ალერგიული დერმატიტის გამომწვევი მიზეზები
როგორ ვუმკურნალოთ ალერგენებით გამოწვეულ სიმპტომებს ?!
✅ ალერგიული კონტაქტური დერმატიტი – ეს არის კანის ანთებითი მდგომარეობა, რომელიც ჩნდება მაშინ, როდესაც კანი კონკრეტულ ალერგენთან კონტაქტში მოდის. ხშირად ადამიანები, განსაკუთრებით ბავშვების შემთხვევაში, კანზე გაღიზიანებას ზოგადად “დერმატიტს” უწოდებენ, თუმცა აუცილებელია მისი სწორად იდენტიფიცირება, რადგან დერმატიტს მრავალი სახე აქვს, მათ შორის ატოპიური და კონტაქტური.
📌 განსხვავება ატოპიურ და კონტაქტურ დერმატიტს შორის
-
ატოპიური დერმატიტი დაკავშირებულია კანის ბარიერის დაზიანებასთან და ყველაზე ხშირად ბავშვებში გვხვდება. დამახასიათებელია კანის სიმშრალე და ქავილი.
-
ალერგიული კონტაქტური დერმატიტი კი სრულიად განსხვავებულია – ის არის ე.წ. მეოთხე ტიპის ჰიპერმგრძნობელობის რეაქცია, რაც გულისხმობს იმუნური სისტემის გვიან პასუხს კანის ალერგენთან შეხებაზე.
ექიმი-დერმატოლოგი, მედიცინის დოქტორი ზაზა თელია გადაცემაში “დილა მშვიდობისა საქართველო” ალერგიული კონტაქტური დერმატიტის შესახებ საუბრობს:
– ხშირად, რასაც ადამიანი კანზე დაზიანებად ხედავს, ყველაფერს ალერგიულ დერმატიტს ეძახის. მათ შორის, ბავშვების შემთხვევაშიც. თავად სიტყვა დერმატიტი კანის ანთებას ნიშნავს. ის შეიძლება სხვადასხვა ხასიათის იყოს. მაგალითად, ატოპიური დერმატიტი კანის ბარიერის დარღვევასთან დაკავშირებული პრობლემაა, რომელიც ყველაზე ხშირი ბავშვებშია. თუმცა, მოზრდილებშიც შეიძლება, შეგვხვდეს. ის კანის სიმშრალესთან ასოცირდება.
ხოლო, ალერგიული კონტაქტური დერმატიტი აბსოლუტურად სხვა მიმართულებაა. არსებობს ალერგიული კონტაქტური დერმატიტი და გამაღიზიანებელი კონტაქტური დერმატიტი.
ალერგიული კონტაქტური დერმატიტი ე.წ. მეოთხე ტიპის, დაყოვნებული ტიპის ჰიპერმგრძნობელობითი რეაქციაა. ალერგიული კონტაქტური დერმატიტი ნიშნავს, რომ უცხო ანტიგენზე კონტაქტი უნდა მოხდეს კანთან, რომ ჰიპერმგრძნობელობითი რეაქცია მოგვცეს. ეს დაყოვნებულია, რაც იმას ნიშნავს, რომ გვიან ვლინდება. 24, 72 საათი ან კიდევ რამდენიმე დღე და კვირაც კი შეიძლება, დასჭირდეს, რომ რეაქცია გამოვლინდეს.
ალერგიული კონტაქტური დერმატიტის სიმპტომებია:
- ინტენსიური ქავილი
- სიწითლე/ფერის შეცვლა
- შეშუპება
- გამონაყარი
- ბუშტუკები
- მშრალი, აქერცლილი კანი
- წვის ან ჩხვლეტის შეგრძნება
- კანის გასქელება – ქრონიკული ქავილი
ალერგიული კონტაქტური დერმატიტი შეიძლება, დაიწყოს იმ ადგილას, სადაც უშუალოდ კონტაქტია ალერგენთან, თუმცა მას გავრცელება ახასიათებს. შეიძლება, სხვა უბნებშიც გავრცელდეს.
რა იწვევს ყველაზე ხშირად ალერგიულ კონტაქტურ დერმატიტს?
ხაზგასმით უნდა აღინიშნოს, რომ ქვემოთ ჩამოთვლილი საშუალებები კანთან კონტაქტში უნდა იყოს:
- ლითონები: ნიკელი (გვხვდება სამკაულებში, ქამრის ბალთებში, ელვაშესაკრავებში, მობილურ ტელეფონებში), კობალტი, ოქრო.
- პარფიუმი (Fragrance) გვხვდება სუნამოებში, ლოსიონებში, საპნებში, კოსმეტიკაში და სხვა საყოფაცხოვრებო პროდუქტებში.
