ვირუსული და ბაქტერიული პნევმონია — როგორ ამოვიცნოთ და რატომ არის ეს ასე მნიშვნელოვანი?
ავტორი: პროფესორი გიორგი ფხაკაძე, საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის ხელმძღვანელი
sheniekimi.ge | ოფიციალური სამედიცინო საინფორმაციო პლატფორმა
პნევმონია (ფილტვების ანთება) — ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული და სერიოზული ინფექციური დაავადებაა. თუმცა ყველანაირი პნევმონია ერთნაირი არ არის.
არსებობს ორი ძირითადი ტიპი:
- ვირუსული პნევმონია
- ბაქტერიული პნევმონია
ორივე მათგანი განსხვავდება გამომწვევით, სიმპტომებით და მკურნალობის მეთოდებით — სწორი გარჩევა კი გადამწყვეტია დროული და ეფექტური მკურნალობისთვის.
ვირუსული პნევმონია – მიზეზები და ნიშნები
გამომწვევი ვირუსები:
• გრიპის ვირუსი (Influenza)
• რესპირატორული სინციტიური ვირუსი (RSV)
• კორონავირუსები (მათ შორის COVID-19)
ხშირი სიმპტომები:
• მშრალი, არაპროდუქტიული ხველა
• დაბალი ტემპერატურა
• მდგომარეობის ნელა გაუარესება
• კუნთებისა და სახსრების ტკივილი
• თავის ტკივილი, საერთო სისუსტე
მკურნალობა:
• დასვენება, სითხეები, ტემპერატურის კონტროლი
• ანტივირუსული პრეპარატები (ზოგიერთ შემთხვევაში, მაგ. ოსელტამივირი გრიპისთვის)
ბაქტერიული პნევმონია – როგორ ვცნობთ?
ძირითადი ბაქტერიები:
• Streptococcus pneumoniae
• Haemophilus influenzae
• Staphylococcus aureus
ხშირი სიმპტომები:
• პროდუქტიული ხველა (ნახველით)
• მაღალი სიცხე (>38.5°C)
• მდგომარეობის უეცარი გაუარესება
• მკვეთრი ტკივილი გულმკერდში (პლევრიტული ტკივილი)
• სუნთქვის გაძნელება და ქოშინი
მკურნალობა:
• ანტიბიოტიკები, შერჩეული გამომწვევისა და პაციენტის მდგომარეობის მიხედვით
• მძიმე შემთხვევებში — ჰოსპიტალიზაცია
როგორ გავარჩიოთ — ვირუსული თუ ბაქტერიული?
ვირუსული პნევმონია:
• ვითარდება ნელა
• ხველა მშრალია
• სიცხე საშუალო ან დაბალია
• თან ახლავს თავის ტკივილი და კუნთების ტკივილი
ბაქტერიული პნევმონია:
• იწყება უეცრად
• ხველა პროდუქტიულია (ნახველით)
• სიცხე მაღალია
• დამახასიათებელია მკვეთრი ტკივილი გულმკერდში და ქოშინი
ზუსტი დიაგნოზი უნდა დასვას ექიმმა, ლაბორატორიული და რადიოლოგიური კვლევის საფუძველზე (ფილტვების რენტგენი).
როდის მივმართოთ ექიმს დაუყოვნებლივ?
- სიცხე არ იკლებს 3 დღეზე მეტხანს
- სუნთქვა გაძნელებულია, აღინიშნება ქოშინი
- გულმკერდის ტკივილი ძლიერდება სუნთქვისას
- ნახველში ჩნდება სისხლის კვალი
- ბავშვებში ან მოხუცებში — სიმპტომები ვითარდება სწრაფად
როგორ დავიცვათ თავი?
- გრიპისა და COVID-19-ის საწინააღმდეგო ვაქცინაცია
- ხელების ხშირი დაბანა და რესპირატორული ჰიგიენა
- სიგარეტისგან თავის შეკავება (მთავარი რისკფაქტორი ფილტვის ინფექციებისთვის)
- ქრონიკული დაავადებების მქონე პირების მონიტორინგი
- პნევმოკოკური ვაქცინაცია რისკ-ჯგუფებისთვის (ბავშვები,ხანდაზმულები,ქრონიკული ავადმყოფები)
სწორად მართული პნევმონია სრულად განკურნებადია.
დაგვიანებული ან არასწორი მკურნალობა კი — სერიოზულ გართულებებს იწვევს.
განათლება, პრევენცია და დროული რეაგირება — ეს არის ის სამი ბურჯი, რომელიც იცავს ჩვენს ფილტვებს.
პროფესორ გიორგი ფხაკაძის კომენტარი:
„ჩემი პრაქტიკიდან კარგად ჩანს, რომ საქართველოში ხშირად ანტიბიოტიკებს უნიშნავენ ვირუსულ ინფექციებზეც — რაც დაუშვებელია. ეს ამცირებს მედიკამენტების ეფექტიანობას და ზრდის რეზისტენტობის რისკს.
ვირუსული და ბაქტერიული პნევმონიის გარჩევა აუცილებელია. მაგრამ ამისთვის ექიმსაც უნდა ჰქონდეს შესაბამისი ცოდნა და მოქალაქეს — ელემენტარული გაგება, რომ ყველა სიცხე ანთება არ არის და ყველა ანთება არ საჭიროებს ანტიბიოტიკს.
ჩვენ, როგორც საზოგადოება, უნდა ვიყოთ ინფორმირებულნი. პნევმონია რთულია, მაგრამ მართვადია — ცოდნა და პრევენცია გადაარჩენს სიცოცხლეს.“
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე — დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი, დიპლომირებული მედიკოსი (MD), ჯანდაცვის მაგისტრი (MPH) და მედიცინის დოქტორი (PhD) — არის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი, რომელსაც აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება როგორც საქართველოში, ისე საერთაშორისო დონეზე.
გადმოწერე აპლიკაცია „შენი ექიმი“ – პირველი ქართული სამედიცინო პლატფორმა!
მიიღე სანდო და აქტუალური ინფორმაცია ჯანმრთელობის შესახებ – საქართველოდან და მთელი მსოფლიოდან.
Telegram არხი: https://t.me/SheniEkimi
შენი ექიმი – ცოდნა ჯანმრთელობისთვის.
