ერისიტრიტოლი შესაძლოა აზიანებდეს ტვინის დამცავ ბარიერს და ზრდიდეს ინსულტის რისკს
Sheniekimi — საქართველოს ოფიციალური სამედიცინო პლატფორმა
www.sheniekimi.ge
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე (MD, MPH, PhD)
თავმჯდომარე — საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტი (PublicHealth.ge)
პროფესორის კომენტარი
„ტკბილი ყოველთვის არ ნიშნავს უსაფრთხოს. ერისიტრიტოლი წლებია იყიდება როგორც „ბუნებრივი“ და „უსაფრთხო“ შემცვლელი, მაგრამ ახალი კვლევა გვაჩვენებს, რომ ეს შეიძლება იყოს მოტყუება. როდესაც დამატკბობელი იწყებს გავლენას ტვინის ყველაზე ძლიერ დამცავ სისტემაზე, სისხლ–ტვინის ბარიერზე, ჩვენ საქმე გვაქვს არა უბრალო ტექნიკურ დეტალთან, არამედ რეალურ ჯანმრთელობის რისკთან. თუ ბარიერი სუსტდება, ტვინი რჩება ნაკლებად დაცული, ხოლო ინსულტის რისკი შეიძლება გაიზარდოს. მომხმარებელმა უნდა იცოდეს: ის, რასაც სტანდარტულად „უსაფრთხოდ“ მიიჩნევდნენ, შესაძლოა სრულიად საპირისპირო იყოს.“
კვლევის ძირითადი მიგნებები
კოლორადოს უნივერსიტეტში ჩატარებულმა ახალმა კვლევამ აჩვენა, რომ ერისიტრიტოლი ტვინის სისხლ–ტვინის ბარიერის უჯრედებში იწვევს ოქსიდაციურ სტრესს და არღვევს იმ მოლეკულების ბალანსს, რომლებიც პასუხისმგებელია სისხლის ნაკადის რეგულაციაზე. ამ ცვლილებებმა გამოიწვია უჯრედების ფუნქციის დაქვეითება და თრომბების წარმოქმნის რისკის ზრდა. ასევე გამოვლინდა, რომ ერისიტრიტოლი ამცირებს ორგანიზმის ბუნებრივ უნარს, დაშალოს წარმოქმნილი თრომბები, რაც ზრდის ისქემიური ინსულტის ალბათობას. მიუხედავად იმისა, რომ ეს შედეგები მიღებულია უჯრედულ მოდელებზე, ისინი ემთხვევა ადრინდელ ადამიანურ კვლევებს, სადაც სისხლში ერისიტრიტოლის მაღალ დონეს უკავშირებენ გულის შეტევის და ინსულტის მომატებულ რისკს.
რატომ არის ეს მნიშვნელოვანი
ერისიტრიტოლი დღეს გამოიყენება ათასობით პროდუქტში: გაზიან სასმელებში, „შაქრის გარეშე“ დესერტებში, სპორტულ და დიეტურ პროდუქტებში, ცილოვან ბარებში და დიაბეტური კვების ასობით ვარიანტში. ბევრ მომხმარებელს ჰგონია, რომ ეს ნივთიერება „უკეთესია, ვიდრე შაქარი“, მაგრამ რეალურად ის შეიძლება მოქმედებდეს იმ სისტემებზე, რომლებიც ტვინის დაცვას უზრუნველყოფს. ოქსიდაციური სტრესი და სისხლის მიმოქცევის მოლეკულური რეგულაციის მოშლა შეიძლება გახდეს ის მექანიზმი, რომელიც ახსნის ერისიტრიტოლისა და ინსულტის რისკის კავშირებს.