- კონსერვანტები, რომლებიც პირადი მოვლისა და საყოფაცხოვრებო პროდუქტებში გვხვდება.
- მცენარეები – შხამიანი სურო, შხამიანი მუხა, ჭინჭარი
- რეზინის ნაწარმი – ხელთათმანები, ელასტიური ზოლი ტანსაცმელში.
- ადგილობრივი გამოყენების მედიკამენტები: ნეომიცინი
- თმის საღებავები
- აკრილის ნაერთები, რომლებიც ფრჩხილის პროდუქტებში გვხვდება
ალერგიული კონტაქტური დერმატიტი დაყოვნებული ტიპისაა. შეიძლება, უშუალოდ მალე, რამდენიმე საათში არ გამოვლინდეს.
როგორია მკურნალობის მეთოდები?
- ადგილობრივი კორტიკოსტეროიდებისა და პერორალური კორტიკოსტეროიდების გამოყენება, ჰორმონალური მალამოების სახით.
- ალერგიის საწინააღმდეგო მედიკამენტები
- დამატენიანებლები და დამარბილებლები საშუალებები
- გრილი კომპრესები – შეშუპებისა და ქავილის შემთხვევაში გვიშველის
- შვრიის აბაზანები
- ფოტოთერაპია
⏱ როდის ვლინდება?
ალერგიული კონტაქტური დერმატიტი არ ვლინდება დაუყოვნებლად. სიმპტომების განვითარებას შეიძლება დასჭირდეს:
-
24 საათი
-
72 საათი
-
ზოგჯერ რამდენიმე დღეც ან კვირაც კი
🔍 ალერგიული კონტაქტური დერმატიტის ძირითადი სიმპტომები
-
ძლიერი ქავილი
-
სიწითლე ან კანის ფერის შეცვლა
-
შეშუპება
-
გამონაყარი და ბუშტუკები
-
კანის აქერცვლა და სიმშრალე
-
წვის ან ჩხვლეტის შეგრძნება
-
ქრონიკული ქავილის შედეგად კანის გასქელება
⚠️ რეაქცია, როგორც წესი, იწყება უშუალოდ კონტაქტის ადგილას, თუმცა შეიძლება გავრცელდეს სხეულის სხვა უბნებზეც.
🤔 რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება? – ძირითადი მიზეზები
ალერგიული კონტაქტური დერმატიტი ჩნდება მხოლოდ მაშინ, როდესაც კანი უშუალოდ უკავშირდება ალერგენს. ყველაზე გავრცელებული გამომწვევი ფაქტორები:
🧲 ლითონები
-
ნიკელი – გვხვდება სამკაულებში, ქამრის ბალთებში, ელვაშესაკრავებში, ტელეფონის ნაწილებში
-
კობალტი
-
ოქრო
🌸 პარფიუმი და სუნამოები
შეიცავს საპნები, ლოსიონები, კოსმეტიკა და საყოფაცხოვრებო პროდუქტები
🧴 კონსერვანტები
ქიმიური შენახვის საშუალებები პირადი ჰიგიენისა და საყოფაცხოვრებო ნივთებში
🌿 მცენარეები
შხამიანი სურო, მუხა, ჭინჭარი
🧤 რეზინი
ხელთათმანები, ელასტიური ზოლები ტანსაცმელში
💊 ადგილობრივი მედიკამენტები
მაგალითად, ნეომიცინი
🎨 თმის საღებავები და ფრჩხილის პროდუქცია
აკრილის შემცველ ნივთიერებები
🩺 როგორ მკურნალობს ალერგიული კონტაქტური დერმატიტი?
🔹 ადგილობრივი კორტიკოსტეროიდები – მალამოს სახით
🔹 პერორალური კორტიკოსტეროიდები – მძიმე შემთხვევებში
🔹 ანტიჰისტამინური პრეპარატები – ალერგიის საწინააღმდეგოდ
🔹 დამატენიანებელი და დამარბილებელი საშუალებები – კანის აღსადგენად
🔹 გრილი კომპრესები – ქავილისა და შეშუპების შესამცირებლად
🔹 შვრიის აბაზანები – კანის დამშვიდებისათვის
🔹 ფოტოთერაპია – სერიოზულ და გამწვავებულ შემთხვევებში
📝 დასკვნა
ალერგიული კონტაქტური დერმატიტის ამოცნობა მნიშვნელოვანია სწორი მკურნალობის დასაწყებად. მისი განვითარების ალბათობა განსაკუთრებით მაღალია კოსმეტიკის, სამკაულების, სარეცხი საშუალებების ან მცენარეებთან ხშირი კონტაქტის დროს. სიმპტომების გამოვლენისთანავე აუცილებელია დერმატოლოგთან მიმართვა და კონკრეტული ალერგენის იდენტიფიცირება.
Telegram არხი: https://t.me/SheniEkimi
