პროფესორი გიორგი ფხაკაძე,
სპეციალურად www.sheniekimi.ge-სთვის
51-ჯერ მეტი პლასტმასი ინსულტგადატანილი პაციენტების არტერიებში – ახალი მკვლელი ჩვენს სისხლძარღვებში?!
ახალი კვლევა, რომელიც ამჯერად ამერიკის გულ-სისხლძარღვთა ასოციაციის ყოველწლიურ კონფერენციაზე გამოქვეყნდა, ამტკიცებს: მიკროპლასტმასი და ნანოპლასტმასი ადამიანის სისხლძარღვებში უკვე რეალური და მომაკვდინებელი საფრთხეა.
ნიუ მექსიკოს უნივერსიტეტის მკვლევარების მიერ შესრულებულმა ანალიზმა აჩვენა, რომ ინსულტგადატანილი პაციენტების კაროტიდულ არტერიებში პლასტმასის შემცველობა საშუალოდ 51-ჯერ მეტი იყო, ვიდრე იმ ადამიანებში, ვისაც მსგავსი სიმპტომები არ ჰქონდათ.
რა აღმოაჩინეს მეცნიერებმა?
კვლევამ დეტალურად გამოიკვლია არტერიული ფოლაქები იმ პაციენტებში, ვისაც ჰქონდათ ინსულტი ან მხედველობის დაკარგვა. შედეგად აღმოჩნდა:
• 51-ჯერ მეტი მიკროპლასტმასი დაავადებულ არტერიებში
• პლასტმასის ნაწილაკები ღრმად ჩამჯდარი იყო ფოლაქში
• იმუნურ და ღეროვან უჯრედებში დაფიქსირდა გენების აქტივობის ცვლილებები – მათ შორის ანთების და სისხლძარღვთა არასტაბილურობის მაჩვენებლები
რას ნიშნავს ეს ჩვენი ჯანმრთელობისთვის?
მიუხედავად იმისა, რომ კვლევა ჯერ არ არის გასული თანატოლთა შეფასების პროცესს (peer-review), შედეგები სერიოზულ ზარალს მოასწავებს:
• მიკროპლასტმასი შესაძლოა არ იყოს მხოლოდ გარემოს პრობლემა – ის პირდაპირ ახდენს გავლენას ჩვენს ჯანმრთელობაზე, და შესაძლოა ერთ-ერთი დამნაშავე იყოს გულის შეტევებსა და ინსულტებში.
• უჯრედულ დონეზე იწვევს ანთებით პროცესებს, რაც გულისა და სისხლძარღვების დაზიანებასთან პირდაპირ კავშირშია.
• საჭიროა სასწრაფო კვლევები, რათა დადგინდეს: როგორ გროვდება პლასტმასი სხეულში? როგორ ვებრძოლოთ მას? და რა როლი აქვს მას ქრონიკული დაავადებების განვითარებაში?
რა ვიცით საქართველოში ამ საკითხზე?
საქართველოში ჯერ არ ხორციელდება სისტემური კვლევები პლასტმასისა და ჯანმრთელობაზე მისი გავლენის მიმართულებით. თუმცა:
• ქართული მოსახლეობა სარგებლობს დიდი რაოდენობით პლასტმასის ბოთლებით, კონტეინერებით და საკვების შეფუთვით.
• არ ხდება სასმელი წყლისა და საკვების რეგულარული ტესტირება მიკროპლასტმასებზე.
• ხშირია ინსულტის და გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების შემთხვევები, რაც ამ კვლევის ფონზე დამატებით საგანგაშოა.
პროფესორ გიორგი ფხაკაძის კომენტარი:
„ეს კვლევა არის გამოფხიზლება ყველა ჩვენგანისთვის. დღემდე ვფიქრობდით, რომ პლასტმასი მხოლოდ ეკოლოგიური საფრთხეა, მაგრამ ახლა ვხედავთ, რომ იგი შეიძლება ერთ-ერთი მიზეზი იყოს ინსულტის, გულის შეტევების და სხვა სიცოცხლისთვის საშიში მდგომარეობების. საქართველომ უნდა დაიწყოს სერიოზული მონიტორინგი მიკროპლასტმასზე – განსაკუთრებით სასმელ წყალსა და საკვებში.“
წყარო:
American Heart Association News, 22 აპრილი, 2025.
Plaque buildup in the necks of stroke survivors may be loaded with microplastics
მეტი ინფორმაცია საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის შესახებ იხილეთ ჩვენს პლატფორმაზე:
პროფესორი გიორგი ფხაკაძე — დავით ტვილდიანის სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი, დიპლომირებული მედიკოსი (MD), ჯანდაცვის მაგისტრი (MPH) და მედიცინის დოქტორი (PhD) — არის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი, რომელსაც აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება როგორც საქართველოში, ისე საერთაშორისო დონეზე.