საქართველოს რეალობა
საქართველოში „შაქრის გარეშე“ პროდუქტების ბაზარი ბოლო წლებში მკვეთრად გაიზარდა. მოსახლეობის დაახლოებით 40 პროცენტი რეგულარულად მოიხმარს შაქრის შემცვლელებს, ხოლო დიაბეტიან პაციენტებში ეს მაჩვენებელი 70 პროცენტს აღწევს. მაღაზიების დიდ ნაწილში დიეტური პროდუქტების 80 პროცენტზე მეტი შეიცავს ერისიტრიტოლს ან მის ანალოგებს. ამასთან, ქვეყანაში არ არსებობს ეფექტიანი მონიტორინგი, რომელიც უზრუნველყოფდა დამატკბობელების ზუსტი დონეების შემოწმებას. ეს ქმნის მაღალ საზოგადოებრივ რისკს, რადგან მომხმარებელი არ აცნობიერებს ნაერთის შესაძლო ზემოქმედებას ტვინის ჯანმრთელობაზე.
რა უნდა იცოდეს მომხმარებელმა
ერისიტრიტოლი არ არის ნეიტრალური ნივთიერება. ტვინის ბარიერზე მისი ზემოქმედება წარმოადგენს იმ პირველ სიგნალს, რომელიც აუცილებელია გავითვალისწინოთ. განსაკუთრებით ფრთხილად უნდა იყვნენ ადამიანები, ვინც ყოველდღიურად იღებს „ნულოვანი შაქრის“ სასმელებს, ენერგეტიკულ ბარებს, დამუშავებულ დიეტურ პროდუქტებს. არასდროს უნდა დავეყრდნოთ მხოლოდ ეტიკეტზე დაწერილ სიტყვებს „ბუნებრივი“ ან „უსაფრთხო“. ჯანმრთელობა იწყება ინფორმირებული არჩევანით.
წყაროები
Brooks L. Erythritol and blood-brain barrier integrity. The Conversation. 2025.
Switlik M, et al. Erythritol-induced oxidative stress and vascular dysfunction mechanisms. Nutr Metab. 2023;20:15.
Stanhope KL, et al. Circulating sugar alcohols and cardiovascular events in humans. Nature Medicine. 2023;29:789-798.
World Health Organization. Non-sugar sweeteners: health advisory. WHO; 2023.
Kris-Etherton PM, et al. Sweeteners and cardiovascular risk: evidence review. Circulation. 2024;149:210-225.
ავტორის შესახებ
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე (MD, MPH, PhD) — საერთაშორისო ეპიდემიოლოგი და ჯანმრთელობის პოლიტიკის მკვლევარი.
თავმჯდომარე — საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტი (PublicHealth.ge).
მუშაობს ჯანმრთელობის რისკების შეფასებაზე, ქრონიკული დაავადებების პრევენციაზე და სამეცნიერო კომუნიკაციაზე.
ინტერესთა შეუთავსებლობა
ავტორს არ აქვს ფინანსური ან კომერციული დაინტერესება დამატკბობელების ინდუსტრიასთან.
ტექსტი დაფუძნებულია მხოლოდ სამეცნიერო კვლევებზე.
