ისტორიული სამედიცინო წარმატება – მსოფლიოში პირველად ჩატარდა შარდის ბუშტის ტრანსპლანტაცია ადამიანზე
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე,
სპეციალურად www.sheniekimi.ge-სთვის
2025 წლის მაისი სამედიცინო ისტორიაში შევიდა როგორც გარდამტეხი მომენტი — აშშ-ში, ლოს-ანჯელესში მდებარე UCLA-ს სამედიცინო ცენტრში, ექიმებმა წარმატებით განახორციელეს პირველი შარდის ბუშტის გადანერგვა ადამიანს. ეს არის არამხოლოდ საოპერაციო ტრიუმფი, არამედ იმედის ახალი ფანჯარა მილიონობით პაციენტისთვის, რომელთაც შარდის ბუშტის დაავადება ან ფუნქციის დაკარგვა აქვთ.
ოპერაციის დეტალები:
41 წლის პაციენტი, ოსკარ ლარაინსარი, შვიდი წლის განმავლობაში იძულებული იყო ყოფილიყო დიალიზზე, მას შემდეგ რაც კიბოს მკურნალობის გამო ამოღებული ჰქონდა შარდის ბუშტი და ორივე თირკმელი. მას:
- ერთდროულად გადაუნერგეს დონორის თირკმელი და შარდის ბუშტი
- ოპერაცია გაგრძელდა დაახლოებით რვა საათი
- ახალი თირკმელი მყისიერად დაიწყო შარდის გამომუშავება
- შარდმა სრულად შეაღწია გადანერგილ შარდის ბუშტში, რომელმაც ფუნქცია სრულად აღადგინა
- დიალიზისა და შარდის კათეტერის საჭიროება აღარ დარჩა
პაციენტის მდგომარეობა სტაბილურია და ის უბრუნდება ნორმალურ, ხარისხიან ცხოვრებას.
რატომ იყო ეს ოპერაცია ასეთი რთული?
შარდის ბუშტის გადანერგვა ერთ-ერთი ყველაზე რთული ოპერაციაა ტრანსპლანტოლოგიაში, რადგან:
• მენჯის ღრუში მრავალი კომპლექსური სისხლძარღვოვანი და ნერვული სტრუქტურაა
• ბუშტს ესაჭიროება ზუსტი შეკავების, სიგნალის და დაცლის ფუნქცია
• წარსულში, ალტერნატივად გამოიყენებოდა ნაწლავის სეგმენტისგან შექმნილი ხელოვნური ბუშტი, რაც ხშირად იწვევდა ინფექციებს, ელექტროლიტურ დისბალანსსა და საჭმლის მომნელებელი სისტემის დარღვევას
ახალი მეთოდი კი გვაძლევს:
- ნატურალური შარდის ბუშტის სრულფასოვან ფუნქციონირებას
- მინიმალურ გართულებებს
- საუკეთესო შედეგებს პაციენტის ცხოვრების ხარისხისთვის
გლობალური მნიშვნელობა:
ეს ოპერაცია ნიშნავს, რომ შარდის ბუშტის სერიოზული დაზიანება აღარ არის განაჩენი. UCLA უკვე გეგმავს კლინიკური კვლევის გაფართოებას, რათა ეს ინოვაცია უფრო ფართო მასშტაბით ხელმისაწვდომი გახდეს. ტრანსპლანტაცია განსაკუთრებით გამოსადეგი იქნება იმ პაციენტებისთვის, რომლებსაც:
• კიბოს გამო ამოღებული აქვთ შარდის ბუშტი
• აქვთ თანდაყოლილი ან მძიმე ტრავმით გამოწვეული ბუშტის დაზიანება
• იმყოფებიან მუდმივ კატეტერიზაციასა და რისკის ქვეშ
საქართველოსთვის გზავნილი – ხარისხიანი ჯანდაცვა და საერთაშორისო აკრედიტაციის მნიშვნელობა
საქართველოში შარდის ბუშტის კიბო, ინფექციები და ქრონიკული დაავადებები დღესაც მნიშვნელოვანი გამოწვევაა — როგორც დიაგნოსტიკის, ისე მკურნალობის დონეზე. თუმცა:
• ტრანსპლანტოლოგია კვლავ შეზღუდულ მოცულობაშია და მოითხოვს სისტემურ განვითარებას
• მაღალკომპლექსური ოპერაციები, როგორიცაა შარდის ბუშტის გადანერგვა, ჯერ ხელმისაწვდომი არ არის ადგილობრივად — პაციენტებს სჭირდებათ გამგზავრება უცხოეთში
• პაციენტთა დიდი ნაწილი მთელი ცხოვრებაა მიჯაჭვული შარდის კათეტერს, რაც იწვევს ინფექციებს, ცხოვრების ხარისხის დაქვეითებასა და სოციალურ იზოლაციას
• სერვისები ხშირად არ ექვემდებარება ხარისხის ობიექტურ შეფასებას — არ არსებობს მკაცრი სტანდარტების სავალდებულო სისტემა
ამიტომ:
სამედიცინო ინფორმირებულობის და განათლების ამაღლება უნდა გახდეს სისტემური მიზანი — ექიმებისთვის, ექთნებისთვის და განსაკუთრებით პაციენტებისთვის.
