ახალი ოპიოიდური საფრთხე ევროპაში – იზოტონიტაზენი კლავს ჩუმად!
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე,
სპეციალურად www.sheniekimi.ge-სთვის
ბოლო დღეებში დიდი ბრიტანეთის რამდენიმე ქალაქში დაფიქსირდა მოულოდნელი სიკვდილის შემთხვევები, რომლებიც უკავშირდება ახალ, უკიდურესად ძლიერ სინთეზურ ოპიოიდს – იზოტონიტაზენს (Isotonitazene).
ეს ნივთიერება წარმოადგენს ევროპის საზოგადოებრივი ჯანმრთელობისთვის ახალ, მომაკვდინებელ საფრთხეს, რომელიც განსაკუთრებით სწრაფად ვრცელდება ახალგაზრდებში და ფსიქოაქტიური ნივთიერებების მომხმარებელთა წრეში.
რა არის იზოტონიტაზენი?
იზოტონიტაზენი მიეკუთვნება ბენზიმიდაზოლის წარმოებულებს და პირველად აღიწერა 1950-იან წლებში, თუმცა მხოლოდ ბოლო წლებიდან მოყოლებული გამოჩნდა არალეგალურ ბაზარზე. ის ხშირად გამოიყენება ფენტანილის ალტერნატივად ან დანამატად — რაც კიდევ უფრო ზრდის მის სიკვდილის რისკს.
რატომ არის იზოტონიტაზენი ასეთი საშიში?
• ძალიან ძლიერია – ფენტანილზე თითქმის უფრო ძლიერიც კი, ხოლო მორფინზე მრავალჯერ.
• მოქმედებს მუ-ოპიოიდურ რეცეპტორებზე, რაც იწვევს ძლიერ ტკივილგამაყუჩებელ ეფექტს და სედაციას.
• ძალიან ხშირად შერეულია სხვა ნივთიერებებში:
• ჰეროინი
• კოკაინი
• მეფედრონი
• ბენზოდიზეპინები
• სხვა სინთეზური ნარკოტიკები
ანუ მომხმარებელი ვერც კი ხვდება, რომ იღებს იზოტონიტაზენს – რაც ზრდის მოულოდნელი სიკვდილის შანსს.
რისკები და ეფექტები:
- მწვავე რესპირატორული დათრგუნვა – ეს არის იზოტონიტაზენით გარდაცვალების ყველაზე ხშირი მიზეზი.
- ძალიან მაღალი დამოკიდებულების რისკი – ბევრად სწრაფად ქმნის ფსიქოლოგიურ და ფიზიოლოგიურ დამოკიდებულებას.
- ანალიტიკურად რთულად გამოვლენადი – არ ჩანს სტანდარტულ ნარკოტიკულ ტესტებზე, რაც ართულებს დროულ დიაგნოსტიკასა და მკურნალობას.
- არავითარი სამედიცინო დანიშნულება – არ არის გამოყენებული არცერთ ქვეყანაში როგორც ლეგალური მედიკამენტი.
რა ვიცით ევროპული შემთხვევების შესახებ?
ბოლო კვირებში, ბრიტანეთში დაფიქსირდა მინიმუმ რამდენიმე სიკვდილი, რომლებიც უშუალოდ იზოტონიტაზენთანაა დაკავშირებული. ჯერჯერობით მხოლოდ მცირე ლაბორატორიებმა შეძლეს ნივთიერების იდენტიფიცირება. ეს კიდევ ერთხელ აჩვენებს, რამდენად მოუმზადებელია ჯანდაცვის სისტემა ასეთ ახალ ფსიქოაქტიურ ნივთიერებებთან გამკლავებისთვის.
საქართველოც მზად უნდა იყოს!
სამწუხაროდ, საქართველოში ახალი ნარკოტიკების ანალიზი და დროული გამოვლენა კვლავ სერიოზული გამოწვევაა. აუცილებელია:
• სპეციალიზებული ლაბორატორიების გაძლიერება
• ნარკოტიკების ტესტირების სისტემების განახლება
• სამედიცინო პერსონალის გაწვრთნა და ინფორმირებულობა
• აქტიური საინფორმაციო კამპანიები ახალგაზრდებისთვის
პროფესორ გიორგი ფხაკაძის კომენტარი:
„იზოტონიტაზენი არ არის უბრალოდ მორიგი ფსიქოაქტიური ნივთიერება — ეს არის უჩინარი მკვლელი, რომელიც შეიძლება მოულოდნელად აღმოჩნდეს იმ ნარკოტიკში, რაც მომხმარებელმა „ჩვეულებრივად“ მიიღო. სახელმწიფოს, ჯანდაცვის და სამართალდამცავ ორგანოებს სჭირდებათ დაუყოვნებელი კოორდინაცია. ევროპაში უკვე დაიწყო საგანგაშო ტენდენცია, და საქართველო არ არის იზოლირებული – ჩვენც ვართ საფრთხის ზონაში.“
წყაროები:
1. European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA). Isotonitazene: new synthetic opioid.
2. National Crime Agency (UK). Drug warning after synthetic opioid deaths.
3. UNODC Early Warning Advisory on NPS. https://www.unodc.org/…/scienti…/early-warning-advisory.html
მეტი ინფორმაცია საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის შესახებ იხილეთ ჩვენს პლატფორმაზე:
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე — დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი, დიპლომირებული მედიკოსი (MD), ჯანდაცვის მაგისტრი (MPH) და მედიცინის დოქტორი (PhD) — არის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი, რომელსაც აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება როგორც საქართველოში, ისე საერთაშორისო დონეზე.
პროფესორი ფხაკაძე არის მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის (WHO) კონსულტანტი, Relief International-ის მმართველი საბჭოს დირექტორი, გაეროს გენერალური მდივნის ყოფილი მრჩეველი ჯანდაცვის საკითხებში და ასევე HelpAge International-ის ყოფილი რეგიონული მრჩეველი ევროპისა და ახლო აღმოსავლეთისთვის.
იგი ასევე მუშაობდა გაეროს ნარკოტიკებისა და დანაშაულის წინააღმდეგ ბრძოლის საერთაშორისო ოფისის (UNODC) ტექნიკურ სპეციალისტად და იყო საქართველოს ზიანის შემცირების ქსელის აღმასრულებელი დირექტორი.
მისი საქმიანობა მოიცავს ჯანდაცვის პოლიტიკის განვითარებას, საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის სტრატეგიული პროგრამების დაგეგმვასა და განხორციელებას, საერთაშორისო პარტნიორობის გაძლიერებას და ჯანდაცვის სისტემების გაუმჯობესებას, განსაკუთრებული აქცენტით მოწყვლადი ჯგუფების — ლტოლვილების, ხანდაზმულების, ბავშვებისა და ქრონიკული პაციენტების მხარდაჭერაზე.