#drpkhakadze #sheniekimi #ქართველიექიმი #ჯანმრთელობა #აქხარისხია #გიორგიფხაკაძე #შაქრისშემცვლელები #ერისიტრიტოლი #foryouシ #fypageシ #viralシ #foryoupageシ #ფორიუ #fypageシ #sheniambebi #drpkhakadze #შენიექიმი #აქხარისხია #გიორგიფხაკაძე #sheniekimi #sheniambebi #აქხარისხია
Sheniekimi — შენი ჯანმრთელობის ოფიციალური პლატფორმა
www.sheniekimi.ge
iPhone: https://apps.apple.com/app/sheniekimi/id6746522706
Android: https://play.google.com/store/apps/details…
Telegram: https://t.me/SheniEkimi
Giorgi Pkhakadze SheniAmbebi.ge • შენი ამბები supplement.ge SheniEkimi.ge • შენი ექიმი
www.sheniekimi.ge
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე (MD, MPH, PhD)
თავმჯდომარე — საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტი (PublicHealth.ge)
პროფესორის კომენტარი
„ტკბილი ყოველთვის არ ნიშნავს უსაფრთხოს. ერისიტრიტოლი წლებია იყიდება როგორც „ბუნებრივი“ და „უსაფრთხო“ შემცვლელი, მაგრამ ახალი კვლევა გვაჩვენებს, რომ ეს შეიძლება იყოს მოტყუება. როდესაც დამატკბობელი იწყებს გავლენას ტვინის ყველაზე ძლიერ დამცავ სისტემაზე, სისხლ–ტვინის ბარიერზე, ჩვენ საქმე გვაქვს არა უბრალო ტექნიკურ დეტალთან, არამედ რეალურ ჯანმრთელობის რისკთან. თუ ბარიერი სუსტდება, ტვინი რჩება ნაკლებად დაცული, ხოლო ინსულტის რისკი შეიძლება გაიზარდოს. მომხმარებელმა უნდა იცოდეს: ის, რასაც სტანდარტულად „უსაფრთხოდ“ მიიჩნევდნენ, შესაძლოა სრულიად საპირისპირო იყოს.“
კვლევის ძირითადი მიგნებები
კოლორადოს უნივერსიტეტში ჩატარებულმა ახალმა კვლევამ აჩვენა, რომ ერისიტრიტოლი ტვინის სისხლ–ტვინის ბარიერის უჯრედებში იწვევს ოქსიდაციურ სტრესს და არღვევს იმ მოლეკულების ბალანსს, რომლებიც პასუხისმგებელია სისხლის ნაკადის რეგულაციაზე. ამ ცვლილებებმა გამოიწვია უჯრედების ფუნქციის დაქვეითება და თრომბების წარმოქმნის რისკის ზრდა. ასევე გამოვლინდა, რომ ერისიტრიტოლი ამცირებს ორგანიზმის ბუნებრივ უნარს, დაშალოს წარმოქმნილი თრომბები, რაც ზრდის ისქემიური ინსულტის ალბათობას. მიუხედავად იმისა, რომ ეს შედეგები მიღებულია უჯრედულ მოდელებზე, ისინი ემთხვევა ადრინდელ ადამიანურ კვლევებს, სადაც სისხლში ერისიტრიტოლის მაღალ დონეს უკავშირებენ გულის შეტევის და ინსულტის მომატებულ რისკს.
რატომ არის ეს მნიშვნელოვანი
ერისიტრიტოლი დღეს გამოიყენება ათასობით პროდუქტში: გაზიან სასმელებში, „შაქრის გარეშე“ დესერტებში, სპორტულ და დიეტურ პროდუქტებში, ცილოვან ბარებში და დიაბეტური კვების ასობით ვარიანტში. ბევრ მომხმარებელს ჰგონია, რომ ეს ნივთიერება „უკეთესია, ვიდრე შაქარი“, მაგრამ რეალურად ის შეიძლება მოქმედებდეს იმ სისტემებზე, რომლებიც ტვინის დაცვას უზრუნველყოფს. ოქსიდაციური სტრესი და სისხლის მიმოქცევის მოლეკულური რეგულაციის მოშლა შეიძლება გახდეს ის მექანიზმი, რომელიც ახსნის ერისიტრიტოლისა და ინსულტის რისკის კავშირებს.
საქართველოს რეალობა
საქართველოში „შაქრის გარეშე“ პროდუქტების ბაზარი ბოლო წლებში მკვეთრად გაიზარდა. მოსახლეობის დაახლოებით 40 პროცენტი რეგულარულად მოიხმარს შაქრის შემცვლელებს, ხოლო დიაბეტიან პაციენტებში ეს მაჩვენებელი 70 პროცენტს აღწევს. მაღაზიების დიდ ნაწილში დიეტური პროდუქტების 80 პროცენტზე მეტი შეიცავს ერისიტრიტოლს ან მის ანალოგებს. ამასთან, ქვეყანაში არ არსებობს ეფექტიანი მონიტორინგი, რომელიც უზრუნველყოფდა დამატკბობელების ზუსტი დონეების შემოწმებას. ეს ქმნის მაღალ საზოგადოებრივ რისკს, რადგან მომხმარებელი არ აცნობიერებს ნაერთის შესაძლო ზემოქმედებას ტვინის ჯანმრთელობაზე.
