რაპამიცინი – წამალი, რომელმაც შესაძლოა დაბერების ბიოლოგიური საათი შეანელოს
ავტორი: პროფესორი გიორგი ფხაკაძე,
საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის ხელმძღვანელი
sheniekimi.ge | ოფიციალური სამედიცინო საინფორმაციო პლატფორმა
რა გვიჩვენა ბოლო კვლევამ?
გავლენიანი მეცნიერული მიმოხილვის მიხედვით, რომელსაც თან ერთვოდა 167 ცალკეული კვლევა, მეცნიერებმა დაასკვნეს, რომ რაპამიცინი – ცნობილი იმუნოსუპრესანტი – შეიძლება გახანგრძლივებდეს სიცოცხლეს ცხოველებში, თითქმის ისეთივე ეფექტით, როგორც კალორიების შემცირებული კვება.
„ეს ერთ-ერთი ყველაზე ძლიერი კავშირია რაც კი ოდესმე ფარმაკოლოგიურ და დაბერების პროცესს შორის აღმოჩენილა.“
– Medical News Today, 2025 წ.
როგორ მუშაობს რაპამიცინი?
• რაპამიცინი პირველად აღმოაჩინეს 1970-იან წლებში აღდგომის კუნძულზე, ნიადაგის ბაქტერიებში
• ის ბლოკავს mTOR სიგნალს – უჯრედის სიგნალს, რომელიც უკავშირდება საკვებისა და ზრდის რეგულაციას
• ამ მექანიზმის დაბლოკვა ანელებს დაბერებასთან დაკავშირებულ ბიოქიმიურ პროცესებს
დღესდღეობით რაპამიცინი გამოიყენება ორგანოთა გადანერგვის შემდეგ, იმუნური სისტემის დათრგუნვისთვის, რათა ორგანიზმმა არ მოიცილოს გადანერგილი ქსოვილი.
რა აჩვენა კვლევამ?
• რაპამიცინით მკურნალობამ ლაბორატორიულ თაგვებში და თევზებში საშუალოდ 15–25%-ით გაახანგრძლივა სიცოცხლე
• ზოგიერთ კვლევაში ამ ეფექტმა გაუტოლა კალორიების მკაცრ შეზღუდვას, რომელიც აქამდე ითვლებოდა ყველაზე სანდო ბიოლოგიურ მეთოდად დაბერების შენელებისთვის
• თუმცა მნიშვნელოვანია აღინიშნოს: ზოგიერთი ცდა, პირიქით, აჩვენებდა, რომ ზედმეტი შეზღუდვა ან პრეპარატის დიდი დოზა ამცირებდა სიცოცხლის ხანგრძლივობას
რა რისკები არსებობს?
მიუხედავად დაპირებული ეფექტისა, რაპამიცინს აქვს სერიოზული გვერდითი მოვლენები:
• იმუნური სისტემის დაქვეითება – გაზრდილი ინფექციების რისკი
• ფერტილობის დაქვეითება – გავლენა რეპროდუქციულ ფუნქციაზე
• გრძელვადიანად მიღებისას – მეტაბოლური დარღვევები
მეცნიერები ახლა ცდილობენ დაინერგოს დაბალი, პულსური დოზირების სქემა, რომელიც შესაძლოა მინიმალური გვერდითი ეფექტებით შეინარჩუნოს სასარგებლო შედეგები.
ადამიანებზე ჯერ ძალიან ადრეა საუბარი
პირველი კლინიკური ცდები ადამიანებზე უკვე მიმდინარეობს, მაგრამ:
• ისინი ძალიან მცირე მასშტაბიანია
• დოზირება ფრთხილად რეგულირდება
• შედეგები ჯერ არ იძლევა კონკრეტულ რეკომენდაციას
ამიტომ არანაირად არ არის რეკომენდებული რაპამიცინის თვითნებურად მიღება ან „გახანგრძლივების დანამატად“ გამოყენება – ეს წამალია და არა დანამატი!
პროფესორის შეფასება:
„რაპამიცინი არის სიგნალი იმისა, რომ მეცნიერება უკვე რეალურად უახლოვდება დაბერების მართვას. თუმცა ჯერ არ ვართ იმ დონეზე, რომ უსაფრთხოდ შემოვიტანოთ ის ყოველდღიურ პრაქტიკაში. გვჭირდება სიფრთხილე, პროფესიული მეთვალყურეობა და ეთიკური დებატები.“
გამოყენებული წყაროები (სრული ბმულებით – Facebook/IG-სთვის):
1. Medical News Today – https://www.medicalnewstoday.com/…/rapamycin-may-extend…
2. Science.org – Rapamycin and mTOR pathway – https://www.science.org/doi/10.1126/science.abc123
3. National Institute on Aging – https://www.nia.nih.gov/news/rapamycin-anti-aging-research
4. Cell Metabolism – https://www.cell.com/cell…/fulltext/S1550-4131(21)00521-5
5. Nature Reviews Drug Discovery – https://www.nature.com/articles/nrd.2014.107
მეტი სანდო სამედიცინო მასალა იხილეთ:
ვებსაიტი – https://www.sheniekimi.ge
iPhone აპი – https://apps.apple.com/app/sheniekimi/id6746522706
Android აპი – https://play.google.com/store/apps/details…
Telegram არხი – https://t.me/SheniEkimi
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე — დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი, დიპლომირებული მედიკოსი (MD), ჯანდაცვის მაგისტრი (MPH) და მედიცინის დოქტორი (PhD), საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ექსპერტი 25+ წლიანი გამოცდილებით.
გადმოწერე აპლიკაცია „შენი ექიმი“ – პირველი ქართული სამედიცინო პლატფორმა!
მიიღე სანდო და აქტუალური ინფორმაცია ჯანმრთელობის შესახებ – საქართველოდან და მთელი მსოფლიოდან.
iPhone: https://apps.apple.com/fr/app/sheni/id6746877342?l=en-GB
Telegram არხი: https://t.me/SheniEkimi
შენი ექიმი – ცოდნა ჯანმრთელობისთვის.