ტრანსპლანტოლოგიის განვითარება და მხარდაჭერა უნდა გახდეს სახელმწიფო პრიორიტეტი:
→ საჭირო არის პოლიტიკური ნება, დაფინანსება, კადრების მომზადება და სარეაგირო მექანიზმები
→ პაციენტს უნდა შეეძლოს მიიღოს სიცოცხლის გადამრჩენი ოპერაცია საკუთარ ქვეყანაში
საერთაშორისო აკრედიტაცია, როგორიცაა Accreditation Canada (AC), გადამწყვეტ როლს თამაშობს ასეთი მაღალი ხარისხის ოპერაციების შემოღებაში საქართველოში:
• აკრედიტაციის მქონე კლინიკები სავალდებულოდ დაიცავენ საერთაშორისო დონეზე აღიარებულ პროტოკოლებს
• უზრუნველყოფენ პაციენტის უსაფრთხოებას, სამედიცინო ეთიკას და ოპერაციის შემდგომ მონიტორინგს
• ითხოვენ ინფრასტრუქტურას, კადრების გადამზადებას და მუდმივ ხარისხის კონტროლს
საქართველომ უნდა გახდეს გლობალური სამედიცინო ინოვაციების აქტიური პარტნიორი:
→ დაამყაროს თანამშრომლობა წამყვან უნივერსიტეტებთან და კლინიკებთან
→ გამოიყენოს ახალი ტექნოლოგიები და სტანდარტები პაციენტის მომსახურების გასაუმჯობესებლად
→ მხარი დაუჭიროს პაციენტთა უფლებებს — სიცოცხლის ხარისხი არ უნდა იყოს მხოლოდ პრივილეგია, ეს უნდა იყოს მინიმალური სტანდარტი
საერთაშორისო აკრედიტაცია არ არის ბიუროკრატიული პროცესი — ეს არის პაციენტის დაცვა, ექიმის მხარდაჭერა და სისტემის განვითარება.
დღეს, როდესაც მსოფლიოში ხორციელდება პირველი შარდის ბუშტის ტრანსპლანტაცია, საქართველოს სისტემამაც უნდა შეძლოს, რომ თავის მოქალაქეებს შესთავაზოს არა მხოლოდ მინიმალური, არამედ ღირსეული და თანამედროვე ჯანდაცვა.
სწორედ აქ დგება ხარისხის და საერთაშორისო სტანდარტების მნიშვნელობა — რადგან სიცოცხლის გადარჩენა არ უნდა იყოს ქვეყნიდან წასვლაზე დამოკიდებული.
პროფესორ გიორგი ფხაკაძის კომენტარი:
„შარდის ბუშტი — ერთი შეხედვით მარტივი ორგანოა, მაგრამ მისი ფუნქცია განსაზღვრავს ადამიანის ღირსეულ ცხოვრებას. ეს ისტორიული ოპერაცია გვაჩვენებს, რომ პროგრესი ხელშესახებია. საქართველოსთვის ეს არ არის მხოლოდ ამბავი ამერიკიდან — ეს არის მოწოდება მომავლისთვის: სამედიცინო განათლება, ხელმისაწვდომობა, და ხარისხი უნდა გახდეს ჩვენი სისტემის საფუძველი.“
წყაროები:
1. UCLA Health. First Human Bladder Transplant Performed at UCLA.
2. UCLA Newsroom. World’s First Human Bladder Transplant Successfully Performed.
3. IFLScience. World First As US Surgeons Perform Successful Human Bladder Transplant.
4. News-Medical.net. Bladder Transplant Marks Milestone in Urologic Surgery.
5. Keck Medicine of USC. UCLA and USC Team Up For Groundbreaking Surgery.
გაიგეთ მეტი
შენი ექიმი – www.sheniekimi.ge
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე — დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი, დიპლომირებული მედიკოსი (MD), ჯანდაცვის მაგისტრი (MPH) და მედიცინის დოქტორი (PhD) — არის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი, რომელსაც აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება როგორც საქართველოში, ისე საერთაშორისო დონეზე.