რა უნდა იცოდეს მომხმარებელმა
ერისიტრიტოლი არ არის ნეიტრალური ნივთიერება. ტვინის ბარიერზე მისი ზემოქმედება წარმოადგენს იმ პირველ სიგნალს, რომელიც აუცილებელია გავითვალისწინოთ. განსაკუთრებით ფრთხილად უნდა იყვნენ ადამიანები, ვინც ყოველდღიურად იღებს „ნულოვანი შაქრის“ სასმელებს, ენერგეტიკულ ბარებს, დამუშავებულ დიეტურ პროდუქტებს. არასდროს უნდა დავეყრდნოთ მხოლოდ ეტიკეტზე დაწერილ სიტყვებს „ბუნებრივი“ ან „უსაფრთხო“. ჯანმრთელობა იწყება ინფორმირებული არჩევანით.
წყაროები
Brooks L. Erythritol and blood-brain barrier integrity. The Conversation. 2025.
Switlik M, et al. Erythritol-induced oxidative stress and vascular dysfunction mechanisms. Nutr Metab. 2023;20:15.
Stanhope KL, et al. Circulating sugar alcohols and cardiovascular events in humans. Nature Medicine. 2023;29:789-798.
World Health Organization. Non-sugar sweeteners: health advisory. WHO; 2023.
Kris-Etherton PM, et al. Sweeteners and cardiovascular risk: evidence review. Circulation. 2024;149:210-225.
ავტორის შესახებ
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე (MD, MPH, PhD) — საერთაშორისო ეპიდემიოლოგი და ჯანმრთელობის პოლიტიკის მკვლევარი.
თავმჯდომარე — საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტი (PublicHealth.ge).
მუშაობს ჯანმრთელობის რისკების შეფასებაზე, ქრონიკული დაავადებების პრევენციაზე და სამეცნიერო კომუნიკაციაზე.
ინტერესთა შეუთავსებლობა
ავტორს არ აქვს ფინანსური ან კომერციული დაინტერესება დამატკბობელების ინდუსტრიასთან.
ტექსტი დაფუძნებულია მხოლოდ სამეცნიერო კვლევებზე.
#drpkhakadze #sheniekimi #ქართველიექიმი #ჯანმრთელობა #აქხარისხია #გიორგიფხაკაძე #შაქრისშემცვლელები #ერისიტრიტოლი #foryouシ #fypageシ #viralシ #foryoupageシ #ფორიუ #fypageシ #sheniambebi #drpkhakadze #შენიექიმი #აქხარისხია #გიორგიფხაკაძე #sheniekimi #sheniambebi #აქხარისხია
Sheniekimi — შენი ჯანმრთელობის ოფიციალური პლატფორმა
www.sheniekimi.ge
iPhone: https://apps.apple.com/app/sheniekimi/id6746522706
Android: https://play.google.com/store/apps/details…
Telegram: https://t.me/SheniEkimi
Giorgi Pkhakadze SheniAmbebi.ge • შენი ამბები supplement.ge SheniEkimi.ge • შენი ექიმი
გადმოწერე აპლიკაცია „შენი ექიმი“ – პირველი ქართული სამედიცინო პლატფორმა!
მიიღე სანდო და აქტუალური ინფორმაცია ჯანმრთელობის შესახებ – საქართველოდან და მთელი მსოფლიოდან.
iPhone: https://apps.apple.com/fr/app/sheni/id6746877342?l=en-GB
Telegram არხი: https://t.me/SheniEkimi
შენი ექიმი – ცოდნა ჯანმრთელობისთვის.
SheniEkimi.ge
დამოუკიდებელი, აპოლიტიკური და ნეიტრალური მედია — ფაქტებზე დაფუძნებული სანდო ინფორმაცია. შენთვის და შენი საქართველოსთვის.
#აქხარისხია #drpkhakadze #sheniambebi
