სტატიაში ძალიან ამომწურავად და საინტერესოდ არის განხილული სიელმის (სტრაბიზმის), როგორც მხედველობითი პათოლოგიის, ეტიოლოგია, ფორმები, გამოვლინება და მკურნალობის ტაქტიკები.
ძირითადი შეჯამება და მნიშვნელოვანი დეტალები:
✔️ რა არის სიელმე?
სიელმე არის თვალის კაკლების პარალელური მდებარეობის დარღვევა, რაც იწვევს სინქრონული და ბინოკულარული მხედველობის მოშლას. ეს არა მხოლოდ ესთეტიკური დეფექტია, არამედ სერიოზული ოფთალმოლოგური დარღვევაა, რომელიც ხშირად იწვევს ამბლიოპიას (ცრუ თვალი) და მხედველობის დაქვეითებას.
✔️ მთავარი მიზეზები:
-
გენეტიკური ფაქტორი — სტრაბიზმის მქონე ბავშვების ~60%-ს ჰყავს ამავე დარღვევის მქონე ოჯახის წევრი.
-
რეფრაქციული ანომალიები:
-
ჰიპერმეტროპია (შორსმხედველობა)
-
ანიზომეტროპია (თვალებს შორის რეფრაქციის სხვაობა)
-
ანიზოკონია (თვალის ზომის სხვაობა)
-
-
თვალის ორგანული დაზიანებები — თანდაყოლილი კატარაქტა, მიოპია, მაკულის პათოლოგია და სხვა.
-
ნევროლოგიური და პერინატალური ფაქტორები — ასფიქსია, ენცეფალიტი, ქალა-ტვინის ტრავმა.
-
შეძენილი დაავადებები და ტრავმები — განსაკუთრებით ხშირია პარალიზური სიელმე დიაბეტით გამოწვეული ნეიროპათიების გამო.
✔️ დიაგნოსტიკა და ასაკი
-
სიელმე შეიძლება ნებისმიერ ასაკში გამოვლინდეს, ხშირად 2-6 წლის ასაკში.
-
დიაგნოზის დასასმელად ტარდება სრული ოფთალმოლოგიური კვლევა ციკლოპლეგიით და მის გარეშე, ტესტები თვალის მოძრაობაზე, კუნთების ბალანსზე და ბინოკულარობაზე.
✔️ მკურნალობის გზები:
1. კონსერვატიული მკურნალობა
-
სათვალის მორგება
-
თვალის ახვევა (ამბლიოპიის წინააღმდეგ)
-
სპეციალური სავარჯიშოები თვალისთვის
-
მედიკამენტოზური მკურნალობა (ნერვული და სისხლის მიმოქცევის გასაუმჯობესებლად)
2. ქირურგიული მკურნალობა
-
ტარდება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ კონსერვატიული მეთოდები შედეგს არ იძლევა ან თვალის მყესის/კუნთის მექანიკური დაზიანებაა.
-
განსაკუთრებით სიფრთხილეა საჭირო პარალიზური სიელმის დროს (მაგალითად, დიაბეტით გამოწვეული), სადაც ოპერაციამდე აუცილებელია მინიმუმ 6 თვიანი მონიტორინგი და მედიკამენტური მკურნალობა.
✔️ სპეციფიური შემთხვევები:
-
დიაბეტის ფონზე სიელმე: დიაბეტური მიკროანგიოპათია აზიანებს ნერვებს, რომლებიც თვალის მოძრაობას აკონტროლებენ, რასაც კუნთის დამბლა მოჰყვება.
-
ტრავმული სიელმე: შესაძლოა გამოწვეული იყოს როგორც გარე დაზიანებით, ისე რბილი ქსოვილების ან ნერვების პირდაპირი დაზიანებით (მაგ. ორბიტული ტრავმა, მყესის წყვეტა).
🔔 დასკვნა:
სიელმე სერიოზული თვალის პათოლოგიაა, რომელიც საჭიროებს დროულ დიაგნოსტიკას და მკურნალობას. მშობლებმა ნებისმიერი თვალის გადახრის შემჩნევისთანავე უნდა მიმართონ ოფთალმოლოგს. მკურნალობის დროულად დაწყება მნიშვნელოვნად ზრდის შედეგის წარმატების ალბათობას.