მთავრობის დადგენილება №301 (01.07.2016).
5. EU — Official Register of Nutrition & Health Claims: https://ec.europa.eu/food/safety/labelling_nutrition/claims/register/public/
6. SheniEkimi-ის სტატია PHIG-ის საჩივარზე: sheniekimi.ge

ავტორი

პროფესორი გიორგი ფხაკაძე (MD, MPH, PhD მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი)
დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი, საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის (PHIG) თავმჯდომარე, ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის ექსპერტი, Relief International-ის მმართველი საბჭოს დირექტორი, Accreditation Canada-ს წარმომადგენელი საქართველოში და გაეროს გენერალური მდივნის ყოფილი მრჩეველი.
25+ წლიანი გამოცდილება საქართველოსა და საერთაშორისო ჯანდაცვის სისტემებ

გადმოწერე აპლიკაცია „შენი ექიმი“ – პირველი ქართული სამედიცინო პლატფორმა!

SheniEkimi.ge

დამოუკიდებელი, აპოლიტიკური და ნეიტრალური მედია — ფაქტებზე დაფუძნებული სანდო ინფორმაცია. შენთვის და შენი საქართველოსთვის. #აქხარისხია #drpkhakadze #sheniambebi

  მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილება – სამედიცინო დაწესებულებებს, რომელთა საქმიანობაშიც კოვიდის პერიოდში გამოვლენილია ნაკლოვანებები და აქვთ ფინანსური ვალდებულებები, სახელმწიფო გარკვეულ საშეღავათო პირობებს სთავაზობს

See Full Bio