როგორ უწყობს ხელს ქრონიკული ანთება სიმსივნის ზრდასა და გავრცელებას? ახალი კვლევები აჩვენებს ძლიერ ბიოლოგიურ კავშირს
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე
სპეციალურად www.sheniekimi.ge-სთვის
ახალი კვლევის შედეგები:
თანამედროვე ონკოლოგიაში სულ უფრო მეტი ყურადღება ეთმობა ქრონიკულ ანთებას, როგორც სიმსივნის ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს გამომწვევ და გამაძლიერებელ ფაქტორს. მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ ქრონიკული ანთებითი პროცესები ხელს უწყობს როგორც სიმსივნის წარმოქმნას, ასევე მის ზრდასა და მეტასტაზირებას.
როგორ მუშაობს ანთება სიმსივნის საწინააღმდეგოდ კი არა, მისი სასარგებლოდ?
• ქრონიკული ანთება აქტივაციას აძლევს საკვანძო ბიოლოგიურ მარშრუტებს — როგორიცაა IKK-NF-κB, MAPK-AP-1 და JAK-STAT3 — რომლებიც ხელს უწყობენ უჯრედების გადარჩენას, გამრავლებას და სიმსივნურ ტრანსფორმაციას.
• იმუნური უჯრედები (მაგ. მაკროფაგები, ნეიტროფილები, T ლიმფოციტები) გამოყოფენ ციტოკინებს — IL-1, IL-6, TNF, რაც აძლიერებს სიმსივნის განვითარებას.
• სიმსივნის მიკროგარემოცემა ხდება ანთებითად მოდიფიცირებული, რაც ქმნის ხელსაყრელ პირობებს სიმსივნის ზრდისა და ავთვისებიანობისთვის.
რა როლს თამაშობს ანთება მეტასტაზში?
• VEGF-ის მეშვეობით ანთება ხელს უწყობს ახალი სისხლძარღვების (ანგიოგენეზის) წარმოქმნას, რაც აჩქარებს სიმსივნის ზრდას.
• მმპ (MMP) ენზიმები იწვევენ ქსოვილების გადაკეთებას, რაც აძლიერებს სიმსივნეების მიმოცვლას სხვა ორგანოებში.
გლობალური კონტექსტი
• მსოფლიოში კიბოს ყველაზე გავრცელებული ფორმები — ღვიძლის, მსხვილი ნაწლავის, კუჭისა და ფილტვის სიმსივნეები — ხშირად უკავშირდება ქრონიკულ ანთებით პროცესებს.
• მეცნიერები მუშაობენ ახალი თერაპიების შექმნაზე, რომლებიც ზუსტად ამ ანთებით ბიომოლეკულებზე იმოქმედებენ.
საზოგადოებისთვის რეკომენდაცია:
• ქრონიკული ანთება უმეტესად იწყება „უმნიშვნელო“ გართულებებით — კუჭ-ნაწლავის გაღიზიანებით, კანის გაწითლებით, ნაოჭებით, სუნთქვის გაძნელებით. არ დაიგნოროთ.
• იმუნური სისტემის გაძლიერება, ჯანსაღი კვება და ფიზიკური აქტივობა ამცირებს ანთებით პროცესებს.
• თუ გაქვთ ქრონიკული ანთების სიმპტომები — გაიარეთ კონსულტაცია ექიმთან და ჩაიტარეთ შემოწმება.
პროფესორ გიორგი ფხაკაძის კომენტარი:
„სიმსივნე ხშირად არ იწყება მყისიერად — იგი წლებია ინაცვლებს ანთებითად დაზიანებულ ქსოვილებში. ქრონიკული ანთების იგნორირება იგივეა, რაც კიბოსთვის ნიადაგის მომზადება. საჭიროა სისტემური მიდგომა, რომელიც გააკონტროლებს ამ პროცესებს ჯერ კიდევ დასაწყისშივე.“
წყაროები:
1. Hibino S et al. Inflammation-Induced Tumorigenesis and Metastasis. Int. J. Mol. Sci. 2021, 22, 5421.
2. Grivennikov SI et al. Immunity, Inflammation, and Cancer. Cell. 2010.
3. Taniguchi K, Karin M. NF-κB, inflammation, immunity and cancer: coming of age. Nat Rev Immunol. 2018.
4. Balkwill F et al. Inflammation and cancer: back to Virchow? Lancet. 2001.
გაიგეთ მეტი
შენი ექიმი – www.sheniekimi.ge
