რა არის ოვულაცია და რატომ არის მნიშვნელოვანი ნაყოფიერებისთვის?

რა არის ოვულაცია და რატომ არის მნიშვნელოვანი ნაყოფიერებისთვის?

ყოველი ქალი იბადება დაახლოებით 400,000 კვერცხუჯრედით, თუმცა ასაკის მატებასთან ერთად მათი რაოდენობა მნიშვნელოვნად მცირდება — 35 წლისთვის საშუალოდ მხოლოდ 25,000 რჩება. ყოველდღიურად დაახლოებით 1,000–1,500 კვერცხუჯრედი ბუნებრივად იშლება საკვერცხის დაბერების პროცესის შედეგად. ამიტომაც მნიშვნელოვანია იცოდე, როდის ხდება ოვულაცია და როგორ შეგიძლია ამ ცოდნის გამოყენება ორსულობის დაგეგმვისას.

ოვულაცია — რა პროცესია ეს?

ოვულაცია არის მომენტი, როცა მომწიფებული კვერცხუჯრედი ტოვებს საკვერცხეს და გადადის ფალოპის მილში, სადაც შესაძლებელია სპერმატოზოიდთან შეხვედრა. ჩვეულებრივ, ეს ხდება მენსტრუაციამდე დაახლოებით 13–15 დღით ადრე, თუმცა ციკლი თითოეულ ქალში ინდივიდუალურია და ზოგჯერ ოვულაცია შეიძლება საერთოდ არ მოხდეს.

ოვულაციის ეტაპები

1. ფოლიკულური ფაზა
დაიწყება მენსტრუაციის პირველივე დღეს. ამ პერიოდში ტვინი გამოყოფს ფოლიკულებს სტიმულირებელ ჰორმონს (FSH), რომელიც ხელს უწყობს საკვერცხეში ფოლიკულების ზრდას. ფოლიკულები გამოიმუშავებენ ესტროგენს, რაც ეხმარება ერთ მათგანს საბოლოოდ „დამწიფებაში“ — სწორედ იქ იზრდება კვერცხუჯრედი, რომელიც შემდეგ უნდა გათავისუფლდეს.

2. ოვულაციური ფაზა
ესტროგენის მკვეთრი მატება იწვევს ფერმენტების გამოყოფას, რომლებიც ასუსტებენ ფოლიკულის გარსს, რათა კვერცხუჯრედი გამოდევნოს. ოვულაცია ხდება ესტროგენის პიკიდან დაახლოებით 24–36 საათში.

3. ლუტეალური ფაზა
ოვულაციის შემდეგ ფოლიკულის ადგილას ყალიბდება ე.წ. ყვითელი სხეული, რომელიც გამოყოფს პროგესტერონს. ეს ჰორმონი ამზადებს საშვილოსნოს ემბრიონის მისაღებად. თუ განაყოფიერება არ მოხდა, ყვითელი სხეული იშლება და იწყება ახალი მენსტრუაცია.

როგორ ვიცნოთ ოვულაცია?

ოვულაციას ხშირად ახლავს გარკვეული სიმპტომები, მაგალითად:

• სხეულის ტემპერატურის უმნიშვნელო მომატება (დაახლოებით 0.3–0.5°C-ით);

• გამჭვირვალე და ელასტიური ვაგინალური გამონადენი;

• საშვილოსნოს ყელის „ამაღლება“ და დარბილება;

• მსუბუქი ტკივილი ან ჩხვლეტა მუცლის ქვედა არეში.

ყველა ქალი ამ ნიშნებს ერთნაირად არ განიცდის, ამიტომ საჭიროა საკუთარი ციკლის დაკვირვება.

რატომ არის ოვულაცია მნიშვნელოვანი?

ოვულაცია არის ნაყოფიერების ყველაზე აქტიური ეტაპი. ამ დროს გათავისუფლებული კვერცხუჯრედი მხოლოდ 24 საათის განმავლობაში რჩება სიცოცხლისუნარიანი. ამიტომ, თუ სპერმატოზოიდი ამ პერიოდში შეხვდა მას, შესაძლებელია განაყოფიერება და ორსულობის დაწყება.
თუ კვერცხუჯრედი არ განაყოფიერდა, ის უბრალოდ იშლება და იწყება ახალი ციკლი.

როგორ გამოვთვალოთ ოვულაციის დრო?

აფთიაქებში ხელმისაწვდომია სპეციალური ოვულაციის ტესტები, რომლებიც შარდში LH ჰორმონის მატებას ზომავს. LH დონის ზრდა ნიშნავს, რომ მომდევნო 24–36 საათში მოხდება ოვულაცია — სწორედ ეს არის საუკეთესო დრო კონცეფციისთვის.

რას ნიშნავს გვიანი ოვულაცია?

თუ მენსტრუალური ციკლი ხანგრძლივია (მაგალითად, 35 დღე), მაშინ ოვულაცია, სავარაუდოდ, ხდება 21–23-ე დღეს. ზოგჯერ გვიანი ოვულაცია დაკავშირებულია ჰორმონულ დისბალანსთან, რაც შეიძლება გაართულოს ორსულობა — მაგალითად, როცა კვერცხუჯრედი ჯერ კიდევ არ არის სრულად მომწიფებული ან საშვილოსნო ჯერ არ არის მზად ემბრიონის მისაღებად.

რატომ შეიძლება არ მოხდეს ოვულაცია?

ოვულაციის არქონა (ანოვულაცია) შეიძლება გამოწვეული იყოს სხვადასხვა მიზეზით:

• პოლიკისტოზური საკვერცხის სინდრომი (PCOS);

• ძლიერი სტრესი ან გადამეტებული ვარჯიში;

• ჰორმონალური დარღვევები (TSH ან პროლაქტინის დისბალანსი);

• ჭარბი ან უკიდურესი წონის პრობლემა;

• ასაკობრივი ცვლილებები.

თუ შენი ციკლი არ არის რეგულარული, სასურველია კონსულტაცია ენდოკრინოლოგთან ან გინეკოლოგთან, რათა გამოირიცხოს შესაძლო ჰორმონული მიზეზები.

გადმოწერე აპლიკაცია „შენი ექიმი“ – პირველი ქართული სამედიცინო პლატფორმა!

SheniEkimi.ge

დამოუკიდებელი, აპოლიტიკური და ნეიტრალური მედია — ფაქტებზე დაფუძნებული სანდო ინფორმაცია. შენთვის და შენი საქართველოსთვის. #აქხარისხია #drpkhakadze #sheniambebi

See Full Bio